Το αγιάζι της ενημέρωσης Arfara News Τετάρτη 23 Μαρτίου 2016 :
~
Αχ !! Αγαπημένη μου Δραχμούλα ,......γιατί σε καταδίκασαν σε θάνατο ; Νομίζω ότι αξίζεις πιότερα από το Ευρώπουλο το Euro ....!!
Εδώ σε αυτό το σπιτάκι κατά την τοπική παράδοση συνεδρίασε η Μεσσηνιακή Γερουσία που συγκροτήθηκε αμέσως μετά την κατάληψη της Καλαμάτας στις 23 Μαρτίου 1821.-Κατεδαφίσθηκε πριν 90 χρόνια , Στη θέση του υπάρχει μια εντοιχισμένη πλάκα στον ομώνυμο δρόμο προς το Κάστρο της Καλαμάτας .
Το χορωδιακό τμήμα του μουσικού σωματείου "Χορωδία και Μαντολινάτα" έξω από τα γραφεία του στην οδό Αριστοδήμου, το 1954.
Στο λόφο δεξαμενής στο Αρφαρά Μεσσηνίας , . δεσπόζει η οικία (σπίτι) οικογένειας Καρτσωναίων ( Μοναχοί Αγίου Όρους , βουλευτής κ.λ.π. )
Ελλάς Ιστορία ,Δημοκρατία , Πολιτισμός , Γράμματα , Τέχνες ,... Δημιουργία , τα φώτα για όλο τον κόσμο ...για όλους τους πολιτισμούς ...
~
Την επέτειο της Απελευθέρωσης της Καλαμάτας από τους Τούρκους στις 23 Μαρτίου 1821 και την έναρξη της Επανάστασης του 1821 τιμά σήμερα 23 Μαρτίου 2016 .....
Γκραβούρα της παλιάς Καλαμάτας
Η Παλιά Καλαμάτα σε ....
*** ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ .....! Η απελευθέρωση της Καλαμάτας
Επαναστατικός αναβρασμός επικρατούσε στη Μάνη τον Μάρτιο του 1821. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης βρισκόταν στην Καρδαμύλη και οι Φιλικοί είχαν κάμψει τις αντιρρήσεις του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη για το άκαιρο του ξεσηκωμού.
Στα μέσα του μηνός ένα πλοίο φορτωμένο με πολεμοφόδια, σταλμένο από τους Φιλικούς της Σμύρνης, φθάνει στο λιμάνι του Αλμυρού, έξω από την Καλαμάτα. Ο Νικηταράς και ο Αναγνωσταράς με τους άνδρες τους αναλαμβάνουν να μεταφέρουν το πολύτιμο φορτίο σε ασφαλές μέρος.
Οι οθωμανικές αρχές της Καλαμάτας πληροφορούνται το γεγονός και ενεργώντας αφελώς ζητούν να μάθουν από τους προκρίτους το περιεχόμενο του φορτίου και γιατί συνοδεύεται από ενόπλους. Αυτοί τους απαντούν ότι οι ένοπλοι είναι χωρικοί που συνοδεύουν φορτία λαδιού για το φόβο των ληστών. Ο βοεβόδας της Καλαμάτας Σουλεϊμάν αγάς Αρναούτογλου πείθεται και ζητά τη βοήθεια των Μανιατών, που στέλνουν στην πόλη 150 άνδρες, υπό τον Ηλία Μαυρομιχάλη (20 Μαρτίου).
Από τις 17 Μαρτίου, όμως, οι πρόκριτοι της Μάνης, υπό την αρχηγία του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, είχαν υψώσει τη σημαία της επανάστασης στην Τσίμοβα, σημερινή Αρεόπολη της Λακωνίας. Ο παπάς του χωριού όρκισε και ευλόγησε τα όπλα των καπεταναίων και των παλικαριών τους στην Εκκλησία των Ταξιαρχών. Οι ατίθασοι Μανιάτες ξεκίνησαν την Επανάσταση, οκτώ μέρες πριν από τη συμβατική της έναρξη.
Αμέσως μετά, ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης και ο Γιατράκος ξεκινούν για τον Μιστρά και τη Μονεμβασιά, ενώ ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης με 2.000 άνδρες για την Καλαμάτα. Εν τω μεταξύ, στο άλλο άκρο της Πελοποννήσου σημειώνεται η πρώτη επαναστατική ενέργεια του Αγώνα, με την πολιορκία των Καλαβρύτων (21 Μαρτίου), την οποία υπερασπίζεται για λογαριασμό των Οθωμανών ένας άλλος Αρναούτογλου, ο Ιμπραήμ.
Οι Μανιάτες φθάνουν έξω από την Καλαμάτα στις 22 Μαρτίου και καταλαμβάνουν τους γύρω λόφους. Τότε μόνο ο αγάς της πόλης κατανοεί τι συμβαίνει. Είναι αργά για να διαφύγει στην Τριπολιτσά, καθώς η Καλαμάτα είναι ολόγυρα αποκλεισμένη και αποφασίζει να αντιτάξει άμυνα με τους Τούρκους της πόλης. Όταν το πρωί της 23ης Μαρτίου 1821 οι επαναστάτες εισέρχονται στην Καλαμάτα, ο Ηλίας Μαυρομιχάλης ζητά από τον Αρναούτογλου να παραδοθεί, τονίζοντάς του το μάταιο της προσπάθειάς του.
Πράγματι, ο αγάς παραδίδει στους επαναστάτες με πρωτόκολλο την πόλη και τον τουρκικό οπλισμό. Το μεσημέρι, μπροστά από την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων και μέσα σε πανηγυρική ατμόσφαιρα, οι ιερείς ευλογούν τις σημαίες και ορκίζουν τους αγωνιστές.
Επακολούθησε σύσκεψη των οπλαρχηγών, που αποφάσισαν τη δημιουργία μιας επαναστατικής επιτροπής, την οποία ονόμασαν «Μεσσηνιακή Γερουσία», για τον καλύτερο συντονισμό του αγώνα. Η ηγεσία της ανατέθηκε στον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, που έφερε τον τίτλο Αρχιστράτηγος του Σπαρτιατικού και Μεσσηνιακού στρατού. Την ίδια μέρα, η «Μεσσηνιακή Γερουσία», με Προκήρυξή της προς την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, γνωστοποιεί ότι οι Πελληνεύς ξεσηκώθηκαν για την ελευθερία τους.
Η Προκήρυξη της «Μεσσηνιακής Γερουσίας».
Το κείμενο της Προκήρυξης, το πρωτότυπο της οποίας σώζεται στα αρχεία του Foreign Office (βρετανικού Υπουργείου Εξωτερικών), είναι το εξής:
Προειδοποίησις εις τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς, εκ μέρους του φιλογενούς αρχιστρατήγου των Σπαρτιατικών στρατευμάτων Πέτρου Μαυρομιχάλη και της Μεσσηνιακής Συγκλήτου.
Ο ανυπόφορος ζυγός της Οθωμανικής τυραννίας εις το διάστημα ενός και επέκεινα αιώνος, κατήντησεν εις μίαν ακμήν, ώστε να μην μείνη άλλο εις τους δυστυχείς Πελοποννησίους Γραικούς, ει μη μόνον πνοή και αυτή δια να ωθή κυρίως τους εγκαρδίους των αναστεναγμούς.
Εις τοιαύτην όντες κατάστασιν στερημένοι από όλα τα δίκαιά μας, με μίαν γνώμην ομοφώνως απεφασίσαμεν να λάβωμεν τα άρματα, και να ορμήσωμεν κατά των τυράννων. Πάσα προς αλλήλους μας φατρία και διχόνοια, ως καρποί της τυραννίας απερρίφθησαν εις τον βυθόν της λήθης, και άπαντες πνέομεν πνοήν ελευθερίας.
Αι χείρες ημών αι δεδεμέναι μέχρι του νυν από τας σιδηράς αλύσσους της βαρβαρικής τυραννίας, ελύθησαν ήδη, και υψώθηκαν μεγαλοψύχως και έλαβον τα όπλα προς μηδενισμόν της βδελυράς τυραννίας.
Οι πόδες ημών οι περιπατούντες εν νυκτί και ημέρα εις τας εναγκαρεύσεις τας ασπλάγχνους τρέχουν εις απόκτησιν των δικαιωμάτων μας. Η κεφαλή μας η κλίνουσα τον αυχένα υπό τον ζυγόν τον απετίναξε και άλλο δεν φρονεί, ει μη την Ελευθερίαν.
Η γλώσσα μας η αδυνατούσα εις το να προφέρη λόγον, εκτός των ανωφελών παρακλήσεων, προς εξιλέωσιν των βαρβάρων τυράννων, τώρα μεγαλοφώνως φωνάζει και κάμνει να αντηχή ο αήρ το γλυκύτατον όνομα της Ελευθερίας.
Εν ενί λόγω απεφασίσαμεν, ή να ελευθερωθώμεν, ή να αποθάνωμεν. Τούτου ένεκεν προσκαλούμεν επιπόνως την συνδρομήν και βοήθειαν όλων των εξευγενισμένων Ευρωπαίων γενών, ώστε να δυνηθώμεν να φθάσωμεν ταχύτερον εις τον Ιερόν και δίκαιον σκοπόν μας και να λάβωμεν τα δίκαιά μας.
Να αναστήσωμεν το τεταλαιπωρημένον Ελληνικόν γένος μας. Δικαίω τω λόγω η μήτηρ μας Ελλάς, εκ της οποίας και υμείς εφωτίσθητε, απαιτεί ως εν τάχει την φιλάνθρωπον συνδρομήν σας, και ευέλπιδες, ότι θέλει αξιωθώμεν, και ημείς θέλομεν σας ομολογή άκραν υποχρέωσιν, και εν καιρώ θέλομεν δείξη πραγματικώς την υπέρ της συνδρομής σας ευγνωμοσύνην μας.
1821 Μαρτίου 23 εν Καλαμάτα. Εκ του Σπαρτιατικού Στρατοπέδου
Πέτρος Μαυρομιχάλης, αρχιστράτηγος του Σπαρτιατικού και Μεσσηνιακού στρατού.
*** Έναρξη της Επανάστασης στη Μάνη (17 Μαρτίου 1821) και Απελευθέρωση της Καλαμάτας (23 Μαρτίου 1821)
Του Στράτη Δούνια, εκπαιδευτικού
*** *** Ο Ιωάννης Καρακίτσος και η προσφορά του στην επανάσταση του 1821
*** Γιατί εορτάζεται την 25η Μαρτίου και ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου;
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, η
θεομητορική αυτή εορτή του Ευαγγελισμού, περιλαμβάνεται στο δωδεκάορτο και είναι
η μόνη από τις πέντε μεγάλες θεομητορικές εορτές, η οποία βασίζεται στην
Καινή Διαθήκη, καθώς οι υπόλοιπες βασίζονται στην απόκρυφη
γραμματεία.
Ωστόσο, δε γνωρίζουμε πότε ακριβώς άρχισε να εορτάζεται ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Η εορτή εμφανίζεται στη Συρία, την Μ. Ασία, αλλά και την Κωνσταντινούπολη πριν το 431.
Το 560 ο Ιουστιανιανός ο Α’ πρόβαλε την 25η Μαρτίου, ως την κατάλληλη ημέρα για τον εορτασμό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Μια πληθώρα διαφορετικών λόγων οδήγησαν στη συγκεκριμένη καθιέρωση.
Καταρχάς, η ήμερα της συλλήψεως του Ιωάννη του Προδρόμου, δηλαδή η 24η Σεπτεμβρίου, συνέπιπτε με τη φθινοπωρινή ισημερία, δεδομένου ότι την ήμερα αυτή, κατά την οποία οι Εβραίοι εόρταζαν την εορτή του Εξιλασμού, δέχθηκε ο Ζαχαρίας από τον αρχάγγελο Γαβριήλ το μήνυμα ότι θα αποκτήσει υιό.
Επομένως, εφόσον κατά το Λκ. 1, 26 ο Ευαγγελισμός έγινε έξι μήνες αργότερα, η ημερομηνία αυτή συνέπιπτε με την εαρινή ισημερία, δηλαδή στις 25 Μαρτίου, και η Γέννηση του Χριστού καθορίστηκε εννέα μήνες μετά, δηλαδή στις 25 Δεκεμβρίου, στο χειμερινό ηλιοστάσιο.
Επίσης, είχε επικρατήσει η άποψη ότι ο θάνατος του Χριστού συνέβη στις 25 Μαρτίου και επειδή ο Κύριος, ως τέλειος κατά πάντα άνθρωπος, «έσχεν επίγειον βίον καθοριζόμενον από ακριβή αριθμόν ετών», έπρεπε να είχε συλληφθεί την ήμερα του σταυρικού θανάτου του.
Επιπροσθέτως, η 25 Μαρτίου πίστευαν ότι ήταν η πρώτη ήμερα του κόσμου και ως εκ τούτου θα έπρεπε να είναι και η ήμερα της Γεννήσεώς του.
Η χαρμόσυνη εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου εορτάζεται μέσα στη Μ. Τεσσαρακοστή, περίοδο πένθους, κατά την οποία απαγορεύεται η τέλεση εορτών και πανηγύρεων.
Με τον 52ο κανόνα της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου επιτράπηκε ως εξαίρεση η εορτή του Ευαγγελισμού κατά την οποία τελείται η θεία λειτουργία του Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου και όχι η λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων.
Στην Κωνσταντινούπολη, κατά το έθιμο, την ήμερα του Ευαγγελισμού ο αυτοκράτορας με πομπή από την Αγία Σοφία πήγαινε στην εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου εν τω Φόρω και από εκεί κατέληγε στο ναό της Θεοτόκου των Χαλκοπρατείων, όπου γινόταν μεγαλοπρεπής εορτασμός.
Στην ελληνική λαογραφική παράδοση τα έθιμα που σχετίζονται με την εορτή του Ευαγγελισμού βασίζονται στην αντίληψη ότι με την εορτή αύτη αρχίζει η άνοιξη και επιστρέφουν τα χελιδόνια. Γι’ αυτό τα παιδιά βγάζουν από το χέρι τους τον «Μάρτη» και τον αφήνουν στα δέντρα να τον πάρουν τα χελιδόνια.
Σε πολλά μέρη υποδέχονται την 25η Μαρτίου με τραγούδια και με κωδωνισμούς επιδιώκουν να εκδιώξουν τα ερπετά. Οι νοικοκυρές δεν κάνουν δουλειές στο σπίτι ή ζυμώνουν μικρές πίτες και βάζουν σε μια απ’ αυτές ένα νόμισμα, για να το βρει ο τυχερός, όπως στην Πρωτοχρονιά.
Οι μελισσοτρόφοι πρωτοβγάζουν τις κυψέλες στο ύπαιθρο, οι κτηνοτρόφοι μετακινούν τα κοπάδια τους από τα χειμαδιά στα ορεινά μέρη, ενώ οι Σαρακατσάνοι «αρματώνουν» τα κοπάδια τους με τα κυπροκούδουνα, όπως διαβάζουμε στο dogma.gr.
Ως έθιμο για τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου καθιερώθηκε και ο μπακαλιάρος με σκορδαλιά. Κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής, η Εκκλησία επέτρεπε στους πιστούς να φάνε ψάρι μόνο δύο φορές, του Ευαγγελισμού και την Κυριακή των Βαΐων.
*** ΟΙ ΦΙΛΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ ΜΑΣ
Γράφει ο Ιωάννης
Ασλανίδης
- Ο Φιλελληνισμός είναι ένας όρος που μαρτυρείται ήδη από το 1761. Από τα τέλη του 18ου αιώνα δήλωνε στην ουσία, την ιδεολογική και πολιτική στάση που αναπτύχθηκε κυρίως στις Ευρωπαϊκές χώρες και στην Αμερική. Αποσκοπούσε δε τόσο στην ηθική, όσο και στην υλική Ενίσχυση του Ελληνισμού κατά την Τουρκοκρατία και κατά την διάρκεια της Επαναστάσεως του 1821.
- Στους Φιλέλληνες συγκαταλέγονται άνθρωποι από όλες τις κοινωνικές ομάδες της Ευρωπαϊκής Ηπείρου και όχι μόνο.
· Ρομαντικοί ιδεαλιστές
· Λάτρεις της Αρχαίας Ελλάδος
· Πολιτικοί
· Στρατιωτικοί Απόστρατοι
· Διωκόμενοι για την δράση τους Επαναστάτες
· Εμποροι
· Τραπεζίτες
· Μέλη εκπαιδευτικών ή θρησκευτικών Ιδρυμάτων
· Επίσης Ευγενείς, όπως π.χ. ο Ιταλός κόμης Σανταρόζα, κ.λπ.
- Το 1821 η Ευρώπη επηρεασμένη από την «Ιερή Συμμαχία», καταδικάζει επίσημα την Ελληνική Επανάσταση, με επικεφαλή τον Αυστριακό καγκελάριο Μέτερνιχ.
- Δεν έφεραν αποτέλεσμα, ούτε οι προσπάθειες του Έλληνα υπουργού εξωτερικών της Ρωσίας Ιωάννη Καποδίστρια, ο οποίος προσπάθησε να πείσει τον Τσάρο να βοηθήσει τους Έλληνες ούτε και οι τουρκικές ακόμη θηριωδίες, δεν έφεραν αποτέλεσμα. Μάλιστα ο Καποδίστριας απομακρύνθηκε από την θέση του και τότε ο Μέτερνιχ έγινε κυρίαρχος του διπλωματικού παιχνιδιού.
- Τον τρίτο όμως χρόνο η πορεία του Αγώνα και οι θυσίες των Ελλήνων προκαλούν την συμπάθεια των Άγγλων και όχι μόνον. Αυτό συμπαρασύρει και την ομόδοξη Ρωσία που έχει βλέψεις στην Ανατολική Μεσόγειο και δεν θέλει να χάσει την πρωτοβουλία των διπλωματικών κινήσεων.
Εκτός από τα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων, ανάμεσα στους απλούς ανθρώπους, δημιουργήθηκε μεγάλη συγκίνηση, αγάπη, και ενδιαφέρον για τον αγώνα και την αυτοθυσία των επαναστατημένων Ελλήνων.
Η αγάπη αυτή των ξένων για τους επαναστατημένους Έλληνες ονομάστηκε Φιλελληνισμός.
- Τα πρώτα ενεργά φιλελληνικά σωματεία εμφανίσθηκαν τον Αύγουστο του 1821 στη ΒΕΡΝΗ της ΕΛΒΕΤΙΑΣ και στην ΣΤΟΥΤΓΑΡΔΗ της ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ.
- Στην ΓΑΛΛΙΑ και στην ΑΓΓΛΙΑ η ίδρυση Κομιτάτων καθυστέρησε έως το 1823.
- Το 1825 παρουσιάστηκε έντονη φιλελληνική κίνηση. Ιδρύθηκαν: το κομιτάτο του ΠΑΡΙΣΙΟΥ, η Société Philanthropique en faveur des Grecs και ακόμη το κομιτάτο της Μασσαλίας και υπήρξε συνέχεια.
- Το 1825, ο Αξιωματικός του Βοναπαρτικού Στρατού, Κάρολος Φαβιέρος, ανέλαβε να συντονίσει το νέο κύμα εθελοντών, που αποτελείτο από Ιταλούς καρπονάρους (Καρβουνιάρης, μυστική εταιρεία, ιδρύθηκε στη Ν. ΙΤΑΛΙΑ, με όρκο να πολεμούν κάθε Τύραννο) και Γάλλους Βοναπαρτιστές, όπως ήταν και ο ίδιος.
- Η πρώτη αποστολή Φιλελλήνων φθάνει τον Ιούνιο του 1821, με έξοδα του Δημητρίου Υψηλάντη.
- Η δεύτερη αποστολή φθάνει δύο μήνες αργότερα με επικεφαλής τον εύπορο Βρετανό Αξιωματικό Τόμας Γκόρντον.
- Το πρώτο τάγμα των Φιλελλήνων, συγκροτείται τον Μάιο του 1822, με βάσει τους Γαλλικούς Στρατιωτικούς κανονισμούς. Δυστυχώς το Τάγμα των αυτό συμμετείχε στην άτυχη μάχη του ΠΕΤΑ (4 Ιουλίου 1822) και διαλύεται με πολύ μεγάλες απώλειες. Από το σώμα αυτό των Φιλελλήνων (Ιταλοί, Γερμανοί, Γάλλοι, Ελβετοί, Βέλγοι, Ολλανδοί, Δανοί, Σουηδοί, Πολωνοί) μόνο 20 σώθηκαν, ανάμεσά στους νεκρούς και ο Διοικητής του τακτικού στρατεύματος συνταγματάρχης Πιέτρο Ταρέλλα
- Ο υπέρλογος Ηρωισμός των Ελλήνων, έπεισε τους Ευρωπαίους να πιστέψουν ότι, οι αρματωλοί και οι κλέφτες και οι υπέροχοι οπλαρχηγοί ήταν απόγονοι των Αρχαίων Ελλήνων, που θαύμαζαν για τον πολιτισμό τους.
- Η πραγματικότητα είναι πως ο ξεσηκωμός της μικρής Ελλάδας ενάντια στο βάρβαρο Τούρκο κατακτητή συγκίνησε βαθιά πολλούς ευγενείς ανθρώπους πολιτισμένων Κρατών.
- Φιλέλληνες, ξένοι υπήκοοι, απ’ όλα σχεδόν τα Ευρωπαϊκά κράτη και όχι μόνον, έδωσαν περιουσίες, συμμετείχαν στις πολεμικές επιχειρήσεις, δημιούργησαν έργα τέχνης και πρόβαλλαν τον Ελληνικό Αγώνα στο εξωτερικό.
- Μεγάλη συμβολή για την δημιουργία αυτού του φιλελληνικού ρεύματος έχουν οι περιηγητές του 17ου και 18ου αιώνα, οι οποίοι έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους Έλληνες και τα προβλήματά τους εξ αιτίας της Τουρκικής Σκλαβιάς. Ο Φρανσουά Πουκεβίλ, Γάλλος Φιλέλληνας, ιστορικός, ιατρός, διπλωμάτης και ακαδημαϊκός, περιήλθε την Ελλάδα ως περιηγητής και χάρη στις προσπάθειές του για την δικαίωση του αγώνα των Ελλήνων θεωρείται ο Πατέρας του Φιλελληνισμού.
- Ο Φιλελληνισμός βοήθησε σημαντικά τους Έλληνες, τόσο με την αποστολή χρημάτων και εθελοντών, αλλά και με την πίεση που άσκησε στις ευρωπαϊκές Κυβερνήσεις υπέρ των Ελλήνων. Είναι αλήθεια ότι ο Ρομαντισμός βρήκε στην επανάσταση του υπόδουλου Ελληνικού Έθνους μια άξια πηγή έμπνευσης για να εκφράσει, το δράμα, το θάρρος και τον αγώνα των Ελλήνων για Ελευθερία… Η Ελλάδα ξαναζούσε κάτι από την αρχαία της δόξα.
- Όπως γνωρίζουμε, η συνδιάσκεψη του Βερολίνου (Μάρτιος 1881) επιδίκασε στην Ελλάδα, την Θεσσαλία μέχρι τον Όλυμπο και την Ήπειρο μέχρι τον ποτ. Καλαμά. Βέβαια τελεσίδικα τότε παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα μόνο το διαμέρισμα της Θεσσαλίας και από την Ήπειρο το διαμέρισμα της Άρτας.
Στην «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους», ο Παπαρρηγόπουλος γράφει: "..τούτο επιτεύχθη, χάριν των προσπαθειών της Αγγλίας, και ειδικότερα του φιλέλληνα Πρωθυπουργού αυτής Γλάδστωνα. Διότι! οι Γάλλοι και οι Ρώσοι παρά τις εκκλήσεις του αδιαφόρησαν, η δε Γερμανία και Αυστρία στάθηκαν εναντίον της Ενώσεως..".
Είναι χαρακτηριστικό αυτό που είπε ο Γλάδστων μετά την Επέκταση των Ελληνικών συνόρων στην Θεσσαλία και την Άρτα: «Ποτέ άλλοτε στην ζωή μου δεν αισθάνθηκα μεγαλύτερη χαρά, από αυτήν που ένοιωσα όταν έγινε η αναίμακτη ένωση της Θεσσαλίας με την Μητέρα Ελλάδα».
Τα λόγια αυτά είναι γραμμένα με χρυσά γράμματα στον Ανδριάντα του Φιλέλληνα Γλάδστων που τοποθετήθηκε μπροστά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, εις ένδειξη τιμής και ευγνωμοσύνης, προς τον μεγάλο φιλέλληνα.
Περνώντας προ καιρού, έξω από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, πρόσεξα τρεις φοιτητές να κάθονται στο πεζούλι του Ανδριάντα μπροστά στο Πανεπιστήμιο και να κουβεντιάζουν, ήταν ένα κορίτσι και δύο αγόρια.
Την στιγμή εκείνη δεν άντεξα στον πειρασμό, και αφού τους χαιρέτησα, τους ρώτησα «μπορώ να σας κάμω μια ερώτηση;». Οι φοιτητές ευγενέστατα μου απαντούν «ευχαρίστως κύριε»… και! τότε τους ερωτώ: «Μήπως γνωρίζετε ποιος είναι αυτός του ανδριάντα και τι ρόλο έπαιξε στην Ελληνική Ιστορία;»
Οι φοιτητές κοιτάζονται μεταξύ των, με απορία, γυρίζουν, κοιτάζουν το άγαλμα, γυρίζουν και με αμηχανία με απαντούν: «Δυστυχώς κύριε δεν γνωρίζουμε τίποτε».
Ο Φιλελληνισμός, βέβαια, ως ιδεολογικό κίνημα δεν έχει ημερομηνία λήξεως, έστω κι αν παρουσιάζει διακυμάνσεις που οφείλονται σε πολιτικές συγκυρίες και απογοήτευση ίσως πολλών Φιλελλήνων από τους σύγχρονους Έλληνες.
Ας αναφερθούμε στοιχειωδώς σε σύγχρονα παραδείγματα φιλελληνισμού, για να κλείσουμε έτσι τα συμπεράσματά μας:
- Η Γερμανίδα Ιστορικός και συγγραφέας LEONARDA SEELING, εξεγέρθηκε με τα επιτιμητικά δημοσιεύματα του Γερμανικού τύπου. Σύμφωνα με δημοσίευμα της Deutsche Welle, η Καθηγήτρια πρότεινε την επιβολή σε ευρωπαϊκό επίπεδο ενός συμβολικού πολιτιστικού φόρου, για την διάσωση της Ελλάδος. Πρότεινε όποιος χρησιμοποιεί σήμερα στην Ευρώπη ελληνικές λέξεις, να πληρώνει πέντε λεπτά του ευρώ, για κάθε μια λέξη. Δηλ. μόλις ο Ευρωπαίος πει «ιδέα», «ψυχή», «δημοκρατία», «πολιτική», «μουσείο», κ.λπ. για κάθε μία λέξη να κατακυρώνεται 5 σεντς στον Ελληνικό Δημόσιο Κορβανά.
- Ο μεγάλος αμερικανός ηθοποιός ΡΟΜΠΙΝ ΟΥΙΛΙΑΜΣ το 2011 είχε εκφράσει τον θαυμασμό του και την αγάπη του για την Ελλάδα, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Η ανθρωπότητα οφείλει να υποκλίνεται στην Ελληνική Ιστορία. Και! απευθυνόμενος προς τους Έλληνες, είπε: Μπορεί η οικονομία της χώρας σας να μην πηγαίνει καλά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είσαστε ανίσχυροι. Τα οικονομικά δεδομένα αλλάζουν συνεχώς για όλους. Αυτό που δεν αλλάζει είναι η Κληρονομιά, η Ταυτότητά σας. Ο Παρθενώνας δεν φεύγει από την Αθήνα. Είναι εκεί, για να θυμίζει ότι η πρόοδος και η ακμή μπορούν να επιστρέψουν…». Επίσης είπε: «Στην Αγγλία δεν πήγα πουθενά. Τι να δω; Το παλάτι του Μπάκιγχαμ; Δεν με ενδιαφέρει. Όπως και αν πάω στην Γερμανία, δεν θα πάω να δω το τείχος του Βερολίνου. Ωστόσο, την Δήλο, τον Παρθενώνα και τις Μυκήνες δεν μπορείς να τις αγνοήσεις».
Τέλος, λέει ο ΡΟΜΠΕΡΤ ΛΙΝΤΕΛ, μόλις προ ημερών: «Το Ελληνικό τοπίο αποτελεί την ωραιότερη παρηγοριά για τον Άνθρωπο που θρηνεί τον χαμένο του Παράδεισο».
Χρέος μας είναι η ευγνωμοσύνη για τ’ ακριβό αγαθό της ελευθερίας να μην αναφέρεται μόνο στους δικούς μας ήρωες προγόνους, αλλά και στους ευγενείς Φιλέλληνες που «απώλεσαν το παν, πλην της τιμής».
Επιβάλλεται σ’ εμάς τους Έλληνες, όταν εορτάζουμε την ημέρα της Έναρξης των αγώνων, της Εθνικής μας παλιγγενεσίας και της πολιτιστικής μας ελευθερίας, του πιο πολύτιμου αγαθού της ανθρώπινης ζωής, να ενθυμούμεθα, να τιμούμε και να διαιωνίζουμε την Ιστορική γνώση στις νεότερες γεννεές των Ελλήνων. Τους αγώνες, την προσφορά και τις θυσίες των Φιλελλήνων εκείνων, για την Ελευθερία και την πολιτική μας ανεξαρτησία από τον πιο βάρβαρο ζυγό του αλλόφυλου και αλλόθρησκου κατακτητή.
Λέει ο Πλούταρχος για την Ιστορία: Ευτυχείς είναι οι λαοί που γνωρίζουν την Ιστορία τους, αλλοίμονο στους λαούς που την λησμόνησαν, είναι μοιραίο κάποτε να χαθούν από το πρόσωπο της γης.
Ιωάννης Μ. Ασλανίδης
Αντγος ε.α.
Επίτιμος Δκτής της Σ.Σ.Ε.
*** Η πραγματική Εθνική Εορτή πρέπει να εορτάζεται την 23η Μαρτίου
Γράφει ο
Θανάσης Κουκοβίστας
Ο αγώνας για την ελευθερία των Ελλήνων ξεκίνησε με το πέρασμα του ποταμού Προύθου, στην Μολδοβλαχία, από τον Υψηλάντη, στις 22 Φεβρουαρίου 1821 (6 Μαρτίου με το νέο ημερολόγιο) και την προκήρυξή του «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος». Ήταν ένα κίνημα που εκδηλώθηκε σε ξένη χώρα και έσβησε σε ξένη χώρα. Αν και το αρχικό σχέδιο προέβλεπε και ταυτόχρονη εξέγερση στην Ελλάδα, εδώ ακολουθήθηκε άλλη διαδρομή. Ο Χριστόφορος Περαιβός το 1818 κατέβηκε στην Μάνη, στις Κιτριές, και κατόρθωσε να ομονοήσει τους Μανιάτες Μπέηδες και να συμφωνήσουν ότι θα αγωνιστούν για την ελευθερία της Ελλάδας.
Απότοκο της Συμφωνίας των Κιτριών ήταν η παμμανιάτικη σύναξη στην Αρεόπολη (τότε Τσίμοβα), 17 Μαρτίου 1821, όπου αποφασίστηκε να αρχίσει ο αγώνας για την ελευθερία.
Μία υποχρέωση των Μανιατών για την αυτονομία τους, ήταν να παράσχουν στρατιωτική προστασία στον αγά της Καλαμάτας, όποτε αυτός το ζητούσε. Τις ημέρες του Μαρτίου 1821 είχαν πληθύνει οι ενδείξεις ότι οι Έλληνες ετοίμαζαν επανάσταση, ιδιαίτερα μετά την αποκάλυψη του φορτίου όπλων που είχε φτάσει στην Καρδαμύλη, στις 18 του μήνα. Τότε ο αγάς Σουλεϊμάν Αρναούτογλου ζήτησε από τον Μπέη της Μάνης Πέτρο Μαυρομιχάλη να του παράσχει προστασία, όπως είχε υποχρέωση. Ο Πετρόμπεης έστειλε στις 22 Μαρτίου στην Καλαμάτα 150 άνδρες υπό την αρχηγία του γιου του Ηλία Μαυρομιχάλη. Αυτοί κατέλαβαν επίκαιρες θέσεις στην πόλη και άλλοι οπλισμένοι Έλληνες ενίσχυαν ην δύναμή τους.
Θορυβηθείς ο αγάς, ζήτησε από τον Μαυρομιχάλη να έλθει ο ίδιος προς προστασία του με περισσότερους άνδρες. Την επαύριο, 23 Μαρτίου, έφθασαν στην Καλαμάτα 2. 000 Μανιάτες (κατά την αφήγηση του Κολοκοτρώνη) με επικεφαλής τον Πετρόμπεη και τον μπέη της Καρδαμύλης Παναγιώτη Μούρτζινο. Ενώθηκαν με τους υπολοίπους και όλοι μαζί έφθασαν στην κατοικία του Σουλεϊμάν Αρναούτογλου. Αλλά, αντί να του προσφέρουν προστασία, του ζήτησαν να παραδοθεί και να τους παραδώσει τα κλειδιά της πόλης. Η Καλαμάτα ήταν η πρώτη ελληνική πόλη που απελευθερώθηκε από τον τουρκικό ζυγό, χωρίς μάλιστα να χυθεί σταγόνα αίμα.
Πότε ακριβώς παραδόθηκε η πόλη
Πολλοί εμβριθείς ιστορικοί θέλουν η Μεσσηνιακή Γερουσία ή Μεσσηνιακή Σύγκλητος να συστήθηκε την 25η Μαρτίου και η προκήρυξη προς τις ευρωπαϊκές αυλές στάλθηκε στις 26 Μαρτίου. Δεν έχουν βέβαια λάβει τον κόπο να ρίξουν μια ματιά στην ημερομηνία της ίδιας της προκήρυξης ή να σταθούν στην πρώτη παράγραφό της. Η Προκήρυξη στέλνεται εκ μέρους του αρχιστρατήγου των σπαρτιατικών στρατευμάτων Πέτρου Μαυρομιχάλη και εκ μέρους της Μεσσηνιακής Συγκλήτου. Ημερομηνία υπογραφής η 23η Μαρτίου. Για να υπάρχουν αυτά τα στοιχεία στην Προκήρυξη, δεν αποφασίστηκε ούτε η ονομασία σπαρτιατικά στρατεύματα ούτε η Μεσσηνιακή Σύγκλητος συστήθηκαν εκείνη την ημέρα. Υπήρχε σχέδιο και είχε αποφασιστεί από καιρό. Από καιρό θα πρέπει να είχε αποφασιστεί και το πνεύμα της Προκήρυξης, αν όχι το πλήρες κείμενο. Δεν είναι δυνατόν όλα αυτά να αποφασίζονται και υλοποιούνται σε μια ημέρα, και μάλιστα ημέρα αναταραχής.
Είναι πιθανό η παράδοση της πόλης να έγινε στις 22 Μαρτίου, όπως γράφει ο Φωτάκος στα «Απομνημονεύματά» του, και να επικράτησε ημερομηνία εορτασμού, η ημερομηνία της Προκήρυξης, η 23η Μαρτίου. Όμως για την σύσταση της Μεσσηνιακής Γερουσίας ο Φωτάκος γράφει: «Μετά ταύτα (σ. σ. εννοεί την παράδοση της πόλης) έκαμαν οι καπετανέοι συμβούλιον πώς να εξαπλώσουν την επανάστασιν∙ απεφασίσθη λοιπόν να υπάγουν να πολιορκήσουν μαζύ με τους εντοπίους τα φρούρια της Μεσσηνίας, Μεθώνην, Κορώνην και Νεόκαστρον, οι δε γέροντες Π. Μαυρομιχάλης, Ιωάννης και Γεώργιος Καπετανάκηδες, ο Ν. Χρηστέας, ο Π. Κυβέλος, ο Ιωάννης Κατσής ή Μαυρομιχάλης, ο Κυριακούλης Κουτράκος, ο Πατριαρχέας και άλλοι έμειναν εις τας Καλάμας δια την ευταξίαν και έκαμαν την λεγομένη Γερουσίαν των Καλαμών».
Ασαφής είναι και η ημερομηνία της δοξολογίας για την απελευθέρωση της πόλης. Ο ιστορικός Φίνλεϋ την τοποθετεί στις 24 Μαρτίου. Στην «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως» γράφει: «Στις 5 Απριλίου (χρονολογεί με το νέο ημερολόγιο) έγινε η πρώτη ευχαριστήρια δοξολογία της Ελληνικής Εκκλησίας, ευχαριστήρια για την επιτυχία των Ελληνικών όπλων. Η τελετή έγινε στην όχθη του χειμάρρου που περνά μέσα από την Καλαμάτα. Εικοσιτέσσερις παπάδες ιερουργήσανε και ολόγυρα πέντε χιλιάδες αρματωμένοι άνδρες. Ποτέ δοξολογία δεν έγινε με μεγαλύτερη θέρμη, ποτέ καρδιές δεν ξεχειλίσανε από ειλικρινέστερη αφοσίωση στον Ουρανό, ούτε θερμότερη ευγνωμοσύνη για την Εκκλησία τους και το Θεό τους. Δάκρυα πατριωτισμού τρέχανε πάνω στα μάγουλα σκληρών πολεμιστών και ανελέητοι ληστές κλαίγανε με λυγμούς σαν μικρά παιδιά. Όλοι οι παρευρισκόμενοι νοιώθανε ότι τα γεγονότα ανοίγανε καινούργια εποχή στην ελληνική ιστορία και όταν η νέα Ελλάδα αποκτήσει ιστορικούς, καλλιτέχνες και ποιητές, αναμφίβολα αυτή η σκηνή θα πάρει θέση στο πάνθεον της δόξας». Οι νέα Ελλάδα απέκτησε και καλλιτέχνες και ποιητές και ιστορικούς, αλλά αντί για το πάνθεον της δόξας την πέταξαν στον καιάδα της λήθης.
Διαστρεβλώσεων το ανάγνωσμα
Η πρώτη διαστρέβλωση έγινε από την επίσημη πολιτεία Στις 15 Μαρτίου 1838 εξεδόθη το παρακάτω Διάταγμα του Όθωνα:
«Επί τη προτάσει της Ημετέρας επί των Εκκλησιαστικών κλπ Γραμματείας θεωρήσαντες ότι η ημέρα της 25ης Μαρτίου, λαμπράν καθ’ εαυτήν εις πάντα Έλληνα δια την εν αυτή τελουμένην εορτήν του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου, είναι προσέτι λαμπρά και χαρμόσυνος δια την κατ’ αυτήν την ημέρα έναρξιν του περί ανεξαρτησίας αγώνος του ελληνικού έθνους καθιερούμεν την ημέρα αυτή εις το διηνεκές, ως ημέρα εθνικής εορτής».
Θα πρέπει να ερευνήσουμε το ιστορικό τοπίο της εποχής. Τον Ιούλιο του 1833 υπήρξε η πρώτη μεγάλη σύγκρουση του Όθωνα με την εκκλησία, με αιτία την ανακήρυξη του αυτοκέφαλου της ελληνικής εκκλησίας. Η κατάσταση επιδεινώθηκε με την κατάσχεση μέρους της εκκλησιαστικής περιουσίας, κτημάτων των ανενεργών μοναστηρίων. Η εκκλησιαστική αντίδραση ήταν σφοδρή και ενδυμανώθηκε από το ζήτημα που ετέθη περι του θρησκεύματος του διαδόχου του Όθωνα. Μία μυστική εταιρεία, με την ονομασία «Φιλορθόδοξος Εταιρεία», σχεδίαζε να δολοφονήσει τον Όθωνα κατά την διάρκεια κάποιου επισήμου εορτασμού.
Η ενδοτικότητα της πολιτείας απέναντι στην εκκλησία επιβεβαιώθηκε τον επόμενο χρόνο. Το 1839, πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού, με πλοίαρχο τον γιο του θαλασσομάχου του Αγώνα Μιαούλη και επιβάτη των επί των Εκκλησιαστικών υπουργό Γ. Γλαράκη, που υπέγραψε και το Διάταγμα για την 25η Μαρτίου, πήγε στην Άνδρο και από εκεί οδήγησε δεσμώτη τον Θεόφιλο Καΐρη, προκειμένου να δικαστεί από το Συνοδικό Δικαστήριο. Ενώ πρόσφερε η πολιτεία ένα ακόμη δώρο στην εκκλησία. Έπαυσε από γραμματέα της Συνόδου τον Θεόκλητο Φαρμακίδη, ο οποίος πρωτοστάτησε στην ανακήρυξη του αυτοκέφαλου, και τον αναγόρευσε καθηγητή Φιλολογίας στο νεοσύστατο τότε Πανεπιστήμιο.
Η συμπόρευση εκκλησίας και πολιτείας, με υπεροχή της εκκλησίας, συντελέσθηκε με τον τόμο του 1850, του πατριαρχείου. Τότε αναγνωρίστηκε από το πατριαρχείο το αυτοκέφαλο της ελληνικής εκκλησίας, αλλά ταυτόχρονα η ελληνική εκκλησία αναγνώρισε το αδιαφιλονίκητο πρωτείο του πατριαρχείου. Από το 1850 και μετά, πλάστηκαν οι μύθοι του Κρυφού Σχολειού και της ευλογίας του λάβαρου στην Αγία Λαύρα από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό την 25η Μαρτίου.
Ενώ το 1852 πρωτοεμφανίζεται ο όρος ελληνοχριστιανικός πολιτισμός στον πρόλογο συλλογής δημοτικών ασμάτων του Σπυρίδωνα Ζαμπέλιου. Μια άλλη παράμετρος που επενέργησε να ξεχαστεί η 23η Μαρτίου και να γίνεται μια λιγόλογη και ασαφής παραπομπή στην Διακήρυξη, είναι ότι μόνον αυτή δεν κάνει την παραμικρή αναφορά σε θρησκεία και πίστη.
Μερική αποκατάσταση
Σταδιακά, η επέτειος της 23ης Μαρτίου περιέπεσε στην λήθη. Εορτασμός ανεπίσημος και τοπικός ήταν η τιμή προς την επέτειο της απελευθέρωσης της Ελλάδας. Κάποιες σκόρπιες φωνές πνίγηκαν στην επίσημη κρατική σιωπή. Έπρεπε να περάσουν 126 χρόνια από την επέτειο και η Καλαμάτα να έχει έναν φωτισμένο μητροπολίτη, τον Χρυσόστομο Δασκαλάκη. Όταν η προσπάθεια της επιτροπής, που ο ίδιος είχε ορίσει με επικεφαλής τον αείμνηστο Γιάννη Αναπλιώτη, που και αυτός είχε αγωνιστεί για την αναγνώριση της επετείου, να πετύχει από την κυβέρνηση αναγνώριση της 23ης Μαρτίου, καθυστερούσε και δεν προχωρούσε, δια νυκτός αναχώρησε από την Καλαμάτα για την Αθήνα. Αναστατώνοντας τους πάντες και τα πάντα, ο φωτισμένος εκείνος ιεράρχης κατάφερε να εξασφαλίσει την επίσημη αναγνώριση.
Στις 17 Απριλίου 1947 υπεγράφη από τον τότε βασιλέα Παύλο και τον τότε υπουργό Εσωτερικών Γεώργιο Παπανδρέου το πιο κάτω Βασιλικό Διάταγμα, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 72/19 Απριλίου 1947:
«Επιθυμούντες όπως, η επέτειος της 23ης Μαρτίου 1821 καθ’ ην η πόλις των Καλαμών, απετίναξε πρώτη τον Τουρκικόν ζυγόν, εορτάζηται ως εμπρέπει εις το ιστορικόν τούτο γεγονός, προτάσει του Ημετέρου επί των Εσωτερικών Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν:
1) Την 23 Μαρτίου θα εορτάζεται, ως τοπική εορτή, η επέτειος της απελευθερώσεως της πόλεως των Καλαμών.
2) Κατά ταύτην θα τελήται εις τον εν Καλάμαις διασωζόμενον ιστορικών φραγκοβυζαντινόν Ναόν των «Αγίων Αποστόλων» δοξολογία εις ανάμνησιν της ιστορικής ημέρας και επιμνημόσυνος δέησις υπέρ των ηρώων της Ελευθερίας.
Εις τον επί των Εσωτερικών υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος».
Η ασέβεια προς ένα μοναδικό μνημείο
Η εφημερίδα «Θάρρος» αναδημοσίευσε, στις 16 Οκτωβρίου 1994, από την «Ηχώ Μεσσηνίας», της 15ης Φεβρουαρίου 1956, το πιο κάτω συμφωνητικό ενοικίου:
«Δια του παρόντος γράμματος φανερώνομεν ημείς οι κάτωθι υπογεγραμμένοι, ότι από σήμερον νοικιάζομεν το σπίτι του κυρ Νικολού Κορφιωτάκη δια γρόσια εξακόσια, ήτοι νούμερο 600 τον χρόνον, το οποίον... να καθήση ο ενδοξότατος μπέης, εφένδης αχμέτ μπέη εφένδης βοϊβόντας μας και αυτά τα γρόσια 600, το νοίκι του σπητίου, να μη μπένουν για λογαριασμό της... του τόπου ούτινος του δίδομεν το παρόν μας γράμμα εις χείρας του, τα οποία γρόσια να του δίδομεν εις δύο... το ήμισυ τελειώνοντες οι εξ μήνες και το άλλο ήμισυ τέλος του χρόνου και ούτως βεβαιώνομεν.
1816 Οκτωβρίου 15 Καλαμάτα
Ηλίας Τζάννες βεβαιώνω
Πανάγος Κυριακός βεβαιώνω».
Σίγουρα πρόκειται για το κτήριο της πλατείας Υπαπαντής, γνωστό ως Κορφιωτάκειο. Από την ιστορία είναι γνωστό ότι εντός της οικίας του ο Σουλεϊμάν Αρναούτογλου διαπραγματεύτηκε την παράδοση της πόλης και την εξασφάλιση της φυγής του. Είχαν περάσει 193 χρόνια από την ημερομηνία παράδοσης της πόλης και βάρβαρος νους και ανόσια χέρια οδήγησαν την μπουλντόζα να κατεδαφίσει το ιστορικό κτήριο. Ήταν 7 Οκτωβρίου 1994, ημέρα Σάββατο. Ο Κώστας Αθανασόπουλος, αντιδήμαρχος Καλαμάτας, έδωσε εντολή στον χειριστή του μηχανήματος Σταύρο Παναγιωτόπουλο να γκρεμίσει το μνημείο, αν και είχε κριθεί διατηρητέο. Τοπικός και αθηναϊκός τύπος είχαν χαρακτηρίσει την πράξη έγκλημα. Ο τότε Γ. Γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού Γιώργος Θωμάς, που έφθασε στην πόλη 4 ημέρες μετά την κατεδάφιση, χαρακτήρισε την πράξη βάρβαρη.
Η εφημερίδα «Ελευθερία», της Καλαμάτας, καιρό πριν την κατεδάφιση είχε επισημάνει τον κίνδυνο κατεδάφισης του μνημείου και είχε προσπαθήσει να την αποτρέψει. Ακούστηκαν εκείνη την εποχή ανιστόρητα επιχειρήματα υπέρ της κατεδάφισης. Είχαν χαρακτηρίσει το Κορφιωτάκειο μνημείο «Οθωμανικής τυραννίας και βαρβαρότητας του φονταμενταλισμού». Κατ’ αρχήν, εκτός από διοικητήριο του αγά της Καλαμάτας, υπήρξε το κτήριο εντός του οποίου υπεγράφη η απελευθέρωση της πόλης. Για όσους που σήμερα δεν διακατέχονται από τον σύνδρομο του ραγιαδισμού, το Κορφιωτάκειο αποτελούσε μνημείο απελευθέρωσης. Όσο για την βαρβαρότητα του φονταμενταλισμού, θα πρέπει να γνωρίζουν, όσοι υποστηρίζουν αυτή την άποψη, ότι οι Οθωμανοί ουδέποτε υπήρξαν φονταμεταλιστές. Αντίθετα, υπήρξαν ανεξίθρησκοι και οι αρχηγοί των εκκλησιών εντός της αυτοκρατορίας συνδιοικούσαν με τον σουλτάνο, που, μάλιστα, είχε παραχωρήσει μεγάλα προνόμια και κοσμική εξουσία στον πατριάρχη.
Ερωτήματα μετά την κατεδάφιση
Έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε. Στη δίκη που ακολούθησε την κατεδάφιση, οι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν. Όμως δύο ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα.
1) Υπήρχε έγγραφη αίτηση της μητρόπολης προς τον δήμο για κατεδάφιση του κτηρίου;
2) Με ποια δικαιοπρακτικά έγγραφα (κληροδοτήματος, δωρεάς, παραχώρησης, αγοράς) έχει περιέλθει στην κυριότητα της μητρόπολης το Κορφιωτάκειο;
Ως προς το πρώτο ερώτημα, υπήρξαν δημοσιεύματα που έγραφαν περί συνεννοήσεως του τότε μητροπολίτη Χρυσοστόμου Θέμελη και του δήμου. Λαμβάνει άλλη διάσταση η έγγραφη συνεννόηση και άλλη η προφορική. Ο δήμος δεν είχε δικαίωμα παρέμβασης σε ξένη ιδιοκτησία και το επικαλέσθηκε αυτό, όταν κατηγορήθηκε η δημοτική αρχή, γιατί δεν είχε γκρεμίσει άλλα σαθρά κτήρια της πόλης. Άλλωστε, όπως φαίνεται και από δημοσιεύματα της εποχής, το σκαπτικό μηχάνημα πέρασε μέσα από το οικόπεδο του σημερινού νέου μητροπολιτικού μεγάρου. Ζητήθηκε και δόθηκε ή δεν δόθηκε άδεια, είναι άγνωστο.
Σήμερα, η προσπάθεια ανοικοδόμησης του κτίσματος έχει μείνει ημιτελής, καθώς το κόστος είναι μεγάλο και η μητρόπολη αδυνατεί να ανταποκριθεί. Όμως σύμφωνα με δημόσιες δηλώσεις του σημερινού μητροπολίτη Χρυσοστόμου, το κτήριο, όποτε αποπερατωθεί, θα λειτουργήσει σαν Εκκλησιαστικό Μουσείο. Είναι φυσικά δικαίωμα του κάθε ιδιοκτήτη να μεταχειρίζεται το κτίσμα του όπως επιθυμεί. Από την ώρα που το Κορφιωτάκειο δεν απετέλεσε περιουσία του καλαματιανού λαού, για να λειτουργήσει εκεί μνημείο της Εθνικής Απελευθέρωσης, θα διαιωνίζεται εσαεί η έλλειψη σεβασμού προς την Εθνική Παλιγγενεσία.
Υ. Γ. Πολλά από τα στοιχεία του άρθρου παρεχώρησε από τα αρχείο του ο Ανδρέας Μουτεβελής.
Y.Γ. 2 .- ο Θανάσης Κουκοβίτσας έφυγε φέτος 2016 από τούτη τη ζωή .- Τον γνώρισα και τα λέγαμε σε πρωϊνό καφέ στο Dafy στην κεντρική πλατεία της Καλαμάτας , πού μου έδωσε και το τελευταίο του δημοσιογραφικό βιβλίο -πόνημα .-
~ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΜΑΡΤΙΟΥ 2016 :
~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Τρίτη 01 Μαρτίου 2016 : http://dimmetoparfara.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-01-2016.html .-
~
Αχ !! Αγαπημένη μου Δραχμούλα ,......γιατί σε καταδίκασαν σε θάνατο ; Νομίζω ότι αξίζεις πιότερα από το Ευρώπουλο το Euro ....!! 
Εδώ σε αυτό το σπιτάκι κατά την τοπική παράδοση συνεδρίασε η Μεσσηνιακή Γερουσία που συγκροτήθηκε αμέσως μετά την κατάληψη της Καλαμάτας στις 23 Μαρτίου 1821.-Κατεδαφίσθηκε πριν 90 χρόνια , Στη θέση του υπάρχει μια εντοιχισμένη πλάκα στον ομώνυμο δρόμο προς το Κάστρο της Καλαμάτας .
Το χορωδιακό τμήμα του μουσικού σωματείου "Χορωδία και Μαντολινάτα" έξω από τα γραφεία του στην οδό Αριστοδήμου, το 1954.
* Στην πρώτη σειρά (από αριστερά προς τα δεξιά) κάθονται οι Δημ. Μπούτας, Γ. Σφουρίδης, Θ. Μαρκόπουλος, Μαρία Αντωνακοπούλου, Γ. Σκλήκας (μαέστρος), Θεόδωρος Μουτεβελής, Ν. Γεωργιλόπουλος (υπάλληλος Ηλεκτρικής Εταιρείας).
* Στη δεύτερη σειρά πρώτος αριστερά ο Ιωάννης Μαυρέας και προτελευταίος ο Σπύρος Μαυρέας.
*Το σωματείο "Χορωδία και Μανδολινάτα" ιδρύθηκε το 1930.
~* [Φωτογραφία και πληροφορίες από το αρχείο του Σπύρου Μαυρέα στα ΓΑΚ Μεσσηνίας]
Στο λόφο δεξαμενής στο Αρφαρά Μεσσηνίας , . δεσπόζει η οικία (σπίτι) οικογένειας Καρτσωναίων ( Μοναχοί Αγίου Όρους , βουλευτής κ.λ.π. )
Ελλάς Ιστορία ,Δημοκρατία , Πολιτισμός , Γράμματα , Τέχνες ,... Δημιουργία , τα φώτα για όλο τον κόσμο ...για όλους τους πολιτισμούς ... 
Την επέτειο της Απελευθέρωσης της Καλαμάτας από τους Τούρκους στις 23 Μαρτίου 1821 και την έναρξη της Επανάστασης του 1821 τιμά σήμερα 23 Μαρτίου 2016 ..... 
Γκραβούρα της παλιάς Καλαμάτας 
Η Παλιά Καλαμάτα σε ....Επαναστατικός αναβρασμός επικρατούσε στη Μάνη τον Μάρτιο του 1821. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης βρισκόταν στην Καρδαμύλη και οι Φιλικοί είχαν κάμψει τις αντιρρήσεις του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη για το άκαιρο του ξεσηκωμού.
Στα μέσα του μηνός ένα πλοίο φορτωμένο με πολεμοφόδια, σταλμένο από τους Φιλικούς της Σμύρνης, φθάνει στο λιμάνι του Αλμυρού, έξω από την Καλαμάτα. Ο Νικηταράς και ο Αναγνωσταράς με τους άνδρες τους αναλαμβάνουν να μεταφέρουν το πολύτιμο φορτίο σε ασφαλές μέρος.
Οι οθωμανικές αρχές της Καλαμάτας πληροφορούνται το γεγονός και ενεργώντας αφελώς ζητούν να μάθουν από τους προκρίτους το περιεχόμενο του φορτίου και γιατί συνοδεύεται από ενόπλους. Αυτοί τους απαντούν ότι οι ένοπλοι είναι χωρικοί που συνοδεύουν φορτία λαδιού για το φόβο των ληστών. Ο βοεβόδας της Καλαμάτας Σουλεϊμάν αγάς Αρναούτογλου πείθεται και ζητά τη βοήθεια των Μανιατών, που στέλνουν στην πόλη 150 άνδρες, υπό τον Ηλία Μαυρομιχάλη (20 Μαρτίου).
Από τις 17 Μαρτίου, όμως, οι πρόκριτοι της Μάνης, υπό την αρχηγία του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, είχαν υψώσει τη σημαία της επανάστασης στην Τσίμοβα, σημερινή Αρεόπολη της Λακωνίας. Ο παπάς του χωριού όρκισε και ευλόγησε τα όπλα των καπεταναίων και των παλικαριών τους στην Εκκλησία των Ταξιαρχών. Οι ατίθασοι Μανιάτες ξεκίνησαν την Επανάσταση, οκτώ μέρες πριν από τη συμβατική της έναρξη.
Αμέσως μετά, ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης και ο Γιατράκος ξεκινούν για τον Μιστρά και τη Μονεμβασιά, ενώ ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης με 2.000 άνδρες για την Καλαμάτα. Εν τω μεταξύ, στο άλλο άκρο της Πελοποννήσου σημειώνεται η πρώτη επαναστατική ενέργεια του Αγώνα, με την πολιορκία των Καλαβρύτων (21 Μαρτίου), την οποία υπερασπίζεται για λογαριασμό των Οθωμανών ένας άλλος Αρναούτογλου, ο Ιμπραήμ.
Οι Μανιάτες φθάνουν έξω από την Καλαμάτα στις 22 Μαρτίου και καταλαμβάνουν τους γύρω λόφους. Τότε μόνο ο αγάς της πόλης κατανοεί τι συμβαίνει. Είναι αργά για να διαφύγει στην Τριπολιτσά, καθώς η Καλαμάτα είναι ολόγυρα αποκλεισμένη και αποφασίζει να αντιτάξει άμυνα με τους Τούρκους της πόλης. Όταν το πρωί της 23ης Μαρτίου 1821 οι επαναστάτες εισέρχονται στην Καλαμάτα, ο Ηλίας Μαυρομιχάλης ζητά από τον Αρναούτογλου να παραδοθεί, τονίζοντάς του το μάταιο της προσπάθειάς του.
Πράγματι, ο αγάς παραδίδει στους επαναστάτες με πρωτόκολλο την πόλη και τον τουρκικό οπλισμό. Το μεσημέρι, μπροστά από την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων και μέσα σε πανηγυρική ατμόσφαιρα, οι ιερείς ευλογούν τις σημαίες και ορκίζουν τους αγωνιστές.
Επακολούθησε σύσκεψη των οπλαρχηγών, που αποφάσισαν τη δημιουργία μιας επαναστατικής επιτροπής, την οποία ονόμασαν «Μεσσηνιακή Γερουσία», για τον καλύτερο συντονισμό του αγώνα. Η ηγεσία της ανατέθηκε στον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, που έφερε τον τίτλο Αρχιστράτηγος του Σπαρτιατικού και Μεσσηνιακού στρατού. Την ίδια μέρα, η «Μεσσηνιακή Γερουσία», με Προκήρυξή της προς την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, γνωστοποιεί ότι οι Πελληνεύς ξεσηκώθηκαν για την ελευθερία τους.
Η Προκήρυξη της «Μεσσηνιακής Γερουσίας».Προειδοποίησις εις τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς, εκ μέρους του φιλογενούς αρχιστρατήγου των Σπαρτιατικών στρατευμάτων Πέτρου Μαυρομιχάλη και της Μεσσηνιακής Συγκλήτου.
Ο ανυπόφορος ζυγός της Οθωμανικής τυραννίας εις το διάστημα ενός και επέκεινα αιώνος, κατήντησεν εις μίαν ακμήν, ώστε να μην μείνη άλλο εις τους δυστυχείς Πελοποννησίους Γραικούς, ει μη μόνον πνοή και αυτή δια να ωθή κυρίως τους εγκαρδίους των αναστεναγμούς.
Εις τοιαύτην όντες κατάστασιν στερημένοι από όλα τα δίκαιά μας, με μίαν γνώμην ομοφώνως απεφασίσαμεν να λάβωμεν τα άρματα, και να ορμήσωμεν κατά των τυράννων. Πάσα προς αλλήλους μας φατρία και διχόνοια, ως καρποί της τυραννίας απερρίφθησαν εις τον βυθόν της λήθης, και άπαντες πνέομεν πνοήν ελευθερίας.
Αι χείρες ημών αι δεδεμέναι μέχρι του νυν από τας σιδηράς αλύσσους της βαρβαρικής τυραννίας, ελύθησαν ήδη, και υψώθηκαν μεγαλοψύχως και έλαβον τα όπλα προς μηδενισμόν της βδελυράς τυραννίας.
Οι πόδες ημών οι περιπατούντες εν νυκτί και ημέρα εις τας εναγκαρεύσεις τας ασπλάγχνους τρέχουν εις απόκτησιν των δικαιωμάτων μας. Η κεφαλή μας η κλίνουσα τον αυχένα υπό τον ζυγόν τον απετίναξε και άλλο δεν φρονεί, ει μη την Ελευθερίαν.
Η γλώσσα μας η αδυνατούσα εις το να προφέρη λόγον, εκτός των ανωφελών παρακλήσεων, προς εξιλέωσιν των βαρβάρων τυράννων, τώρα μεγαλοφώνως φωνάζει και κάμνει να αντηχή ο αήρ το γλυκύτατον όνομα της Ελευθερίας.
Εν ενί λόγω απεφασίσαμεν, ή να ελευθερωθώμεν, ή να αποθάνωμεν. Τούτου ένεκεν προσκαλούμεν επιπόνως την συνδρομήν και βοήθειαν όλων των εξευγενισμένων Ευρωπαίων γενών, ώστε να δυνηθώμεν να φθάσωμεν ταχύτερον εις τον Ιερόν και δίκαιον σκοπόν μας και να λάβωμεν τα δίκαιά μας.
Να αναστήσωμεν το τεταλαιπωρημένον Ελληνικόν γένος μας. Δικαίω τω λόγω η μήτηρ μας Ελλάς, εκ της οποίας και υμείς εφωτίσθητε, απαιτεί ως εν τάχει την φιλάνθρωπον συνδρομήν σας, και ευέλπιδες, ότι θέλει αξιωθώμεν, και ημείς θέλομεν σας ομολογή άκραν υποχρέωσιν, και εν καιρώ θέλομεν δείξη πραγματικώς την υπέρ της συνδρομής σας ευγνωμοσύνην μας.
1821 Μαρτίου 23 εν Καλαμάτα. Εκ του Σπαρτιατικού Στρατοπέδου
Πέτρος Μαυρομιχάλης, αρχιστράτηγος του Σπαρτιατικού και Μεσσηνιακού στρατού.
*** Έναρξη της Επανάστασης στη Μάνη (17 Μαρτίου 1821) και Απελευθέρωση της Καλαμάτας (23 Μαρτίου 1821)
Σπάρτη
Στην τετραήμερη (26-29 Ιαν. 1821) σύσκεψη της Βοστίτσας (Αίγιο), στην οποία έλαβαν μέρος, εκτός από τα μέλη της Εφορίας Πελοποννήσου εξέχοντες προεστοί και ανώτεροι κληρικοί, είχαν αποφασιστεί ως κατάλληλες ημερομηνίες για την έναρξη της Επανάστασης, εκτός από την 25η Μαρτίου, η 23η Απριλίου, εορτή του Αγίου Γεωργίου, με ανώτατο χρονικό όριο την 21 Μαΐου, εορτή των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.
Ακολούθησε η σύσκεψη στην αγγλοκρατούμενη Λευκάδα (Αγία Μαύρα), πιθανόν στις 30 Ιανουαρίου, όπου παραβρέθηκε, απεσταλμένος των Πελοποννησίων, ο Ηλίας Μαυρομιχάλης (γιος του Πετρόμπεη) ο οποίος για να μην κινήσει τις υποψίες των Άγγλων της Λευκάδας, παρουσιαζόταν ως καρβουνέμπορος. Ο Ηλίας Μαυρομιχάλης ανήγγειλε στα μέλη της σύσκεψης, ότι είχε προκαθοριστεί από την Αρχή η 25η Μαρτίου ως ημέρα έναρξης του Αγώνα. Μετέφερε επίσης το μήνυμα των Πελοποννησίων για τον γενικό ξεσηκωμό των Ελλήνων και την ανάγκη να φυλαχτούν από τους οπλαρχηγούς της Ρούμελης(Στερεάς Ελλάδας) όλες οι διαβάσεις, ώστε να καταστεί αδύνατη η κάθοδος τουρκικού στρατού στην Πελοπόννησο.
Στην Μάνη οι οικογένειες των Μούρτζινων (ή Τρουπάκηδων) και των Τζαννετάκηδων είχαν ταχθεί υπέρ της γρήγορης έναρξης της Επανάστασης.
Αντίθετα, ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και οι συντηρητικοί πρόκριτοι της Καλαμάτας θεωρούσαν ότι μια αναβολή θα εξασφάλιζε τις απαραίτητες διαβεβαιώσεις και εγγυήσεις από την Ανώτατη Αρχή του Αγώνα. Ήδη, ο Χριστόφορος Περραιβός, Φιλικός, απεσταλμένος του Υψηλάντη, μετά τη σύσκεψη στο Ισμαήλιο, κατέβηκε δεύτερη φορά στη Μάνη με σκοπό να τους πείσει για την γρήγορη έναρξη της Επανάστασης και να τους προτρέψει να μεριμνήσουν για τις απαραίτητες προετοιμασίες. Εξάλλου, λίγο αργότερα, ο Παπαφλέσσας και ο Κολοκοτρώνης επιδίωξαν στη Μάνη, τους ίδιους με τον Περραιβό σκοπούς. Παρά ταύτα, ο Πέτρος Μαυρομιχάλης εξακολουθούσε να προβάλει τους ενδοιασμούς του, αφού δεν είχε ακόμα πληροφορηθεί τις διαθέσεις των Ρώσων έναντι της επικείμενης Ελληνικής Επανάστασης, σε μια περίοδο, μάλιστα, κατά την οποία η Ρωσία βρισκόταν σε ειρήνευση με την Τουρκία, οπότε ήταν εύλογες οι επιφυλάξεις του. Οπωσδήποτε, όμως, επειδή το κύρος του Πετρόμπεη και η επιρροή του στους κατοίκους της Μάνης ήταν καθοριστικά των εξελίξεων, έπρεπε να καμφθούν οι δισταγμοί του.
Εν τω μεταξύ οι Φιλικοί της Κωνσταντινούπολης βοήθησαν το γιο του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη Γεώργιο να δραπετεύσει από τη φύλαξη των Τούρκων. Τον Γεώργιο Μαυρομιχάλη κρατούσαν οι Τούρκοι από καιρό όμηρο «ως εγγυητή της πατρικής πίστεως προς τον σουλτάνο».
Φτάνοντας στη Μάνη ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης, άρχισε ενθουσιωδώςς να διαδίδει τις επαναστατικές ιδέες, οι οποίες όμως έγιναν γνωστές στις τουρκικές αρχές. Η συμπεριφορά του αυτή επέτεινε την ενοχοποίηση του Πετρόμπεη, γιατί αυτός είχε ήδη διαπράξει απείθεια, καθώς δεν είχε συλλάβει τον Κολοκοτρώνη και τον Παπαφλέσσα, σύμφωνα με την διαταγή της τουρκικής διοίκησης. Επειδή, λοιπόν, είχε καταστεί ύποπτος, οι τουρκικές αρχές της Τριπολιτσάς παρήγγειλαν στον Πετρόμπεη να στείλει εκεί τον μικρό του γιο Αναστάσιο, ως εγγύηση της έμπιστης σχέσης του με τους Τούρκους, όπως και έκανε. Ύστερα από αυτό, οι υποψίες των Τούρκων μετριάστηκαν και φαίνεται πως παραιτήθηκαν προσωρινά από την αντικατάστασή του ως «μπάσμπογλου» που σχεδίαζαν.
Με την έντονη παρουσία του Παπαφλέσσα, του Αναγνωσταρά και του Κολοκοτρώνη ο επαναστατικός αναβρασμός στη Μάνη ήταν ήδη έκδηλος από τις αρχές Μαρτίου. Οι Τούρκοι αντιλαμβάνονταν τον επικείμενο κίνδυνο και έστελναν τις οικογένειές τους στα κάστρα της περιοχής.
Στην Καλαμάτα ο Τούρκος διοικητής Σουλεϊμάν Αρναούτογλου (έπαρχος, βοεβόδας) κάλεσε τους προκρίτους της πόλης και τους έκανε γνωστές τις ανησυχίες του. Για να τον εξαπατήσουν, κάποιοι από τους προκρίτους δεν δίστασαν να παραδώσουν τα παιδιά τους ως ομήρους στις τοπικές τουρκικές αρχές. Τους έπεισαν μάλιστα ότι στην περιοχή δρούσαν δήθεν επικίνδυνοι ληστές, φήμες που διέδιδε επίτηδες ο Παπαφλέσσας, και επειδή δεν επαρκούσε η τουρκική φρουρά των 150 στρατιωτών για την προστασία της Καλαμάτας τους έλεγαν πως ήταν δήθεν ανάγκη να ζητηθεί ενίσχυση από τη Μάνη. Με βάση οικογενειακές παραδόσεις και κάποια αρχειακά στοιχεία που δεν μπορούν να τεκμηριωθούν με ασφάλεια «εις επιτηδείους ενεργείας του Ιωάννη Κυριακού [προύχοντα της Καλαμάτας] ωφείλετο η πρόσκλησις του Πετρόμπεη και των Μανιατών, δήθεν προς τήρησιν της τάξεως…»
Ήταν μέσα του Μάρτη, όταν έφτασε στο λιμάνι του Αλμυρού ένα πλοίο φορτωμένο με πολεμοφόδια, με ευθύνη των Φιλικών της Σμύρνης. Ο Παπαφλέσσας ανέθεσε στον Νικήτα Σταματελόπουλο(Νικηταρά) και στον Αναγνωσταρά την επικίνδυνη αποστολή της μεταφοράς του φορτίου από το πλοίο σε επιλεγμένους προορισμούς (Καλαμάτα και Μάνη). Πρώτα, βέβαια, έπρεπε το φορτίο να εκτελωνιστεί κατόπιν σχετικής άδειας του Πετρόμπεη. Μόνο, όμως, με τέχνασμα, ο Παπαφλέσσας κατάφερε να πείσει τον Πετρόμπεη για την παροχή της άδειας εκτελωνισμού, διατρέχοντας τον κίνδυνο ο Πετρόμπεης να εκτεθεί στους Τούρκους, αν αποκαλυπτόταν το είδος του φορτίου, δηλαδή το πολεμικό υλικό.
Ο Τούρκος διοικητής της Καλαμάτας Αρναούτογλου πληροφορήθηκε ότι ένοπλοι χωρικοί μεταφέρουν το φορτίο του πλοίου, αλλά οι πρόκριτοι της Καλαμάτας τον καθησύχαζαν, με την δικαιολογία ότι οι χωρικοί αυτοί μεταφέρουν λάδι, και οπλοφορούν για το φόβο των ληστών.
Ήρθε ο καιρός που ο Αρναούτογλου αποφάσισε να ζητήσει στρατιωτική βοήθεια από τον Πετρόμπεη. Εν τω μεταξύ οι καπεταναίοι της Μάνης που είχαν συγκεντρωθεί στις Κιτριές, είχαν ήδη πείσει τον Πετρόμπεη να ηγηθεί του Αγώνα. Το σύνθημα πλέον είχε δοθεί, και στις 17 Μαρτίου 1821 «σύμφωνα με ορισμένη πληροφορία, στον ναό των Ταξιαρχών, στην Αρεόπολη, έγινε δοξολογία για την Επανάσταση». (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. ΙΒ, σ. 89).
Πριν από αρκετά χρόνια καθιερώθηκε ο εορτασμός στην Αρεόπολη της 17ης Μαρτίου ως ημέρας έναρξης της Επανάστασης, απ’ αυτή την κωμόπολη και πρωτεύουσα της Μάνης «σύμφωνα με τον συγκεκριμένο προσδιορισμό 17 Μαρτίου, που εγράφη από τον Ι.Θ. Κολοκοτρώνη και εσυνδυάστη με τις τοπικές παραδόσεις.» (Κατσουλιέρης Α., Ιστορία της Μάνης, σ. 449). Η ιστοριογραφία, βεβαία δέχεται ως αφετηρία της Επανάστασης την έναρξη των πολεμικών συγκρούσεων κι όχι το χρόνο που πάρθηκαν αποφάσεις από κάποιες συνελεύσεις για την εμπλοκή σε επαναστατικές πράξεις. Ωστόσο ουσιώδες και ανεπίδεκτο αμφιβολίας είναι ότι «άνευ της Μάνης δεν θα εκηρύσσετο επανάστασις ούτε εις την Μεσσηνίαν, ούτε εις ολόκληρη την Πελοπόννησον, και οι Μανιάται αρχηγοί μετά των δυνάμεών των δεν επρωτοστάτησαν απλώς, αλλ’ υπήρξαν οι κύριοι παράγοντες των επαναστατικών γεγονότων της Καλαμάτας.» (Δασκαλάκης, Η έναρξις της Επανάστασης εις την Λακωνίας, Λακωνική Σπουδαί, Β’, σ. 17)
Μετά λοιπόν, απ’ τη συνεννόηση των προκρίτων της Μάνης να λάβουν τα όπλα, ο Κολοκοτρώνης, που βρισκόταν στη Μάνη, «εφανέρωσε την απόφασιν ταύτη εις στους Αναγνωσταράν, Φλέσσαν και λοιπούς, όντας παρασκευασμένους δια τον σκοπόν αυτόν», σύμφωνα με την αφήγηση του Ι.Θ. Κολοκοτρώνη.
Στις 20 Μαρτίου, φτάνει στην Καλαμάτα σώμα από 150 Μανιάτες υπό τον Ηλία Μαυρομιχάλη, για την προστασία δήθεν της Καλαμάτας από ληστρικές επιδρομές, όπως προαναφέρθηκε. Ο Ηλίας Μαυρομιχάλης συνέστησε στον Αρναούτογλου να ζητήσει από τον Πετρόμπεη πρόσθετες ενισχύσεις ενόπλων Μανιατών για την προστασία της πόλης. Ο Τούρκος διοικητής χωρίς να υποψιαστεί ακόμη την απάτη, ζήτησε απ’ τη Μάνη τις νέες «αναγκαίες» ενισχύσεις. Ο Πετρόμπεης ήταν έτοιμος να ηγηθεί «των σπαρτιατικών δυνάμεων».
Έτσι, στις 22 Μαρτίου 1821, ξεκινούν από τη Μάνη 2000 ένοπλοι της «Δυτικής Σπάρτης» υπό τον Ι.Θ. Κολοκοτρώνη, τους Μούρτζινους, τους Κυβέλους, τους Χρηστέηδες και τον Παναγιώτη Βενετζανάκο, φτάνουν στην Καλαμάτα τα χαράματα της 23ης Μαρτίου και στρατοπεδεύουν στους λόφους πλησίον της πόλης. Ταυτόχρονα καταφτάνουν ο Παπαφλέσσας, ο Νικηταράς και ο Αναγνωσταράς και καταλαμβάνουν την άλλη πλευρά της Καλαμάτας. Την ίδια μέρα, 23 Μαρτίου, ήλθαν στην Καλαμάτα και πολλοί άλλοι οπλαρχηγοί της Μάνης και άλλων γειτονικών περιοχών, με τις δυνάμεις τους, κι ανάμεσά τους ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης.
Είχαν πλέον συγκεντρωθεί περί την Καλαμάτα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις απομνηματογράφων, περισσότεροι από 5000 οπλοφόροι Μανιάτες, Μεσσήνιοι, Ανδρουτσιανοί, Γαραντζαίοι, Πισινοχωρίτες και Σαμπατζιώτεςαπό τις επαρχίες Λεονταρίου.
Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης σκόπευε η εισβολή και η κατάληψη της Καλαμάτας να γίνει αναίμακτα, κι οπωσδήποτε να κρατηθεί ο βοεβόδας Αρναούτογλου, επίσημος Τούρκος με ισχυρούς συγγενείς στην Τριπολιτσά, καθώς και άλλοι εξέχοντες Τούρκοι, ώστε να τους ανταλλάξει με το γιο του Αναστάση, όπως και με πρόκριτους που κρατούνταν όμηροι της τουρκικής διοίκησης στην Τριπολιτσά.
Με την παρουσία των ελληνικών στρατευμάτων στην Καλαμάτα, ο Αρναούτογλου κατάλαβε πλέον τι είχε συμβεί. Γι’ αυτό δοκίμασε να φύγει για την Τριπολιτσά, αλλά ο Νικηταράς και ο Κεφαλάς είχαν ήδη αποκλείσει όλα τα περάσματα προς το κέντρο της Πελοποννήσου.
Συγκεντρώθηκαν τότε όλοι οι Τούρκοι φρουροί της Καλαμάτας, όχι περισσότεροι από 150, στα οχυρά οικήματα της πόλης για να αντιτάξουν άμυνα. Ο Θ. Κολοκοτρώνης, στα απομνημονεύματά του, λέει ότι «100 ήταν οι Τούρκοι μεινεμένοι, ως 10.000 η φήμη τους.», θέλοντας έτσι να παραστήσει τη μαχητικότητά τους. Ο Ηλίας Μαυρομιχάλης τότε, συνέστησε στον Αρναούτογλου να παραδοθεί, γιατί κάθε αντίσταση θα ήταν μάταιη.
Φαίνεται πιθανό, χωρίς αυτό να προκύπτει από γνωστές πηγές, ότι ο Αρναούτογλου σε κάποια φάση των εξελίξεων, να ζήτησε άσυλο στο σπίτι του πρόκριτου της Καλαμάτας Ιωάννη Κυριακού, όπου τον επισκέφτηκαν ο Πετρόμπεης, ο Παπαφλέσσας και ο Νικηταράς για να του αναγγείλουν την έναρξη της επανάστασης και να απαιτήσουν την παράδοση της πόλης. Κατ’ άλλη εκδοχή «Την δε 23 Μαρτίου ιδών ο βοεβόδας την πληθύν των συναθροισθέντων εν Καλαμάτα οπλοφόρων και απελπισθείς διέταξε τον Μπελούκμπασήν του(=πολιτάρχη της διοικήσεώς του) Κοκκίνην, όστις επελθών εις το κατάστημα όπου ήσαν συνηγμένοι οι αρχηγοί των οπλοφόρων Ελλήνων, ο Π. Μαυρομιχάλης και λοιποί, έδωκεν εις αυτούς τον χαιρετισμόν κατά τον συνήθη οθωμανικόν αγέρωχον τρόπον, καθήσας δε εις απλούν σκαμνίον πλησίον του Νικηταρά, και αποτανθείς προς τον Π. Μαυρομιχάλην και λοιπούς είπεν ως παρά του βοεβόδα αποσταλείς: “ο αγάς σας χαιρετά και ερωτά, να τον ειπήτε, τι πράγματα είναι αυτούνα όπου κάνετε, και τι κλεφτοδουλειές, όπου μ’αυτές θα χάσετε τον ραγιά του βασιλιά, και στην αφεντιά σας ετούτα τα πράγματα δε θα εύγουν σε καλό.”»(Φραντζής Αμβρόσιος, Α, σ.331, κληρικός, αγωνιστής της επανάστασης).
Ανεξάρτητα από κάποιες ιστορικές λεπτομέρειες και εκδοχές μερικών συμβάντων, ο Τούρκος διοικητής, στις 23 Μαρτίου 1821 παρέδωσε την Καλαμάτα και τον τουρκικό οπλισμό με επίσημο πρωτόκολλο. Η Καλαμάτα είχε απελευθερωθεί αμαχητί. Πολύ επιγραμματικά ο Θ. Κολοκοτρώνης μιλάει για το γεγονός: «Εις τας 23 Μρτίου επιάσαμε τους Τούρκους εις την Καλαμάταν, τον Αρναούτογλην, σημαντικόν Τούρκον της Τριπολιτσάς. Είμεθα 2.000 Μανιάτες, ο Πετρόμπεης, ο Μούρτζινος, Κυβέλος, Δυτική Σπάρτη.»(Απομνημονεύματα, εκδ. Τολίδη, x.x., σ. 146).
Κατόπιν, κοντά στις όχθες του ποταμού Νέδωνος, στον περίβολο της εκκλησίας των Αγίων Αποστόλων(ναός Βυζαντινός του 12ου αι. κατά το ανατολικό τμήμα του και κατά το υπόλοιπο δυτικό της Β’ Ενετοκρατίας) «μέσα σε μια πανηγυρική ατμόσφαιρα ενώ αντηχούσαν οι χαρούμενες κωδωνοκρουσίες των εκκλησιών και οι θριαμβευτικές αρχές των Ελλήνων, 24 ιερείς και ιερομόναχοι ευλόγησαν, ύστερα από μια συγκινητική δοξολογία, τις ελληνικές σημαίες και όρκισαν τους αγωνιστές»(Ιστορία το Ελληνικού Έθνους, ο.π.π., σ. 90.). Ο Θ. Κολοκοτρώνης πάλι, αφηγείται συγκινητικά: «είχαν μιαν προθυμίαν οι Έλληνες, όπου όλοι με τας εικόνες έκαναν δέησι και ευχαριστήσεις. Μου ήρχετο τότε να κλαύσω…από την προθυμίαν όπου έβλεπα. Ιερείς έκαναν δέησι.
Εις τον ποταμόν της Καλαμάτας ανασπαστήκαμε και εκινήσαμε.»(Απομνημονεύματα, α.π.π.,σ.146).
Την ίδια ημέρα, 23 Μαρτίου 1821, ακολούθησε συγκέντρωση των οπλαρχηγών και αποφασίστηκε η συγκρότηση της «Μεσσηνιακής Γερουσίας», επαναστατικής επιτροπής που ανέλαβε την καθοδήγηση και το συντονισμό του Αγώνα. Στον Πέτρο Μαυρομιχάλη αποδόθηκε τιμητικά ο τίτλος του αρχιστράτηγου των Σπαρτιατικών δυνάμεων.
Είναι αξιοσημείωτη η πρώτη πράξη της Μεσσηνιακής Γερουσίας, στις 23 Μάρτη πάλι, δηλαδή η σύνταξη μιας προκήρυξης με προειδοποιητικό χαρακτήρα προς τις Ευρωπαϊκές Αυλές αλλά και γνωστοποίηση προς τους Χριστιανικούς λαούς ότι το Ελληνικό Έθνος απεφάσισε, ύστερα από αιώνων ανυπόφορης δουλείας, να αποτινάξει τον τουρκικό ζυγό και σ’ αυτόν τον Αγώνα ζητείται η βοήθειά τους. (Το πρωτότυπο της προκήρυξης αυτής βρίσκεται στα αρχεία του Υπουργείου των Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας-δημοσιευμένη).
Στην ίδια σύσκεψη συζητήθηκαν οι επόμενες επαναστατικές δράσεις. Ο Θ. Κολοκοτρώνης πρότεινε όλο το ελληνικό στράτευμα της Καλαμάτας(περίπου 5.000 άνδρες) να κατευθυνθεί προς το εσωτερικό της Πελοποννήσου για να γενικεύσουν την επανάσταση αλλά και να ανακόψουν τις τουρκικές μετακινήσεις από τις επαρχίες προς την Τριπολιτσά. Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και οι Μεσσήνιοι υποστήριξαν ότι πρέπει πρώτα να απαλλαγούν από τους Τούρκους που είχαν κλειστεί στα κάστρα της Μεθώνης και της Κορώνης, για να εκλείψει ο κίνδυνος για τους κατοίκους των περιοχών, «δια να μην βάλουν σπαθί οι Τούρκοι εις τους Χριστιανούς», κατά την έκφραση του Γέρου του Μοριά.
Παρά ταύτα, ο Κολοκοτρώνης επέμενε στην άποψή του: «Εάν μου δώσετε βοήθεια από τούτο το στράτευμα(εν. τους 5.000 εισβολείς στην Καλαμάτα), καλώς, ειμή αναχωρώ να υπάγω εις το κέντρον(εν. την Τρίπολη).» Και συνεχίζει: «Είχα λάβει γράμμα από τον Κανέλλο, μ’ επροσκαλούσε, ότι είχε 10.000 άρματα, και να έμβω επικεφαλής. Του Μούρτζινου αρρώστησε το παιδί του, ο Διονύσιος, και έτσι δεν εκίνησαν όλοι οι Μανιάται. Έλαβα 200 από αυτόν και 70 από τον Μπέη με τον καπετάν Βοϊδή και με 30 εδικούς μου εγενήκαμε 300, και έκοψα ευθύς δύο σημαίες με σταυρό και εκίνησα.»(Απομνημονεύματα, ο.π.π., σ. 146). Ο Βοϊδής που μνημονεύει ο Κολοκοτρώνης (Μαυρομιχάλης Πιέρρος Βοϊδής), υπήρξε σημαντικός αγωνιστής της Επανάστασης, στρατηγός, και «έπεσε μαχόμενος εις το Μανιάκι μετά τον αρχιμανδρίτην Φλέσσαν»(Φωτάκος, Βίοι Πελοποννησίων ανδρών, σ. 130).
Αποφασίστηκε, λοιπόν, τελικά, ο Πετρόμπεης με τους πιο ηλικιωμένους προεστούς(ο ίδιος ήταν τότε 56 ετών),
Καπετανάκηδες, Πατριάρχες κ.ά., να παραμείνουν στην Καλαμάτα για τον συντονισμό των επιχειρήσεων, τον ανεφοδιασμό των στρατοπέδων και την «τήρησιν της τάξεως» στην πόλη, καθώς έλεγαν. Άλλοι οπλαρχηγοί θα αναλάμβαναν την πολιορκία των μεσσηνιακών κάστρων. Ο δε Κολοκοτρώνης πράγματι, την επόμενη της απελευθέρωσης της Καλαμάτας, στις 24 Μαρτίου 1821, σύμφωνα με την ίδια απόφαση, ξεκίνησε για την Αρκαδία και έφτασε την ίδια ημέρα στον πρώτο τους σταθμό, στη Σκάλα. Εκεί ήρθαν και ο Αναγνωσταράς, ο Π. Κεφάλας και ο Παπαφλέσσας. Με τις υπογραφές του Κολοκοτρώνη και του Παπαφλέσσα στάλθηκε στους κατοίκους της Αρκαδίας μία επιστολή που είχαν ήδη συντάξει την προηγούμενη ημέρα στην Καλαμάτα, αφού φέρει ημερομηνία 23 Μαρτίου, στην οποία έλεγαν: «Η ώρα έφθασε, το στάδιον της δόξης και της ελευθερίας ηνοίχθη. Τα πάντα είναι δικά μας, και ο Θεός του παντός μεθ’ ημών έσεται . μη πτοηθήτε εις το παραμικρόν…»
Ακολούθησε η σύσκεψη στην αγγλοκρατούμενη Λευκάδα (Αγία Μαύρα), πιθανόν στις 30 Ιανουαρίου, όπου παραβρέθηκε, απεσταλμένος των Πελοποννησίων, ο Ηλίας Μαυρομιχάλης (γιος του Πετρόμπεη) ο οποίος για να μην κινήσει τις υποψίες των Άγγλων της Λευκάδας, παρουσιαζόταν ως καρβουνέμπορος. Ο Ηλίας Μαυρομιχάλης ανήγγειλε στα μέλη της σύσκεψης, ότι είχε προκαθοριστεί από την Αρχή η 25η Μαρτίου ως ημέρα έναρξης του Αγώνα. Μετέφερε επίσης το μήνυμα των Πελοποννησίων για τον γενικό ξεσηκωμό των Ελλήνων και την ανάγκη να φυλαχτούν από τους οπλαρχηγούς της Ρούμελης(Στερεάς Ελλάδας) όλες οι διαβάσεις, ώστε να καταστεί αδύνατη η κάθοδος τουρκικού στρατού στην Πελοπόννησο.
Αντίθετα, ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και οι συντηρητικοί πρόκριτοι της Καλαμάτας θεωρούσαν ότι μια αναβολή θα εξασφάλιζε τις απαραίτητες διαβεβαιώσεις και εγγυήσεις από την Ανώτατη Αρχή του Αγώνα. Ήδη, ο Χριστόφορος Περραιβός, Φιλικός, απεσταλμένος του Υψηλάντη, μετά τη σύσκεψη στο Ισμαήλιο, κατέβηκε δεύτερη φορά στη Μάνη με σκοπό να τους πείσει για την γρήγορη έναρξη της Επανάστασης και να τους προτρέψει να μεριμνήσουν για τις απαραίτητες προετοιμασίες. Εξάλλου, λίγο αργότερα, ο Παπαφλέσσας και ο Κολοκοτρώνης επιδίωξαν στη Μάνη, τους ίδιους με τον Περραιβό σκοπούς. Παρά ταύτα, ο Πέτρος Μαυρομιχάλης εξακολουθούσε να προβάλει τους ενδοιασμούς του, αφού δεν είχε ακόμα πληροφορηθεί τις διαθέσεις των Ρώσων έναντι της επικείμενης Ελληνικής Επανάστασης, σε μια περίοδο, μάλιστα, κατά την οποία η Ρωσία βρισκόταν σε ειρήνευση με την Τουρκία, οπότε ήταν εύλογες οι επιφυλάξεις του. Οπωσδήποτε, όμως, επειδή το κύρος του Πετρόμπεη και η επιρροή του στους κατοίκους της Μάνης ήταν καθοριστικά των εξελίξεων, έπρεπε να καμφθούν οι δισταγμοί του.
Φτάνοντας στη Μάνη ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης, άρχισε ενθουσιωδώςς να διαδίδει τις επαναστατικές ιδέες, οι οποίες όμως έγιναν γνωστές στις τουρκικές αρχές. Η συμπεριφορά του αυτή επέτεινε την ενοχοποίηση του Πετρόμπεη, γιατί αυτός είχε ήδη διαπράξει απείθεια, καθώς δεν είχε συλλάβει τον Κολοκοτρώνη και τον Παπαφλέσσα, σύμφωνα με την διαταγή της τουρκικής διοίκησης. Επειδή, λοιπόν, είχε καταστεί ύποπτος, οι τουρκικές αρχές της Τριπολιτσάς παρήγγειλαν στον Πετρόμπεη να στείλει εκεί τον μικρό του γιο Αναστάσιο, ως εγγύηση της έμπιστης σχέσης του με τους Τούρκους, όπως και έκανε. Ύστερα από αυτό, οι υποψίες των Τούρκων μετριάστηκαν και φαίνεται πως παραιτήθηκαν προσωρινά από την αντικατάστασή του ως «μπάσμπογλου» που σχεδίαζαν.Με την έντονη παρουσία του Παπαφλέσσα, του Αναγνωσταρά και του Κολοκοτρώνη ο επαναστατικός αναβρασμός στη Μάνη ήταν ήδη έκδηλος από τις αρχές Μαρτίου. Οι Τούρκοι αντιλαμβάνονταν τον επικείμενο κίνδυνο και έστελναν τις οικογένειές τους στα κάστρα της περιοχής.
Στην Καλαμάτα ο Τούρκος διοικητής Σουλεϊμάν Αρναούτογλου (έπαρχος, βοεβόδας) κάλεσε τους προκρίτους της πόλης και τους έκανε γνωστές τις ανησυχίες του. Για να τον εξαπατήσουν, κάποιοι από τους προκρίτους δεν δίστασαν να παραδώσουν τα παιδιά τους ως ομήρους στις τοπικές τουρκικές αρχές. Τους έπεισαν μάλιστα ότι στην περιοχή δρούσαν δήθεν επικίνδυνοι ληστές, φήμες που διέδιδε επίτηδες ο Παπαφλέσσας, και επειδή δεν επαρκούσε η τουρκική φρουρά των 150 στρατιωτών για την προστασία της Καλαμάτας τους έλεγαν πως ήταν δήθεν ανάγκη να ζητηθεί ενίσχυση από τη Μάνη. Με βάση οικογενειακές παραδόσεις και κάποια αρχειακά στοιχεία που δεν μπορούν να τεκμηριωθούν με ασφάλεια «εις επιτηδείους ενεργείας του Ιωάννη Κυριακού [προύχοντα της Καλαμάτας] ωφείλετο η πρόσκλησις του Πετρόμπεη και των Μανιατών, δήθεν προς τήρησιν της τάξεως…»
Ήταν μέσα του Μάρτη, όταν έφτασε στο λιμάνι του Αλμυρού ένα πλοίο φορτωμένο με πολεμοφόδια, με ευθύνη των Φιλικών της Σμύρνης. Ο Παπαφλέσσας ανέθεσε στον Νικήτα Σταματελόπουλο(Νικηταρά) και στον Αναγνωσταρά την επικίνδυνη αποστολή της μεταφοράς του φορτίου από το πλοίο σε επιλεγμένους προορισμούς (Καλαμάτα και Μάνη). Πρώτα, βέβαια, έπρεπε το φορτίο να εκτελωνιστεί κατόπιν σχετικής άδειας του Πετρόμπεη. Μόνο, όμως, με τέχνασμα, ο Παπαφλέσσας κατάφερε να πείσει τον Πετρόμπεη για την παροχή της άδειας εκτελωνισμού, διατρέχοντας τον κίνδυνο ο Πετρόμπεης να εκτεθεί στους Τούρκους, αν αποκαλυπτόταν το είδος του φορτίου, δηλαδή το πολεμικό υλικό.
Ο Τούρκος διοικητής της Καλαμάτας Αρναούτογλου πληροφορήθηκε ότι ένοπλοι χωρικοί μεταφέρουν το φορτίο του πλοίου, αλλά οι πρόκριτοι της Καλαμάτας τον καθησύχαζαν, με την δικαιολογία ότι οι χωρικοί αυτοί μεταφέρουν λάδι, και οπλοφορούν για το φόβο των ληστών.Ήρθε ο καιρός που ο Αρναούτογλου αποφάσισε να ζητήσει στρατιωτική βοήθεια από τον Πετρόμπεη. Εν τω μεταξύ οι καπεταναίοι της Μάνης που είχαν συγκεντρωθεί στις Κιτριές, είχαν ήδη πείσει τον Πετρόμπεη να ηγηθεί του Αγώνα. Το σύνθημα πλέον είχε δοθεί, και στις 17 Μαρτίου 1821 «σύμφωνα με ορισμένη πληροφορία, στον ναό των Ταξιαρχών, στην Αρεόπολη, έγινε δοξολογία για την Επανάσταση». (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. ΙΒ, σ. 89).
Πριν από αρκετά χρόνια καθιερώθηκε ο εορτασμός στην Αρεόπολη της 17ης Μαρτίου ως ημέρας έναρξης της Επανάστασης, απ’ αυτή την κωμόπολη και πρωτεύουσα της Μάνης «σύμφωνα με τον συγκεκριμένο προσδιορισμό 17 Μαρτίου, που εγράφη από τον Ι.Θ. Κολοκοτρώνη και εσυνδυάστη με τις τοπικές παραδόσεις.» (Κατσουλιέρης Α., Ιστορία της Μάνης, σ. 449). Η ιστοριογραφία, βεβαία δέχεται ως αφετηρία της Επανάστασης την έναρξη των πολεμικών συγκρούσεων κι όχι το χρόνο που πάρθηκαν αποφάσεις από κάποιες συνελεύσεις για την εμπλοκή σε επαναστατικές πράξεις. Ωστόσο ουσιώδες και ανεπίδεκτο αμφιβολίας είναι ότι «άνευ της Μάνης δεν θα εκηρύσσετο επανάστασις ούτε εις την Μεσσηνίαν, ούτε εις ολόκληρη την Πελοπόννησον, και οι Μανιάται αρχηγοί μετά των δυνάμεών των δεν επρωτοστάτησαν απλώς, αλλ’ υπήρξαν οι κύριοι παράγοντες των επαναστατικών γεγονότων της Καλαμάτας.» (Δασκαλάκης, Η έναρξις της Επανάστασης εις την Λακωνίας, Λακωνική Σπουδαί, Β’, σ. 17)Μετά λοιπόν, απ’ τη συνεννόηση των προκρίτων της Μάνης να λάβουν τα όπλα, ο Κολοκοτρώνης, που βρισκόταν στη Μάνη, «εφανέρωσε την απόφασιν ταύτη εις στους Αναγνωσταράν, Φλέσσαν και λοιπούς, όντας παρασκευασμένους δια τον σκοπόν αυτόν», σύμφωνα με την αφήγηση του Ι.Θ. Κολοκοτρώνη.Στις 20 Μαρτίου, φτάνει στην Καλαμάτα σώμα από 150 Μανιάτες υπό τον Ηλία Μαυρομιχάλη, για την προστασία δήθεν της Καλαμάτας από ληστρικές επιδρομές, όπως προαναφέρθηκε. Ο Ηλίας Μαυρομιχάλης συνέστησε στον Αρναούτογλου να ζητήσει από τον Πετρόμπεη πρόσθετες ενισχύσεις ενόπλων Μανιατών για την προστασία της πόλης. Ο Τούρκος διοικητής χωρίς να υποψιαστεί ακόμη την απάτη, ζήτησε απ’ τη Μάνη τις νέες «αναγκαίες» ενισχύσεις. Ο Πετρόμπεης ήταν έτοιμος να ηγηθεί «των σπαρτιατικών δυνάμεων».
Έτσι, στις 22 Μαρτίου 1821, ξεκινούν από τη Μάνη 2000 ένοπλοι της «Δυτικής Σπάρτης» υπό τον Ι.Θ. Κολοκοτρώνη, τους Μούρτζινους, τους Κυβέλους, τους Χρηστέηδες και τον Παναγιώτη Βενετζανάκο, φτάνουν στην Καλαμάτα τα χαράματα της 23ης Μαρτίου και στρατοπεδεύουν στους λόφους πλησίον της πόλης. Ταυτόχρονα καταφτάνουν ο Παπαφλέσσας, ο Νικηταράς και ο Αναγνωσταράς και καταλαμβάνουν την άλλη πλευρά της Καλαμάτας. Την ίδια μέρα, 23 Μαρτίου, ήλθαν στην Καλαμάτα και πολλοί άλλοι οπλαρχηγοί της Μάνης και άλλων γειτονικών περιοχών, με τις δυνάμεις τους, κι ανάμεσά τους ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης.Είχαν πλέον συγκεντρωθεί περί την Καλαμάτα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις απομνηματογράφων, περισσότεροι από 5000 οπλοφόροι Μανιάτες, Μεσσήνιοι, Ανδρουτσιανοί, Γαραντζαίοι, Πισινοχωρίτες και Σαμπατζιώτεςαπό τις επαρχίες Λεονταρίου.
Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης σκόπευε η εισβολή και η κατάληψη της Καλαμάτας να γίνει αναίμακτα, κι οπωσδήποτε να κρατηθεί ο βοεβόδας Αρναούτογλου, επίσημος Τούρκος με ισχυρούς συγγενείς στην Τριπολιτσά, καθώς και άλλοι εξέχοντες Τούρκοι, ώστε να τους ανταλλάξει με το γιο του Αναστάση, όπως και με πρόκριτους που κρατούνταν όμηροι της τουρκικής διοίκησης στην Τριπολιτσά.Με την παρουσία των ελληνικών στρατευμάτων στην Καλαμάτα, ο Αρναούτογλου κατάλαβε πλέον τι είχε συμβεί. Γι’ αυτό δοκίμασε να φύγει για την Τριπολιτσά, αλλά ο Νικηταράς και ο Κεφαλάς είχαν ήδη αποκλείσει όλα τα περάσματα προς το κέντρο της Πελοποννήσου.
Συγκεντρώθηκαν τότε όλοι οι Τούρκοι φρουροί της Καλαμάτας, όχι περισσότεροι από 150, στα οχυρά οικήματα της πόλης για να αντιτάξουν άμυνα. Ο Θ. Κολοκοτρώνης, στα απομνημονεύματά του, λέει ότι «100 ήταν οι Τούρκοι μεινεμένοι, ως 10.000 η φήμη τους.», θέλοντας έτσι να παραστήσει τη μαχητικότητά τους. Ο Ηλίας Μαυρομιχάλης τότε, συνέστησε στον Αρναούτογλου να παραδοθεί, γιατί κάθε αντίσταση θα ήταν μάταιη.
Φαίνεται πιθανό, χωρίς αυτό να προκύπτει από γνωστές πηγές, ότι ο Αρναούτογλου σε κάποια φάση των εξελίξεων, να ζήτησε άσυλο στο σπίτι του πρόκριτου της Καλαμάτας Ιωάννη Κυριακού, όπου τον επισκέφτηκαν ο Πετρόμπεης, ο Παπαφλέσσας και ο Νικηταράς για να του αναγγείλουν την έναρξη της επανάστασης και να απαιτήσουν την παράδοση της πόλης. Κατ’ άλλη εκδοχή «Την δε 23 Μαρτίου ιδών ο βοεβόδας την πληθύν των συναθροισθέντων εν Καλαμάτα οπλοφόρων και απελπισθείς διέταξε τον Μπελούκμπασήν του(=πολιτάρχη της διοικήσεώς του) Κοκκίνην, όστις επελθών εις το κατάστημα όπου ήσαν συνηγμένοι οι αρχηγοί των οπλοφόρων Ελλήνων, ο Π. Μαυρομιχάλης και λοιποί, έδωκεν εις αυτούς τον χαιρετισμόν κατά τον συνήθη οθωμανικόν αγέρωχον τρόπον, καθήσας δε εις απλούν σκαμνίον πλησίον του Νικηταρά, και αποτανθείς προς τον Π. Μαυρομιχάλην και λοιπούς είπεν ως παρά του βοεβόδα αποσταλείς: “ο αγάς σας χαιρετά και ερωτά, να τον ειπήτε, τι πράγματα είναι αυτούνα όπου κάνετε, και τι κλεφτοδουλειές, όπου μ’αυτές θα χάσετε τον ραγιά του βασιλιά, και στην αφεντιά σας ετούτα τα πράγματα δε θα εύγουν σε καλό.”»(Φραντζής Αμβρόσιος, Α, σ.331, κληρικός, αγωνιστής της επανάστασης).Ανεξάρτητα από κάποιες ιστορικές λεπτομέρειες και εκδοχές μερικών συμβάντων, ο Τούρκος διοικητής, στις 23 Μαρτίου 1821 παρέδωσε την Καλαμάτα και τον τουρκικό οπλισμό με επίσημο πρωτόκολλο. Η Καλαμάτα είχε απελευθερωθεί αμαχητί. Πολύ επιγραμματικά ο Θ. Κολοκοτρώνης μιλάει για το γεγονός: «Εις τας 23 Μρτίου επιάσαμε τους Τούρκους εις την Καλαμάταν, τον Αρναούτογλην, σημαντικόν Τούρκον της Τριπολιτσάς. Είμεθα 2.000 Μανιάτες, ο Πετρόμπεης, ο Μούρτζινος, Κυβέλος, Δυτική Σπάρτη.»(Απομνημονεύματα, εκδ. Τολίδη, x.x., σ. 146).
Κατόπιν, κοντά στις όχθες του ποταμού Νέδωνος, στον περίβολο της εκκλησίας των Αγίων Αποστόλων(ναός Βυζαντινός του 12ου αι. κατά το ανατολικό τμήμα του και κατά το υπόλοιπο δυτικό της Β’ Ενετοκρατίας) «μέσα σε μια πανηγυρική ατμόσφαιρα ενώ αντηχούσαν οι χαρούμενες κωδωνοκρουσίες των εκκλησιών και οι θριαμβευτικές αρχές των Ελλήνων, 24 ιερείς και ιερομόναχοι ευλόγησαν, ύστερα από μια συγκινητική δοξολογία, τις ελληνικές σημαίες και όρκισαν τους αγωνιστές»(Ιστορία το Ελληνικού Έθνους, ο.π.π., σ. 90.). Ο Θ. Κολοκοτρώνης πάλι, αφηγείται συγκινητικά: «είχαν μιαν προθυμίαν οι Έλληνες, όπου όλοι με τας εικόνες έκαναν δέησι και ευχαριστήσεις. Μου ήρχετο τότε να κλαύσω…από την προθυμίαν όπου έβλεπα. Ιερείς έκαναν δέησι. Εις τον ποταμόν της Καλαμάτας ανασπαστήκαμε και εκινήσαμε.»(Απομνημονεύματα, α.π.π.,σ.146).Την ίδια ημέρα, 23 Μαρτίου 1821, ακολούθησε συγκέντρωση των οπλαρχηγών και αποφασίστηκε η συγκρότηση της «Μεσσηνιακής Γερουσίας», επαναστατικής επιτροπής που ανέλαβε την καθοδήγηση και το συντονισμό του Αγώνα. Στον Πέτρο Μαυρομιχάλη αποδόθηκε τιμητικά ο τίτλος του αρχιστράτηγου των Σπαρτιατικών δυνάμεων.
Είναι αξιοσημείωτη η πρώτη πράξη της Μεσσηνιακής Γερουσίας, στις 23 Μάρτη πάλι, δηλαδή η σύνταξη μιας προκήρυξης με προειδοποιητικό χαρακτήρα προς τις Ευρωπαϊκές Αυλές αλλά και γνωστοποίηση προς τους Χριστιανικούς λαούς ότι το Ελληνικό Έθνος απεφάσισε, ύστερα από αιώνων ανυπόφορης δουλείας, να αποτινάξει τον τουρκικό ζυγό και σ’ αυτόν τον Αγώνα ζητείται η βοήθειά τους. (Το πρωτότυπο της προκήρυξης αυτής βρίσκεται στα αρχεία του Υπουργείου των Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας-δημοσιευμένη).Στην ίδια σύσκεψη συζητήθηκαν οι επόμενες επαναστατικές δράσεις. Ο Θ. Κολοκοτρώνης πρότεινε όλο το ελληνικό στράτευμα της Καλαμάτας(περίπου 5.000 άνδρες) να κατευθυνθεί προς το εσωτερικό της Πελοποννήσου για να γενικεύσουν την επανάσταση αλλά και να ανακόψουν τις τουρκικές μετακινήσεις από τις επαρχίες προς την Τριπολιτσά. Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και οι Μεσσήνιοι υποστήριξαν ότι πρέπει πρώτα να απαλλαγούν από τους Τούρκους που είχαν κλειστεί στα κάστρα της Μεθώνης και της Κορώνης, για να εκλείψει ο κίνδυνος για τους κατοίκους των περιοχών, «δια να μην βάλουν σπαθί οι Τούρκοι εις τους Χριστιανούς», κατά την έκφραση του Γέρου του Μοριά.
Παρά ταύτα, ο Κολοκοτρώνης επέμενε στην άποψή του: «Εάν μου δώσετε βοήθεια από τούτο το στράτευμα(εν. τους 5.000 εισβολείς στην Καλαμάτα), καλώς, ειμή αναχωρώ να υπάγω εις το κέντρον(εν. την Τρίπολη).» Και συνεχίζει: «Είχα λάβει γράμμα από τον Κανέλλο, μ’ επροσκαλούσε, ότι είχε 10.000 άρματα, και να έμβω επικεφαλής. Του Μούρτζινου αρρώστησε το παιδί του, ο Διονύσιος, και έτσι δεν εκίνησαν όλοι οι Μανιάται. Έλαβα 200 από αυτόν και 70 από τον Μπέη με τον καπετάν Βοϊδή και με 30 εδικούς μου εγενήκαμε 300, και έκοψα ευθύς δύο σημαίες με σταυρό και εκίνησα.»(Απομνημονεύματα, ο.π.π., σ. 146). Ο Βοϊδής που μνημονεύει ο Κολοκοτρώνης (Μαυρομιχάλης Πιέρρος Βοϊδής), υπήρξε σημαντικός αγωνιστής της Επανάστασης, στρατηγός, και «έπεσε μαχόμενος εις το Μανιάκι μετά τον αρχιμανδρίτην Φλέσσαν»(Φωτάκος, Βίοι Πελοποννησίων ανδρών, σ. 130).
Αποφασίστηκε, λοιπόν, τελικά, ο Πετρόμπεης με τους πιο ηλικιωμένους προεστούς(ο ίδιος ήταν τότε 56 ετών),
*** *** Ο Ιωάννης Καρακίτσος και η προσφορά του στην επανάσταση του 1821
Σπουδαία προσωπικότητα του 1821 από το χωριό Κατσαρού, λησμονημένος και χωρίς να είναι ευρύτερα γνωστή η σπουδαιότατη προσφορά του στον Αγώνα του 1821. Παραθέτω τη συγκλονιστική διήγησή του στον Σπύρο Τασιόπουλο (1). Κείμενο, σε συνέχειες, στην εφημερίδα «Θάρρος» στις 22, 23, 24/3/1940.
~ Ο Καρακίτσος Ιωάννης γεννήθηκε στα 1785 όπως αναφέρει ο ίδιος σε ένορκη κατάθεσή του στο Ειρηνοδικείο Οιχαλίας, και πέθανε σε «προκεχωρημένη ηλικία», πάνω από 90 ετών, αφού πρόλαβε και εξιστόρησε περιστατικά από την προσφορά του στον Αγώνα του 1821.
Μερικά στοιχεία, σχετικά με την ηλικία του, από τα ΓΑΚ παράρτημα Καλαμάτας, αρχείο Μίμη Φερέτου:
α) Το 1865 σε ηλικία 80 ετών και γεωργός στο επάγγελμα, κατέθεσε ενόρκως για τη συμμετοχή του συμπολεμιστή του Δημ. Αδαμόπουλου, από το συνοικισμό Τσαούσι της Μερόπης, στον Αγώνα του 1821.
β) Τον Ιούνιο του 1878 αναφέρεται ως Υπολοχαγός της προικοδοτουμένης Φάλαγγος, δηλαδή συνταξιοδοτείτο.
-Ο Φωτάκος στο βιβλίο του «Βίοι Πελοποννησίων ανδρών» αναφέρεται στο Γιάννη Καρακίτσο, αφού ανήκε και στο κολοκοτρωνέικο στρατόπεδο, και γράφει: Ο Ιωάννης Καρακίτσος. Ο καπετάνιος ούτος εγεννήθη εις το χωρίον Κατσαρού της Μεσσηνίας. Κατά δε την Επανάστασιν εγένετο γνωστός δια τας προς την Πατρίδα στρατιωτικάς εκδουλεύσεις του, διότι ευρέθη παντού, και ιδίως εις το Βαλτέτσι και εις την πολιορκίαν της Τριπολιτσάς, ως και εις τας κατά του Δράμαλη μάχας. Ήτο μετά του Αρχιμανδρίτου Δικαίου και λοιπών Φλεσσαίων. Υπήγε δε και εκτός της Πελοποννήσου. Απέδειξε δε πολύν ζήλον, γενναιότητα και προθυμίαν ακούραστον.
~ Εφημερίδα Καλαμάτας «ΘΑΡΡΟΣ» 22, 23, 24/3/1940 του Σπύρου Τασιόπουλου:
«Ότι πολλά ιστορικά γεγονότα της Ελληνικής μας ιστορίας, έχουν αναγραφή στις σελίδες αυτής, από απόψεως χρονολογίας, τοπογραφίας και προσωπογραφίας, τούτο είναι αληθές κι απόδειξις η παρά τον Νέδοντα δοξολογία. Αφού, για το ιστορικό αυτό γεγονός, τόσοι και τόσοι έχουν γράψει, ας επιτραπή και σε μας ν’ αναγράψωμεν ό,τι γνωρίζομεν κι ό,τι ακούσαμεν από αυτόπτας και σημαίνοντας κείνου του καιρού μάρτυρας, που για πολλούς, μπορεί να πη κανείς, χωρίς υπερβολήν, ότι αν δεν ήσαν οι κύριοι παράγοντες του γεγονότος εκείνου, ήσαν όμως μεταξύ των κυρίων και δικαίως φρονούμεν πως τους ανήκει κάποιος έπαινος δικαιολογημένος, καίτοι ατυχώς, για τον πολύ του κοινού κοσμάκη, ως και για πολλούς των ασχολουμένων με την Ελληνικήν ιστορίαν, είναι εισέτι άγνωστοι. Ο Γιάννης ή Γιαννάκης Παναγιώτου ή Παναγιώταρου Καρακίτσιος, ή ως κοινώς καλείτο σε κείνα τα χρόνια της σκλαβιάς και του Εικοσιένα «το στοιχειό της Γουβάλας (2) ή ο Αράπης της Γουβάλας», και τούτο δι’ ους λόγους αναφέρομεν, στη δική του και στις άλλες πατρογονικές του βιογραφίες, ως και των λοιπών αρματολών και κλεφτών της Μεσσηνίας, που ανέκδοτες κοιμούνται εισέτι κι αυτές, στις θυρίδες της Βιβλιοθήκης μου, ως κοιμούνται και τόσα άλλα ιστορικά, δραματικά, ποιητικά και διάφορα άλλα έργα μου, ο Γιαννάκης λοιπόν αυτός ο Καρακίτσιος από του Κατσαρού, του τέως δήμου Οιχαλίας της Μεσσηνίας, όστις ήταν και φαλαγγίτης εκείνου του καιρού, μας διηγείτο τα εξής για το ιστορικό αυτό γεγονός της Καλαμάτας:
Όταν ο Κεχαγιάμπεης στα 1806, μαζί με άλλους εκείνους 28 Μεσσηνίους κλέφτες που, στον σημερινό Ανεμόμυλο της Σκάλας του τέως δήμου Οιχαλίας, επαλούκωσε και τον πατέρα μου, το γέρο Παναγιώταρο, του Κατσαρού τον κλέφτη, τον κλέφτη της Μεσσηνίας, εγώ θα ήμουν τότε το πολύ ίσαμε 10-12 χρονών παιδάκι, κι έβλεπα, κι άκουγα που φώναζε και σπαρτάραγε ο πατέρας μου, με τους άλλους κλέφτες απάνου στα παλούκια. Σα μεγάλωσα αποφάσισα να εκδικηθώ το παλούκι του πατέρα μου και των άλλων Μεσσηνίων. Πήρα μερικούς δικούς μου Κατσαραίους-το Γάτση τον Καρζή, τον Κουρούση, το Τράγο, το Μαργαρίτη, μερικούς Ρερέους το Μήτρο, το Τάση, το Θοδωράκη, το Χρόνη, τον Αγγελή, τον Κανέλλο από τα Καλύβια του ίδιου δήμου Οιχαλίας και τον Δημοκάββουρα και τον Λατζούνη από τη Σκάλα Οιχαλίας, και όλη τη νύχτα της 21-22 Μάρτη του 1821 έστησα καρτέρι, έβαλα διάφορα καραούλια κάτω στην άκρη του χωργιού, πούνε τα ριζώματα του Κατσαρού και της Σκάλας, που περνούσε ο δρόμος της Καλαμάτας για το Λοντάρι και για την Ντροπολιτσά.
Απάνω στα γλυκοχαράματα της 21-22 του Μάρτη του 1821, εσκότωσα τον Ποστιάρη-ταχυδρόμο, τον Τάταρη των Τούρκων που πήγαινε την πόστα-το ταχυδρομείο- της Καλαμάτας στο Λοντάρι και στη Ντροπολιτσά και μαζί με 20 άλλους που σκοτώσαμε έπιασα ζωντανό τον γαμπρό του Σουλεϊμάν Αρναούτογλου, του Βοεβόδα της Καλαμάτας-τον Μουσταφά- που ήταν γιος του Τούρκου εκείνου Μουσταφά, λοχαγού εκ των καλυτέρων αξιωματικών του Κεχαγιάμπεη, που είχε παλουκώσει τον πατέρα μου στην Παλουκόραχη της Σκάλας, κι αφού τον παλούκωσα κι εγώ, απάνω στην ίδια ράχη της Σκάλας που σήμερα λέγεται Παλουκόραχη, του πήρα δυο σφραγισμένα έγραφα πούφερε κατακρέατα μέσα στο γκόρφο του, και αφού τάδωσα και τα διάβασε ο τότε γέρος προεστός της Σκάλας ο Πούλος ο Πουλόπουλος, και μας είπε ότι αυτά γράφανε και λέγανε πως οι Τούρκοι της Καλαμάτας είχαν ανακαλύψει την επανάσταση της 25 Μαρτίου του 1821 και ότι ειδοποιούσαν τους Λονταρίτες και Ντροπολιτσιώτες Τούρκους, να στείλουν βοήθεια στην Καλαμάτα για να πνίξουν την επανάσταση, γιατί οι Μεσσήνιοι και οι Μανιάτες θα σήκωναν την επανάσταση προ της 25 Μαρτίου. Σαν τα διάβασε ο γέρο Πούλος και τρόμαξε που είδεν ότι οι Τούρκοι τόξεραν για την επανάστασή μας, είπε να τα πάμε στη Καλαμάτα και να τα παραδώσουμε στους Καπετανέους, που όλοι εκεί μαζεμένοι, όπως τούπε ο Μητροπέτροβας πούχε κι αυτός πάει με μερικούς από την Ανδανίαν, επήγα στην Καλαμάτα με τον ξάδελφό μου το Μήτρο το Ρερέ από τα Καλύβια και μαζί με άλλους Κατσαραίους και Ρερέους, πούχαμε μαζί μας εγώ και ο Ρερές, ήρθε μαζί μας και ο Δημοκάββουρας με το Λατζούνη. Ο Δημοκάββουρας ήταν γαμπρός του γέρο Πούλου του προεστού της Σκάλας. Σαν άφησα και σούρπωσε καλά, αφήκα τ’ άλλα παιδιά έξω εκεί κοντά στο μπάσιμο της Καλαμάτας, που μπένουμε απ’ τα Ασπρόχωμα. Επήρα το Ρερέ και πήγαμε στο σπίτι του Τζάνε πούνε στη Φραγκόλιμνα, κατά το Κάστρο, και έδωσα τα έγγραφα στους Καπετανέους που είχανε Συμβούλιο εκείνη τη νύχτα 21-22 του Μάρτη. Τα έγγραφα τάδωκα στον Μητροπέτροβα και εκείνος τάδωκε στο Κολοκοτρώνη. Στο Συμβούλιο εκείνο εκείνης της νύχτας 21-22 ήταν οι εξής Καπετανέοι: Ο Πετρόμπεης ο Μαυρομιχάλης κι ο γιος του ο Λιάς ο Μαυρομιχάλης, ο Μούρτζινος, ο Κυβέλος, ο Τζάνες, ο Πατριαρχέας, οι Καπετανάκηδες, ο Κυριακός, ο Δαρειώτης, ο Παπατσιώνης, ο Μητροπέτροβας, ο Βασιλάκης, ο Στρούμπος, ο Μασουρίδης, ο Παπαφλέσσας, ο Κεφάλας, ο Νικηταράς, ο Κολοκοτρώνης, κι εγώ με το Ρερέ. Σα διαβάσανε τα έγγραφα κι έγινε κάποια σοβαρά συζήτηση, γιατί ο Πετρόμπεης ήθελε να μην αρχίση ακόμη την επανάσταση, αλλά ν’ αφήσουν ν’ αρχίση από την Αγία Λαύρα στις 25 του Βαγγελισμού, ο δε Παπαφλέσσας με τον Κολοκοτρώνη επέμεναν, τότε, αφού το δέχτηκαν κι όλοι οι άλλοι, κι ο Πετρόμπεης, να αρχίση από την Καλαμάτα πρώτα και ν’ αρχίση από τη νύχτα της 22-23, απεφάσισαν όλοι μαζί τα εξής: Συνεφώνησαν όλη την ημέρα της 22ας να ετοιμασθούν και να ειδοποιήσουν, όσο το δυνατόν, και όλα τα χωργιά της Καλαμάτας νάρθουν και αυτά να τους βοηθήσουν.
Σα διελύθη το Συμβούλιο, σαν αγγελοφιλιθήκανε, σαν ευχηθήκανε το «Χριστός Ανέστη, το Καλή Ανάστασι και το Ελευθερία ή Θάνατος», επήρα το Ρερέ, γυρίσαμε στους άλλους κλέφτες που μας περίμεναν κι αφού τους είπαμε ό,τι έγινε στο Συμβούλιο, τη νύχτα της 22-23 πολιορκήσαμε την Καλαμάτα, την αυγή της 23 παρεδόθησαν οι Τούρκοι και κοντά στο απόγιομα της ίδιας ημέρας εκάναμε μια πολύ μεγάλη δοξολογία στο ποτάμι της Καλαμάτας, εκεί κοντά στους Αγιαποστόλους. Στη δοξολογία εκείνη ήσαν 18 παπάδες και μεις οι λαϊκοί, θάμασταν απάνω από 3 χιλιάδες. Το γλέντι πούγινε κείνο το βράδυ δεν περιγράφεται, και την άλλη μέρα στις 24 του Μάρτη, εγώ με τους δικούς μου, ο Ρερές με τους δικούς του, ο Μητροπέτροβας με τους δικούς του κι ο Δημοκάββουρας με τον Λαντζούνη, τραβήξαμε για την απάνου Μεσσηνία τραγουδώντας και ντουφεκίζοντας και φωνάζοντας «ζήτω η Επανάστασις». Σα φθάσαμε στη Σκάλα και φιλήσαμε το χέρι του γέρο Πούλου πούκλαιγε απ’ τη χαρά του, και φάγαμε και ήπιαμε καλά, στα στερνά ερρίξαμε απανωτά τρεις μπαταργιές. Μια εγώ με τους δικούς μου, μια ο Ρερές με τους δικούς του και μια ο Μητροπέτροβας με τους δικούς του και με τους Σκαλαίους, το γέρο-Πούλο και τον Δημοκάββουρα. Τα πάνου χωργιά σηκώθηκαν στο ποδάρι και σε λίγο ακούστηκαν κανα δυο-τρεις μπαταργιές από τα χωριά της Γαράντζας και της Οιχαλοανδανίας. Σα φύγαμε από τη Σκάλα φθάσαμε στην Αλλαγή και κει σαν πήραμε μαζί μας και μερικούς άλλους χωρικούς, τραβήξαμε για τα Ντερβενοχώρια και σε λίγες ημέρες, σα σμίξαμε με το Νικηταρά και το Κολοκοτρώνη, τραβήξαμε και δώσαμε την τη πρώτη μάχη στη με τους Τούρκους στη Καρύταινα.
Για την αλήθεια απάνου σ’ αυτό το ιστορικό της Καλαμάτας, μαρτύρησαν (σημείωση: εννοεί πως ήταν αυτήκοοι μάρτυρες όσων περιέγραψε ο Γιάννης Καρακίτσος) πλην άλλων και οι εξής γόνοι και απόγονοι των εργασθέντων και των παρευρεθέντων στην άλωσι της Καλαμάτας και στη δοξολογία των επαναστατών: Λυκούργος Πέτροβας δήμαρχος Ανδανίας, Παναγιώτης Πέτροβας δικηγόρος, Όθων Πέτροβας ιατρός και βουλευτής, Όθων Παπατσιώρης, Ιωάννης Παπατσιώρης, Αθαν. Κάββουρας δικηγόρος, Μιχ Πουλόπουλος αστυνόμος, Δημήτριος Καρακίτσιος δημοδιδάσκαλος, Δημήτρης Καρζής ιατρός, Παναγ. Κουτσουμπέλης οικονόμος και δημοδιδάσκαλος, Ιωαν. Μαργαρίτης, Ανδρ. Γιαννόπουλος σακελλάριος και δημοδιδάσκαλος, Κωνσ. Σταθόπουλος δημοδιδάσκαλος και ταμειακός υπάλληλος, Παναγ. Γάτσης, Θεοδ. Τράγος, Αναγνώστης Νικολαΐδης δήμαρχοι αμφότεροι Οιχαλίας ως και βουλευταί και πληρεξούσιοι Μεσσηνίας ως και ο Δημήτριος και ο Ανδρέας Ρερές και ο εμός πατήρ, οι οποίοι ήκουσον το άνω γεγονός από το ίδιο στόμα των μαρτύρων που ανέγραψαν το ιστορικό γεγονός της Καλαμάτας».
ΣΠΥΡ. Γ. ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΣ Ιατρός
Κατηγορία για συμμετοχή σε «ανταρσία»
Σημαντικό περιστατικό στον βίο του υπήρξε η «εμπλοκή» του κατά το εμφύλιο πόλεμο 1824-1825, κατά την διάρκεια του οποίου, ως φίλος του Κολοκοτρώνη, τάχθηκε με την παράταξή του και κατά των κυβερνώντων Γ. Κουντουριώτη-Ι. Κωλέττη. Γι’ αυτό και κατηγορήθηκε για συμμετοχή στην «ανταρσία». Γίνηκε διοικητική ανάκριση εναντίον του, αλλά η ανακριτική επιτροπή, με έκθεσή της στο Υπ. Αστυνομίας από 26 Μαρτίου 1825, αποφάνθηκε ότι «….εξετάσαντες λοιπόν αυτούς και μη έχοντας δεδομένα έγγραφα ανά χείρας μας και αξιοπίστους μαρτυρίας, και τα όσα από τους λόγους των ηκούσαμεν, δεν ημπορούμεν διόλου να καθυποβάλωμεν αυτούς εις την ενοχήν της ανταρσίας και καθυποβάλλομεν υπ’ όψιν του εξόχου τούτου υπουργείου…»
Από την σύλληψή του και μέχρι την αθώωσή του κρατήθηκε σε ελεγχόμενο σπίτι-φυλακή στην πόλη του Ναυπλίου, μαζί με άλλους σπουδαίους Αγωνιστές-μεταξύ τους και ο Μητροπέτροβας- σε συνθήκες που περιγράφονται στην παρακάτω επιστολή, την οποίαν υπογράφουν όλοι οι εγκλεισμένοι.
Καταθέτω το πρωτότυπο έγγραφο με ημερομηνία 23 Ιανουαρίου 1825, το οποίο υπογράφουν οι επιφανείς Αγωνιστές του 1821, μεταξύ τους και κορυφαίοι Μεσσήνιοι. Η μεταφορά του δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Τριφυλιακή Εστία» τόμος 2, τεύχος 9 του 1976:
«Προς το Σεβαστόν Βουλευτικόν Σώμα
Οι υποφαινόμενοι, κινήσαντες έκαστος από τα ιδίας επαρχίας ήλθομεν αυτόκλητοι δια να προσθέσωμεν εις την συμπάθειαν της Διοικήσεως, και να δείξωμεν την ευπείθειαν και υποταγήν εκάστου εις τους νόμους. Αλλ’ ενθάδε ελθόντες βιαζόμεθα να δοκιμάζωμεν μέγιστα και ανυπόφορα δεινά, καθότι εγκλεισθέντες εις τούτο το οσπίτιον χείρον και της φυλακής όν, διωρίσθη περί πλέον και έξωθεν στρατιωτική φρουρά εμποδίζουσα την είσοδον οποιουδήποτε και σιμά των όσα από το ψύχος δοκιμάζομεν, με το να είναι το οσπίτιον τούτο και αδιόρθωτον και στενόν δια να μας χωρίση, εμποδίζεται και η είσοδος αυτών των αναγκαίων, οικείων και δούλων προς εξοικονόμησίν μας. Αφήνομεν ότι είναι μερικοί εξ ημών εις όχι καλήν κατάστασιν υγείας, και ότι αν εισέτι διαρκέση η ενταύθα φυλάκισίς μας, έπεται να αρρωστήσωμεν από το υπερβολικόν ψύχος, και εις αυτήν την ζωήν να κινδυνεύσωμεν.
Διο παρρησιαζόμενοι, δια της παρούσης ταπεινής ημών αναφοράς, και παριστάνοντες εις την Σεβ. Διοίκησιν, την στενοχωρίαν μας και τον εκ ταύτης κίνδυνον της ζωής μας, παρακαλούμεν θερμώς, όπως δείξει και προς ημάς το μητρικόν αυτής έλεος, και δώση την άδειαν και το ελεύθερον, δια να εξοινονομηθώμεν έκαστος, προς διαφύλαξιν της υγείας μας και ζωής, δια τα οποία ταύτα προσφέρομεν και επαγγελλόμεθα το απαιτούμενον και καθήκον ημών σέβας, υπόκλισιν και ευπείθειαν προς την Σεβ. Διοίκησιν και μένομεν ευσεβάστως.
Τη 23 Ιανουαρίου 1825 εν Ναυπλίω.
Οι ταπεινοί και ευπειθείς πατριώται:
Χρύσανθος Σισίνης, Αναστάσιος Κατζαρός, Μήτρος Αναστασόπουλος, Δημήτριος Παπατζώνης, Μητροπέτροβας, Γιάννης Δ. Κρίτζαλης, Γιάννης Καρακίτζος».
Άρθρο στο «Θ» από Πέτρο Τζώρτζη
Το ανωτέρω αφιέρωμα στον Αγωνιστή του 1821 Γιάννη Καρακίτσο θα ήταν ελλιπές, αν δε συμπληρωνόταν από άρθρο του εκ Κατσαρού δημοσιογράφου Πέτρου Τζώρτζη (Τυρταίος), που δημοσιεύτηκε στις 13/04/1940 στην εφημερίδα "ΘΑΡΡΟΣ"
«Από καιρό τώρα είχα υπόψη μου να γράψω ένα ιστορικό σημείωμα σχετικά με τον πολεμιστή Καρακίτσο και την Επανάσταση του 1821. Ας μου επιτραπεί, αν και δεν είμαι ειδικός να δώσω τη γνώμη μου η οποία στηρίζεται πάνω σε ιστορικές πηγές βγαλμένες από τη σωστή και αμεταμόρφωτη παράδοση. Ο πατέρας, λοιπόν, του Γιάννη, ο Παναγιώτης Καρακίτσος από το Κατσαρού, που ήταν διορισμένος από τον πασά της Ανδρούσας για να παρακολουθεί τα κινήματα των κλεφτών και αρματολών- κι ο οποίος τουναντίον βοηθούσε το έργο τους- στα 1806, όπως είναι γνωστό, ευρήκε σε μία ράχη της Σκάλας, που σήμερα ονομάζεται Παλουκόραχη, το φρικτό θάνατο του ανασκολοπισμού μαζί με πολλούς άλλους από τον Καχαγιάμπεη.
Ήταν 13 χρόνων τότε ο Γιάννης Καρακίτσος που αντίκρισε τον πατέρα του πάνω στο παλούκι να βασανίζεται. Μέσα του θέριεψε το μίσος ενάντια στον τύραννο κι από τότε φερόταν πολύ άσχημα στους Τούρκους. Πολύ σύντομα γίνηκεν ύποπτος και για να γλιτώσει αναγκάστηκε μαζί με τον αχώριστο φίλο του Δρούλια να φύγουν για την πόλη. Εκεί μάλιστα, όταν αργότερα ήρθε ο Παπαφλέσσας, γνωρίστηκε μαζί του κι έγινε κι αυτός μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Ύστερα από κάμποσα χρόνια ξαναγυρίζει στο χωριό του. Διψάει για εκδίκηση και θυμάται τον όρκο που έδωσε στον πατέρα του και το αίμα του θεριεύει μέσα στις φλέβες του.
Δεν είχε ακόμη φωτίσει η 22α Μαρτίου. Πήρε το φίλο του Δρούλια που ήταν άριστος σκοπευτής και βγήκαν να κυνηγήσουν λαγούς στον Αη-Λια τον Κατσαρέικο. Το πρωί είδαν τον ταχυδρόμο που έφερνε τα γράμματα από την Τρίπολη για να τα πάει στην Ανδρούσα κι από κει να διανεμηθούν στην Καλαμάτα κι αλλού. Στη θέση ακριβώς που είναι σήμερα το σπίτι του Τράγου- ήταν τότε το Χάνι του Μαργαρίτη- τον σταμάτησαν κι αφού του πήραν τα γράμματα του ’δωσαν δυο μπαταριές και τον άφησαν νεκρό.
Αμέσως έτρεξαν στη Σκάλα στο γερο-προεστό Πουλόπουλο για να τα διαβάσει.
Μαζί με τ’ άλλα ο Τούρκος ταχυδρόμος έφερνε και το παρακάτω έγγραφο που ερχόταν από το σουλτάνο και του οποίου το περιεχόμενο όπως το εφύλαξε η παράδοση μέσα στην οικογένεια των Καρακίτσων από το ίδιο στόμα του Γιάννη Καρακίτσου, το παραθέτω:
ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΣΟΥΛΤΑΝΟΣ ΙΡΑΔΕΣ (ΔΙΑΤΑΓΜΑ)
Αυτά τα ιοβόλα ερπετά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας της Πελοποννήσου, άτινα ονομάζονται Έλληνες προεστοί, να εξαφανιστούν δια πυρός και μαχαίρας. Τα κτήματά τους ας διανεμηθούν εις τους πιστούς Οθωμανούς. Αι οικίαι τους να συντριβούν τοιουτοτρόπως ώστε ούτε αλέκτωρ να εκφωνεί εις το μέλλον. Να μεταδοθεί τάχιστα εις άπαντα τα φρούρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας της Πελοποννήσου. Η μέρα εκτελέσεως ορίζεται η 31η Μαρτίου 1821. ΣΟΥΛΤΑΝΟΣ
Αυτό το έγγραφο κατά πάσα πιθανότητα έφερε ο γενναίος Καρακίτσος εις τον Παπαφλέσσα κι επισπέφθη η έκρηξις της Επαναστάσεως. Ο Καρακίτσος με το Δρούλια ακολουθήσανε το γερο-Κολοκοτρώνη και λάβανε μέρος σε όλες τις μάχες. Αργότερα βοηθήσανε και τον Παπαφλέσσα στο Μανιάκι. Με πολλές πληγές και οι δυο τους γυρίσανε στο Κατσαρού και πεθάνανε αφού είδανε την Ελλάδα λεύτερη σε προκεχωρημένη ηλικία. Για τα παραπάνω εις τα οποία είναι ολοφάνερη η άδολη πιστότητά τους, σχετικές πληροφορίες μάς έδωσε ο τέως οπλαρχηγός του ελληνοτουρκικού και βορειοηπειρωτικού αγώνα που υπηρετούσε στο σώμα το Ρώμα κύριος Απόστολος Καρακίτσος έγγονος του γενναίου πολεμιστή Γιάννη Καρακίτσου και φίλος αχώριστος του Λορέτζο Μαβίλλη που σκοτώθηκε στα Δρίσκα».
Εργασία Γεωργίου Μεγρέμη
Ο Γεώργιος Μεγρέμης-δάσκαλος- σε εργασία του δημοσιευμένη στο ιστότοπο «Meropitopik», σχετική με το χωριό Κατσαρού, καταθέτει χειρόγραφο έγγραφο-Ιούλιος 1845- του Γιάννη Καρακίτσου, με την οποίαν απευθύνεται στο Ι. Κωλέττη και ζητάει βοήθεια και στην οποία δηλώνει ότι στερείται τον «άρτον τον επιούσιον». Του Χρήστου Νικ. Ζερίτη
(1) Τασιόπουλος Σπύρος, γεννήθηκε στο Αλή-Τσελεπή του Δήμου Οιχαλίας το έτος 1873 και αποφοιτήσας από το Γυμνάσιο Καλαμάτας την 13 Σεπτεμβρίου 1891, εισήλθε εις την Ιατρικήν Σχολήν
(2) Γουβάλα λέγεται το προς ανατολάς βουνό πάνω από το χωριό Κατσαρού. Η ονομασία προέρχεται από μια γούβα, μοιάζει με κρατήρα ηφαιστείου, που βρίσκεται στην κορυφή του βουνού
~ Ο Καρακίτσος Ιωάννης γεννήθηκε στα 1785 όπως αναφέρει ο ίδιος σε ένορκη κατάθεσή του στο Ειρηνοδικείο Οιχαλίας, και πέθανε σε «προκεχωρημένη ηλικία», πάνω από 90 ετών, αφού πρόλαβε και εξιστόρησε περιστατικά από την προσφορά του στον Αγώνα του 1821.
Μερικά στοιχεία, σχετικά με την ηλικία του, από τα ΓΑΚ παράρτημα Καλαμάτας, αρχείο Μίμη Φερέτου:
α) Το 1865 σε ηλικία 80 ετών και γεωργός στο επάγγελμα, κατέθεσε ενόρκως για τη συμμετοχή του συμπολεμιστή του Δημ. Αδαμόπουλου, από το συνοικισμό Τσαούσι της Μερόπης, στον Αγώνα του 1821.
β) Τον Ιούνιο του 1878 αναφέρεται ως Υπολοχαγός της προικοδοτουμένης Φάλαγγος, δηλαδή συνταξιοδοτείτο.
-Ο Φωτάκος στο βιβλίο του «Βίοι Πελοποννησίων ανδρών» αναφέρεται στο Γιάννη Καρακίτσο, αφού ανήκε και στο κολοκοτρωνέικο στρατόπεδο, και γράφει: Ο Ιωάννης Καρακίτσος. Ο καπετάνιος ούτος εγεννήθη εις το χωρίον Κατσαρού της Μεσσηνίας. Κατά δε την Επανάστασιν εγένετο γνωστός δια τας προς την Πατρίδα στρατιωτικάς εκδουλεύσεις του, διότι ευρέθη παντού, και ιδίως εις το Βαλτέτσι και εις την πολιορκίαν της Τριπολιτσάς, ως και εις τας κατά του Δράμαλη μάχας. Ήτο μετά του Αρχιμανδρίτου Δικαίου και λοιπών Φλεσσαίων. Υπήγε δε και εκτός της Πελοποννήσου. Απέδειξε δε πολύν ζήλον, γενναιότητα και προθυμίαν ακούραστον.
~ Εφημερίδα Καλαμάτας «ΘΑΡΡΟΣ» 22, 23, 24/3/1940 του Σπύρου Τασιόπουλου:
«Ότι πολλά ιστορικά γεγονότα της Ελληνικής μας ιστορίας, έχουν αναγραφή στις σελίδες αυτής, από απόψεως χρονολογίας, τοπογραφίας και προσωπογραφίας, τούτο είναι αληθές κι απόδειξις η παρά τον Νέδοντα δοξολογία. Αφού, για το ιστορικό αυτό γεγονός, τόσοι και τόσοι έχουν γράψει, ας επιτραπή και σε μας ν’ αναγράψωμεν ό,τι γνωρίζομεν κι ό,τι ακούσαμεν από αυτόπτας και σημαίνοντας κείνου του καιρού μάρτυρας, που για πολλούς, μπορεί να πη κανείς, χωρίς υπερβολήν, ότι αν δεν ήσαν οι κύριοι παράγοντες του γεγονότος εκείνου, ήσαν όμως μεταξύ των κυρίων και δικαίως φρονούμεν πως τους ανήκει κάποιος έπαινος δικαιολογημένος, καίτοι ατυχώς, για τον πολύ του κοινού κοσμάκη, ως και για πολλούς των ασχολουμένων με την Ελληνικήν ιστορίαν, είναι εισέτι άγνωστοι. Ο Γιάννης ή Γιαννάκης Παναγιώτου ή Παναγιώταρου Καρακίτσιος, ή ως κοινώς καλείτο σε κείνα τα χρόνια της σκλαβιάς και του Εικοσιένα «το στοιχειό της Γουβάλας (2) ή ο Αράπης της Γουβάλας», και τούτο δι’ ους λόγους αναφέρομεν, στη δική του και στις άλλες πατρογονικές του βιογραφίες, ως και των λοιπών αρματολών και κλεφτών της Μεσσηνίας, που ανέκδοτες κοιμούνται εισέτι κι αυτές, στις θυρίδες της Βιβλιοθήκης μου, ως κοιμούνται και τόσα άλλα ιστορικά, δραματικά, ποιητικά και διάφορα άλλα έργα μου, ο Γιαννάκης λοιπόν αυτός ο Καρακίτσιος από του Κατσαρού, του τέως δήμου Οιχαλίας της Μεσσηνίας, όστις ήταν και φαλαγγίτης εκείνου του καιρού, μας διηγείτο τα εξής για το ιστορικό αυτό γεγονός της Καλαμάτας:
Όταν ο Κεχαγιάμπεης στα 1806, μαζί με άλλους εκείνους 28 Μεσσηνίους κλέφτες που, στον σημερινό Ανεμόμυλο της Σκάλας του τέως δήμου Οιχαλίας, επαλούκωσε και τον πατέρα μου, το γέρο Παναγιώταρο, του Κατσαρού τον κλέφτη, τον κλέφτη της Μεσσηνίας, εγώ θα ήμουν τότε το πολύ ίσαμε 10-12 χρονών παιδάκι, κι έβλεπα, κι άκουγα που φώναζε και σπαρτάραγε ο πατέρας μου, με τους άλλους κλέφτες απάνου στα παλούκια. Σα μεγάλωσα αποφάσισα να εκδικηθώ το παλούκι του πατέρα μου και των άλλων Μεσσηνίων. Πήρα μερικούς δικούς μου Κατσαραίους-το Γάτση τον Καρζή, τον Κουρούση, το Τράγο, το Μαργαρίτη, μερικούς Ρερέους το Μήτρο, το Τάση, το Θοδωράκη, το Χρόνη, τον Αγγελή, τον Κανέλλο από τα Καλύβια του ίδιου δήμου Οιχαλίας και τον Δημοκάββουρα και τον Λατζούνη από τη Σκάλα Οιχαλίας, και όλη τη νύχτα της 21-22 Μάρτη του 1821 έστησα καρτέρι, έβαλα διάφορα καραούλια κάτω στην άκρη του χωργιού, πούνε τα ριζώματα του Κατσαρού και της Σκάλας, που περνούσε ο δρόμος της Καλαμάτας για το Λοντάρι και για την Ντροπολιτσά.
Απάνω στα γλυκοχαράματα της 21-22 του Μάρτη του 1821, εσκότωσα τον Ποστιάρη-ταχυδρόμο, τον Τάταρη των Τούρκων που πήγαινε την πόστα-το ταχυδρομείο- της Καλαμάτας στο Λοντάρι και στη Ντροπολιτσά και μαζί με 20 άλλους που σκοτώσαμε έπιασα ζωντανό τον γαμπρό του Σουλεϊμάν Αρναούτογλου, του Βοεβόδα της Καλαμάτας-τον Μουσταφά- που ήταν γιος του Τούρκου εκείνου Μουσταφά, λοχαγού εκ των καλυτέρων αξιωματικών του Κεχαγιάμπεη, που είχε παλουκώσει τον πατέρα μου στην Παλουκόραχη της Σκάλας, κι αφού τον παλούκωσα κι εγώ, απάνω στην ίδια ράχη της Σκάλας που σήμερα λέγεται Παλουκόραχη, του πήρα δυο σφραγισμένα έγραφα πούφερε κατακρέατα μέσα στο γκόρφο του, και αφού τάδωσα και τα διάβασε ο τότε γέρος προεστός της Σκάλας ο Πούλος ο Πουλόπουλος, και μας είπε ότι αυτά γράφανε και λέγανε πως οι Τούρκοι της Καλαμάτας είχαν ανακαλύψει την επανάσταση της 25 Μαρτίου του 1821 και ότι ειδοποιούσαν τους Λονταρίτες και Ντροπολιτσιώτες Τούρκους, να στείλουν βοήθεια στην Καλαμάτα για να πνίξουν την επανάσταση, γιατί οι Μεσσήνιοι και οι Μανιάτες θα σήκωναν την επανάσταση προ της 25 Μαρτίου. Σαν τα διάβασε ο γέρο Πούλος και τρόμαξε που είδεν ότι οι Τούρκοι τόξεραν για την επανάστασή μας, είπε να τα πάμε στη Καλαμάτα και να τα παραδώσουμε στους Καπετανέους, που όλοι εκεί μαζεμένοι, όπως τούπε ο Μητροπέτροβας πούχε κι αυτός πάει με μερικούς από την Ανδανίαν, επήγα στην Καλαμάτα με τον ξάδελφό μου το Μήτρο το Ρερέ από τα Καλύβια και μαζί με άλλους Κατσαραίους και Ρερέους, πούχαμε μαζί μας εγώ και ο Ρερές, ήρθε μαζί μας και ο Δημοκάββουρας με το Λατζούνη. Ο Δημοκάββουρας ήταν γαμπρός του γέρο Πούλου του προεστού της Σκάλας. Σαν άφησα και σούρπωσε καλά, αφήκα τ’ άλλα παιδιά έξω εκεί κοντά στο μπάσιμο της Καλαμάτας, που μπένουμε απ’ τα Ασπρόχωμα. Επήρα το Ρερέ και πήγαμε στο σπίτι του Τζάνε πούνε στη Φραγκόλιμνα, κατά το Κάστρο, και έδωσα τα έγγραφα στους Καπετανέους που είχανε Συμβούλιο εκείνη τη νύχτα 21-22 του Μάρτη. Τα έγγραφα τάδωκα στον Μητροπέτροβα και εκείνος τάδωκε στο Κολοκοτρώνη. Στο Συμβούλιο εκείνο εκείνης της νύχτας 21-22 ήταν οι εξής Καπετανέοι: Ο Πετρόμπεης ο Μαυρομιχάλης κι ο γιος του ο Λιάς ο Μαυρομιχάλης, ο Μούρτζινος, ο Κυβέλος, ο Τζάνες, ο Πατριαρχέας, οι Καπετανάκηδες, ο Κυριακός, ο Δαρειώτης, ο Παπατσιώνης, ο Μητροπέτροβας, ο Βασιλάκης, ο Στρούμπος, ο Μασουρίδης, ο Παπαφλέσσας, ο Κεφάλας, ο Νικηταράς, ο Κολοκοτρώνης, κι εγώ με το Ρερέ. Σα διαβάσανε τα έγγραφα κι έγινε κάποια σοβαρά συζήτηση, γιατί ο Πετρόμπεης ήθελε να μην αρχίση ακόμη την επανάσταση, αλλά ν’ αφήσουν ν’ αρχίση από την Αγία Λαύρα στις 25 του Βαγγελισμού, ο δε Παπαφλέσσας με τον Κολοκοτρώνη επέμεναν, τότε, αφού το δέχτηκαν κι όλοι οι άλλοι, κι ο Πετρόμπεης, να αρχίση από την Καλαμάτα πρώτα και ν’ αρχίση από τη νύχτα της 22-23, απεφάσισαν όλοι μαζί τα εξής: Συνεφώνησαν όλη την ημέρα της 22ας να ετοιμασθούν και να ειδοποιήσουν, όσο το δυνατόν, και όλα τα χωργιά της Καλαμάτας νάρθουν και αυτά να τους βοηθήσουν.
Σα διελύθη το Συμβούλιο, σαν αγγελοφιλιθήκανε, σαν ευχηθήκανε το «Χριστός Ανέστη, το Καλή Ανάστασι και το Ελευθερία ή Θάνατος», επήρα το Ρερέ, γυρίσαμε στους άλλους κλέφτες που μας περίμεναν κι αφού τους είπαμε ό,τι έγινε στο Συμβούλιο, τη νύχτα της 22-23 πολιορκήσαμε την Καλαμάτα, την αυγή της 23 παρεδόθησαν οι Τούρκοι και κοντά στο απόγιομα της ίδιας ημέρας εκάναμε μια πολύ μεγάλη δοξολογία στο ποτάμι της Καλαμάτας, εκεί κοντά στους Αγιαποστόλους. Στη δοξολογία εκείνη ήσαν 18 παπάδες και μεις οι λαϊκοί, θάμασταν απάνω από 3 χιλιάδες. Το γλέντι πούγινε κείνο το βράδυ δεν περιγράφεται, και την άλλη μέρα στις 24 του Μάρτη, εγώ με τους δικούς μου, ο Ρερές με τους δικούς του, ο Μητροπέτροβας με τους δικούς του κι ο Δημοκάββουρας με τον Λαντζούνη, τραβήξαμε για την απάνου Μεσσηνία τραγουδώντας και ντουφεκίζοντας και φωνάζοντας «ζήτω η Επανάστασις». Σα φθάσαμε στη Σκάλα και φιλήσαμε το χέρι του γέρο Πούλου πούκλαιγε απ’ τη χαρά του, και φάγαμε και ήπιαμε καλά, στα στερνά ερρίξαμε απανωτά τρεις μπαταργιές. Μια εγώ με τους δικούς μου, μια ο Ρερές με τους δικούς του και μια ο Μητροπέτροβας με τους δικούς του και με τους Σκαλαίους, το γέρο-Πούλο και τον Δημοκάββουρα. Τα πάνου χωργιά σηκώθηκαν στο ποδάρι και σε λίγο ακούστηκαν κανα δυο-τρεις μπαταργιές από τα χωριά της Γαράντζας και της Οιχαλοανδανίας. Σα φύγαμε από τη Σκάλα φθάσαμε στην Αλλαγή και κει σαν πήραμε μαζί μας και μερικούς άλλους χωρικούς, τραβήξαμε για τα Ντερβενοχώρια και σε λίγες ημέρες, σα σμίξαμε με το Νικηταρά και το Κολοκοτρώνη, τραβήξαμε και δώσαμε την τη πρώτη μάχη στη με τους Τούρκους στη Καρύταινα.
Για την αλήθεια απάνου σ’ αυτό το ιστορικό της Καλαμάτας, μαρτύρησαν (σημείωση: εννοεί πως ήταν αυτήκοοι μάρτυρες όσων περιέγραψε ο Γιάννης Καρακίτσος) πλην άλλων και οι εξής γόνοι και απόγονοι των εργασθέντων και των παρευρεθέντων στην άλωσι της Καλαμάτας και στη δοξολογία των επαναστατών: Λυκούργος Πέτροβας δήμαρχος Ανδανίας, Παναγιώτης Πέτροβας δικηγόρος, Όθων Πέτροβας ιατρός και βουλευτής, Όθων Παπατσιώρης, Ιωάννης Παπατσιώρης, Αθαν. Κάββουρας δικηγόρος, Μιχ Πουλόπουλος αστυνόμος, Δημήτριος Καρακίτσιος δημοδιδάσκαλος, Δημήτρης Καρζής ιατρός, Παναγ. Κουτσουμπέλης οικονόμος και δημοδιδάσκαλος, Ιωαν. Μαργαρίτης, Ανδρ. Γιαννόπουλος σακελλάριος και δημοδιδάσκαλος, Κωνσ. Σταθόπουλος δημοδιδάσκαλος και ταμειακός υπάλληλος, Παναγ. Γάτσης, Θεοδ. Τράγος, Αναγνώστης Νικολαΐδης δήμαρχοι αμφότεροι Οιχαλίας ως και βουλευταί και πληρεξούσιοι Μεσσηνίας ως και ο Δημήτριος και ο Ανδρέας Ρερές και ο εμός πατήρ, οι οποίοι ήκουσον το άνω γεγονός από το ίδιο στόμα των μαρτύρων που ανέγραψαν το ιστορικό γεγονός της Καλαμάτας».
ΣΠΥΡ. Γ. ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΣ Ιατρός
Κατηγορία για συμμετοχή σε «ανταρσία»
Σημαντικό περιστατικό στον βίο του υπήρξε η «εμπλοκή» του κατά το εμφύλιο πόλεμο 1824-1825, κατά την διάρκεια του οποίου, ως φίλος του Κολοκοτρώνη, τάχθηκε με την παράταξή του και κατά των κυβερνώντων Γ. Κουντουριώτη-Ι. Κωλέττη. Γι’ αυτό και κατηγορήθηκε για συμμετοχή στην «ανταρσία». Γίνηκε διοικητική ανάκριση εναντίον του, αλλά η ανακριτική επιτροπή, με έκθεσή της στο Υπ. Αστυνομίας από 26 Μαρτίου 1825, αποφάνθηκε ότι «….εξετάσαντες λοιπόν αυτούς και μη έχοντας δεδομένα έγγραφα ανά χείρας μας και αξιοπίστους μαρτυρίας, και τα όσα από τους λόγους των ηκούσαμεν, δεν ημπορούμεν διόλου να καθυποβάλωμεν αυτούς εις την ενοχήν της ανταρσίας και καθυποβάλλομεν υπ’ όψιν του εξόχου τούτου υπουργείου…»
Από την σύλληψή του και μέχρι την αθώωσή του κρατήθηκε σε ελεγχόμενο σπίτι-φυλακή στην πόλη του Ναυπλίου, μαζί με άλλους σπουδαίους Αγωνιστές-μεταξύ τους και ο Μητροπέτροβας- σε συνθήκες που περιγράφονται στην παρακάτω επιστολή, την οποίαν υπογράφουν όλοι οι εγκλεισμένοι.
Καταθέτω το πρωτότυπο έγγραφο με ημερομηνία 23 Ιανουαρίου 1825, το οποίο υπογράφουν οι επιφανείς Αγωνιστές του 1821, μεταξύ τους και κορυφαίοι Μεσσήνιοι. Η μεταφορά του δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Τριφυλιακή Εστία» τόμος 2, τεύχος 9 του 1976:
«Προς το Σεβαστόν Βουλευτικόν Σώμα
Οι υποφαινόμενοι, κινήσαντες έκαστος από τα ιδίας επαρχίας ήλθομεν αυτόκλητοι δια να προσθέσωμεν εις την συμπάθειαν της Διοικήσεως, και να δείξωμεν την ευπείθειαν και υποταγήν εκάστου εις τους νόμους. Αλλ’ ενθάδε ελθόντες βιαζόμεθα να δοκιμάζωμεν μέγιστα και ανυπόφορα δεινά, καθότι εγκλεισθέντες εις τούτο το οσπίτιον χείρον και της φυλακής όν, διωρίσθη περί πλέον και έξωθεν στρατιωτική φρουρά εμποδίζουσα την είσοδον οποιουδήποτε και σιμά των όσα από το ψύχος δοκιμάζομεν, με το να είναι το οσπίτιον τούτο και αδιόρθωτον και στενόν δια να μας χωρίση, εμποδίζεται και η είσοδος αυτών των αναγκαίων, οικείων και δούλων προς εξοικονόμησίν μας. Αφήνομεν ότι είναι μερικοί εξ ημών εις όχι καλήν κατάστασιν υγείας, και ότι αν εισέτι διαρκέση η ενταύθα φυλάκισίς μας, έπεται να αρρωστήσωμεν από το υπερβολικόν ψύχος, και εις αυτήν την ζωήν να κινδυνεύσωμεν.
Διο παρρησιαζόμενοι, δια της παρούσης ταπεινής ημών αναφοράς, και παριστάνοντες εις την Σεβ. Διοίκησιν, την στενοχωρίαν μας και τον εκ ταύτης κίνδυνον της ζωής μας, παρακαλούμεν θερμώς, όπως δείξει και προς ημάς το μητρικόν αυτής έλεος, και δώση την άδειαν και το ελεύθερον, δια να εξοινονομηθώμεν έκαστος, προς διαφύλαξιν της υγείας μας και ζωής, δια τα οποία ταύτα προσφέρομεν και επαγγελλόμεθα το απαιτούμενον και καθήκον ημών σέβας, υπόκλισιν και ευπείθειαν προς την Σεβ. Διοίκησιν και μένομεν ευσεβάστως.
Τη 23 Ιανουαρίου 1825 εν Ναυπλίω.
Οι ταπεινοί και ευπειθείς πατριώται:
Χρύσανθος Σισίνης, Αναστάσιος Κατζαρός, Μήτρος Αναστασόπουλος, Δημήτριος Παπατζώνης, Μητροπέτροβας, Γιάννης Δ. Κρίτζαλης, Γιάννης Καρακίτζος».
Άρθρο στο «Θ» από Πέτρο Τζώρτζη
Το ανωτέρω αφιέρωμα στον Αγωνιστή του 1821 Γιάννη Καρακίτσο θα ήταν ελλιπές, αν δε συμπληρωνόταν από άρθρο του εκ Κατσαρού δημοσιογράφου Πέτρου Τζώρτζη (Τυρταίος), που δημοσιεύτηκε στις 13/04/1940 στην εφημερίδα "ΘΑΡΡΟΣ"
«Από καιρό τώρα είχα υπόψη μου να γράψω ένα ιστορικό σημείωμα σχετικά με τον πολεμιστή Καρακίτσο και την Επανάσταση του 1821. Ας μου επιτραπεί, αν και δεν είμαι ειδικός να δώσω τη γνώμη μου η οποία στηρίζεται πάνω σε ιστορικές πηγές βγαλμένες από τη σωστή και αμεταμόρφωτη παράδοση. Ο πατέρας, λοιπόν, του Γιάννη, ο Παναγιώτης Καρακίτσος από το Κατσαρού, που ήταν διορισμένος από τον πασά της Ανδρούσας για να παρακολουθεί τα κινήματα των κλεφτών και αρματολών- κι ο οποίος τουναντίον βοηθούσε το έργο τους- στα 1806, όπως είναι γνωστό, ευρήκε σε μία ράχη της Σκάλας, που σήμερα ονομάζεται Παλουκόραχη, το φρικτό θάνατο του ανασκολοπισμού μαζί με πολλούς άλλους από τον Καχαγιάμπεη.
Ήταν 13 χρόνων τότε ο Γιάννης Καρακίτσος που αντίκρισε τον πατέρα του πάνω στο παλούκι να βασανίζεται. Μέσα του θέριεψε το μίσος ενάντια στον τύραννο κι από τότε φερόταν πολύ άσχημα στους Τούρκους. Πολύ σύντομα γίνηκεν ύποπτος και για να γλιτώσει αναγκάστηκε μαζί με τον αχώριστο φίλο του Δρούλια να φύγουν για την πόλη. Εκεί μάλιστα, όταν αργότερα ήρθε ο Παπαφλέσσας, γνωρίστηκε μαζί του κι έγινε κι αυτός μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Ύστερα από κάμποσα χρόνια ξαναγυρίζει στο χωριό του. Διψάει για εκδίκηση και θυμάται τον όρκο που έδωσε στον πατέρα του και το αίμα του θεριεύει μέσα στις φλέβες του.
Δεν είχε ακόμη φωτίσει η 22α Μαρτίου. Πήρε το φίλο του Δρούλια που ήταν άριστος σκοπευτής και βγήκαν να κυνηγήσουν λαγούς στον Αη-Λια τον Κατσαρέικο. Το πρωί είδαν τον ταχυδρόμο που έφερνε τα γράμματα από την Τρίπολη για να τα πάει στην Ανδρούσα κι από κει να διανεμηθούν στην Καλαμάτα κι αλλού. Στη θέση ακριβώς που είναι σήμερα το σπίτι του Τράγου- ήταν τότε το Χάνι του Μαργαρίτη- τον σταμάτησαν κι αφού του πήραν τα γράμματα του ’δωσαν δυο μπαταριές και τον άφησαν νεκρό.
Αμέσως έτρεξαν στη Σκάλα στο γερο-προεστό Πουλόπουλο για να τα διαβάσει.
Μαζί με τ’ άλλα ο Τούρκος ταχυδρόμος έφερνε και το παρακάτω έγγραφο που ερχόταν από το σουλτάνο και του οποίου το περιεχόμενο όπως το εφύλαξε η παράδοση μέσα στην οικογένεια των Καρακίτσων από το ίδιο στόμα του Γιάννη Καρακίτσου, το παραθέτω:
ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΣΟΥΛΤΑΝΟΣ ΙΡΑΔΕΣ (ΔΙΑΤΑΓΜΑ)
Αυτά τα ιοβόλα ερπετά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας της Πελοποννήσου, άτινα ονομάζονται Έλληνες προεστοί, να εξαφανιστούν δια πυρός και μαχαίρας. Τα κτήματά τους ας διανεμηθούν εις τους πιστούς Οθωμανούς. Αι οικίαι τους να συντριβούν τοιουτοτρόπως ώστε ούτε αλέκτωρ να εκφωνεί εις το μέλλον. Να μεταδοθεί τάχιστα εις άπαντα τα φρούρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας της Πελοποννήσου. Η μέρα εκτελέσεως ορίζεται η 31η Μαρτίου 1821. ΣΟΥΛΤΑΝΟΣ
Αυτό το έγγραφο κατά πάσα πιθανότητα έφερε ο γενναίος Καρακίτσος εις τον Παπαφλέσσα κι επισπέφθη η έκρηξις της Επαναστάσεως. Ο Καρακίτσος με το Δρούλια ακολουθήσανε το γερο-Κολοκοτρώνη και λάβανε μέρος σε όλες τις μάχες. Αργότερα βοηθήσανε και τον Παπαφλέσσα στο Μανιάκι. Με πολλές πληγές και οι δυο τους γυρίσανε στο Κατσαρού και πεθάνανε αφού είδανε την Ελλάδα λεύτερη σε προκεχωρημένη ηλικία. Για τα παραπάνω εις τα οποία είναι ολοφάνερη η άδολη πιστότητά τους, σχετικές πληροφορίες μάς έδωσε ο τέως οπλαρχηγός του ελληνοτουρκικού και βορειοηπειρωτικού αγώνα που υπηρετούσε στο σώμα το Ρώμα κύριος Απόστολος Καρακίτσος έγγονος του γενναίου πολεμιστή Γιάννη Καρακίτσου και φίλος αχώριστος του Λορέτζο Μαβίλλη που σκοτώθηκε στα Δρίσκα».
Εργασία Γεωργίου Μεγρέμη
Ο Γεώργιος Μεγρέμης-δάσκαλος- σε εργασία του δημοσιευμένη στο ιστότοπο «Meropitopik», σχετική με το χωριό Κατσαρού, καταθέτει χειρόγραφο έγγραφο-Ιούλιος 1845- του Γιάννη Καρακίτσου, με την οποίαν απευθύνεται στο Ι. Κωλέττη και ζητάει βοήθεια και στην οποία δηλώνει ότι στερείται τον «άρτον τον επιούσιον». Του Χρήστου Νικ. Ζερίτη
(1) Τασιόπουλος Σπύρος, γεννήθηκε στο Αλή-Τσελεπή του Δήμου Οιχαλίας το έτος 1873 και αποφοιτήσας από το Γυμνάσιο Καλαμάτας την 13 Σεπτεμβρίου 1891, εισήλθε εις την Ιατρικήν Σχολήν
(2) Γουβάλα λέγεται το προς ανατολάς βουνό πάνω από το χωριό Κατσαρού. Η ονομασία προέρχεται από μια γούβα, μοιάζει με κρατήρα ηφαιστείου, που βρίσκεται στην κορυφή του βουνού
*** Γιατί εορτάζεται την 25η Μαρτίου και ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου;
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, η
θεομητορική αυτή εορτή του Ευαγγελισμού, περιλαμβάνεται στο δωδεκάορτο και είναι
η μόνη από τις πέντε μεγάλες θεομητορικές εορτές, η οποία βασίζεται στην
Καινή Διαθήκη, καθώς οι υπόλοιπες βασίζονται στην απόκρυφη
γραμματεία.Ωστόσο, δε γνωρίζουμε πότε ακριβώς άρχισε να εορτάζεται ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Η εορτή εμφανίζεται στη Συρία, την Μ. Ασία, αλλά και την Κωνσταντινούπολη πριν το 431.
Το 560 ο Ιουστιανιανός ο Α’ πρόβαλε την 25η Μαρτίου, ως την κατάλληλη ημέρα για τον εορτασμό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Μια πληθώρα διαφορετικών λόγων οδήγησαν στη συγκεκριμένη καθιέρωση.
Καταρχάς, η ήμερα της συλλήψεως του Ιωάννη του Προδρόμου, δηλαδή η 24η Σεπτεμβρίου, συνέπιπτε με τη φθινοπωρινή ισημερία, δεδομένου ότι την ήμερα αυτή, κατά την οποία οι Εβραίοι εόρταζαν την εορτή του Εξιλασμού, δέχθηκε ο Ζαχαρίας από τον αρχάγγελο Γαβριήλ το μήνυμα ότι θα αποκτήσει υιό.
Επομένως, εφόσον κατά το Λκ. 1, 26 ο Ευαγγελισμός έγινε έξι μήνες αργότερα, η ημερομηνία αυτή συνέπιπτε με την εαρινή ισημερία, δηλαδή στις 25 Μαρτίου, και η Γέννηση του Χριστού καθορίστηκε εννέα μήνες μετά, δηλαδή στις 25 Δεκεμβρίου, στο χειμερινό ηλιοστάσιο.
Επίσης, είχε επικρατήσει η άποψη ότι ο θάνατος του Χριστού συνέβη στις 25 Μαρτίου και επειδή ο Κύριος, ως τέλειος κατά πάντα άνθρωπος, «έσχεν επίγειον βίον καθοριζόμενον από ακριβή αριθμόν ετών», έπρεπε να είχε συλληφθεί την ήμερα του σταυρικού θανάτου του.
Επιπροσθέτως, η 25 Μαρτίου πίστευαν ότι ήταν η πρώτη ήμερα του κόσμου και ως εκ τούτου θα έπρεπε να είναι και η ήμερα της Γεννήσεώς του.
Η χαρμόσυνη εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου εορτάζεται μέσα στη Μ. Τεσσαρακοστή, περίοδο πένθους, κατά την οποία απαγορεύεται η τέλεση εορτών και πανηγύρεων.
Με τον 52ο κανόνα της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου επιτράπηκε ως εξαίρεση η εορτή του Ευαγγελισμού κατά την οποία τελείται η θεία λειτουργία του Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου και όχι η λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων.
Στην Κωνσταντινούπολη, κατά το έθιμο, την ήμερα του Ευαγγελισμού ο αυτοκράτορας με πομπή από την Αγία Σοφία πήγαινε στην εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου εν τω Φόρω και από εκεί κατέληγε στο ναό της Θεοτόκου των Χαλκοπρατείων, όπου γινόταν μεγαλοπρεπής εορτασμός.
Στην ελληνική λαογραφική παράδοση τα έθιμα που σχετίζονται με την εορτή του Ευαγγελισμού βασίζονται στην αντίληψη ότι με την εορτή αύτη αρχίζει η άνοιξη και επιστρέφουν τα χελιδόνια. Γι’ αυτό τα παιδιά βγάζουν από το χέρι τους τον «Μάρτη» και τον αφήνουν στα δέντρα να τον πάρουν τα χελιδόνια.
Σε πολλά μέρη υποδέχονται την 25η Μαρτίου με τραγούδια και με κωδωνισμούς επιδιώκουν να εκδιώξουν τα ερπετά. Οι νοικοκυρές δεν κάνουν δουλειές στο σπίτι ή ζυμώνουν μικρές πίτες και βάζουν σε μια απ’ αυτές ένα νόμισμα, για να το βρει ο τυχερός, όπως στην Πρωτοχρονιά.
Οι μελισσοτρόφοι πρωτοβγάζουν τις κυψέλες στο ύπαιθρο, οι κτηνοτρόφοι μετακινούν τα κοπάδια τους από τα χειμαδιά στα ορεινά μέρη, ενώ οι Σαρακατσάνοι «αρματώνουν» τα κοπάδια τους με τα κυπροκούδουνα, όπως διαβάζουμε στο dogma.gr.
Ως έθιμο για τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου καθιερώθηκε και ο μπακαλιάρος με σκορδαλιά. Κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής, η Εκκλησία επέτρεπε στους πιστούς να φάνε ψάρι μόνο δύο φορές, του Ευαγγελισμού και την Κυριακή των Βαΐων.
*** ΟΙ ΦΙΛΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ ΜΑΣ
Γράφει ο Ιωάννης
Ασλανίδης- Ο Φιλελληνισμός είναι ένας όρος που μαρτυρείται ήδη από το 1761. Από τα τέλη του 18ου αιώνα δήλωνε στην ουσία, την ιδεολογική και πολιτική στάση που αναπτύχθηκε κυρίως στις Ευρωπαϊκές χώρες και στην Αμερική. Αποσκοπούσε δε τόσο στην ηθική, όσο και στην υλική Ενίσχυση του Ελληνισμού κατά την Τουρκοκρατία και κατά την διάρκεια της Επαναστάσεως του 1821.
- Στους Φιλέλληνες συγκαταλέγονται άνθρωποι από όλες τις κοινωνικές ομάδες της Ευρωπαϊκής Ηπείρου και όχι μόνο.
· Ρομαντικοί ιδεαλιστές
· Λάτρεις της Αρχαίας Ελλάδος
· Πολιτικοί
· Στρατιωτικοί Απόστρατοι
· Διωκόμενοι για την δράση τους Επαναστάτες
· Εμποροι
· Τραπεζίτες
· Μέλη εκπαιδευτικών ή θρησκευτικών Ιδρυμάτων
· Επίσης Ευγενείς, όπως π.χ. ο Ιταλός κόμης Σανταρόζα, κ.λπ.
- Το 1821 η Ευρώπη επηρεασμένη από την «Ιερή Συμμαχία», καταδικάζει επίσημα την Ελληνική Επανάσταση, με επικεφαλή τον Αυστριακό καγκελάριο Μέτερνιχ.
- Δεν έφεραν αποτέλεσμα, ούτε οι προσπάθειες του Έλληνα υπουργού εξωτερικών της Ρωσίας Ιωάννη Καποδίστρια, ο οποίος προσπάθησε να πείσει τον Τσάρο να βοηθήσει τους Έλληνες ούτε και οι τουρκικές ακόμη θηριωδίες, δεν έφεραν αποτέλεσμα. Μάλιστα ο Καποδίστριας απομακρύνθηκε από την θέση του και τότε ο Μέτερνιχ έγινε κυρίαρχος του διπλωματικού παιχνιδιού.
- Τον τρίτο όμως χρόνο η πορεία του Αγώνα και οι θυσίες των Ελλήνων προκαλούν την συμπάθεια των Άγγλων και όχι μόνον. Αυτό συμπαρασύρει και την ομόδοξη Ρωσία που έχει βλέψεις στην Ανατολική Μεσόγειο και δεν θέλει να χάσει την πρωτοβουλία των διπλωματικών κινήσεων.
Εκτός από τα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων, ανάμεσα στους απλούς ανθρώπους, δημιουργήθηκε μεγάλη συγκίνηση, αγάπη, και ενδιαφέρον για τον αγώνα και την αυτοθυσία των επαναστατημένων Ελλήνων.
Η αγάπη αυτή των ξένων για τους επαναστατημένους Έλληνες ονομάστηκε Φιλελληνισμός.
- Τα πρώτα ενεργά φιλελληνικά σωματεία εμφανίσθηκαν τον Αύγουστο του 1821 στη ΒΕΡΝΗ της ΕΛΒΕΤΙΑΣ και στην ΣΤΟΥΤΓΑΡΔΗ της ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ.
- Στην ΓΑΛΛΙΑ και στην ΑΓΓΛΙΑ η ίδρυση Κομιτάτων καθυστέρησε έως το 1823.
- Το 1825 παρουσιάστηκε έντονη φιλελληνική κίνηση. Ιδρύθηκαν: το κομιτάτο του ΠΑΡΙΣΙΟΥ, η Société Philanthropique en faveur des Grecs και ακόμη το κομιτάτο της Μασσαλίας και υπήρξε συνέχεια.
- Το 1825, ο Αξιωματικός του Βοναπαρτικού Στρατού, Κάρολος Φαβιέρος, ανέλαβε να συντονίσει το νέο κύμα εθελοντών, που αποτελείτο από Ιταλούς καρπονάρους (Καρβουνιάρης, μυστική εταιρεία, ιδρύθηκε στη Ν. ΙΤΑΛΙΑ, με όρκο να πολεμούν κάθε Τύραννο) και Γάλλους Βοναπαρτιστές, όπως ήταν και ο ίδιος.
- Η πρώτη αποστολή Φιλελλήνων φθάνει τον Ιούνιο του 1821, με έξοδα του Δημητρίου Υψηλάντη.
- Η δεύτερη αποστολή φθάνει δύο μήνες αργότερα με επικεφαλής τον εύπορο Βρετανό Αξιωματικό Τόμας Γκόρντον.
- Το πρώτο τάγμα των Φιλελλήνων, συγκροτείται τον Μάιο του 1822, με βάσει τους Γαλλικούς Στρατιωτικούς κανονισμούς. Δυστυχώς το Τάγμα των αυτό συμμετείχε στην άτυχη μάχη του ΠΕΤΑ (4 Ιουλίου 1822) και διαλύεται με πολύ μεγάλες απώλειες. Από το σώμα αυτό των Φιλελλήνων (Ιταλοί, Γερμανοί, Γάλλοι, Ελβετοί, Βέλγοι, Ολλανδοί, Δανοί, Σουηδοί, Πολωνοί) μόνο 20 σώθηκαν, ανάμεσά στους νεκρούς και ο Διοικητής του τακτικού στρατεύματος συνταγματάρχης Πιέτρο Ταρέλλα
- Ο υπέρλογος Ηρωισμός των Ελλήνων, έπεισε τους Ευρωπαίους να πιστέψουν ότι, οι αρματωλοί και οι κλέφτες και οι υπέροχοι οπλαρχηγοί ήταν απόγονοι των Αρχαίων Ελλήνων, που θαύμαζαν για τον πολιτισμό τους.
- Η πραγματικότητα είναι πως ο ξεσηκωμός της μικρής Ελλάδας ενάντια στο βάρβαρο Τούρκο κατακτητή συγκίνησε βαθιά πολλούς ευγενείς ανθρώπους πολιτισμένων Κρατών.
- Φιλέλληνες, ξένοι υπήκοοι, απ’ όλα σχεδόν τα Ευρωπαϊκά κράτη και όχι μόνον, έδωσαν περιουσίες, συμμετείχαν στις πολεμικές επιχειρήσεις, δημιούργησαν έργα τέχνης και πρόβαλλαν τον Ελληνικό Αγώνα στο εξωτερικό.
- Μεγάλη συμβολή για την δημιουργία αυτού του φιλελληνικού ρεύματος έχουν οι περιηγητές του 17ου και 18ου αιώνα, οι οποίοι έγραψαν τις εντυπώσεις τους για τους Έλληνες και τα προβλήματά τους εξ αιτίας της Τουρκικής Σκλαβιάς. Ο Φρανσουά Πουκεβίλ, Γάλλος Φιλέλληνας, ιστορικός, ιατρός, διπλωμάτης και ακαδημαϊκός, περιήλθε την Ελλάδα ως περιηγητής και χάρη στις προσπάθειές του για την δικαίωση του αγώνα των Ελλήνων θεωρείται ο Πατέρας του Φιλελληνισμού.
- Ο Φιλελληνισμός βοήθησε σημαντικά τους Έλληνες, τόσο με την αποστολή χρημάτων και εθελοντών, αλλά και με την πίεση που άσκησε στις ευρωπαϊκές Κυβερνήσεις υπέρ των Ελλήνων. Είναι αλήθεια ότι ο Ρομαντισμός βρήκε στην επανάσταση του υπόδουλου Ελληνικού Έθνους μια άξια πηγή έμπνευσης για να εκφράσει, το δράμα, το θάρρος και τον αγώνα των Ελλήνων για Ελευθερία… Η Ελλάδα ξαναζούσε κάτι από την αρχαία της δόξα.
- Όπως γνωρίζουμε, η συνδιάσκεψη του Βερολίνου (Μάρτιος 1881) επιδίκασε στην Ελλάδα, την Θεσσαλία μέχρι τον Όλυμπο και την Ήπειρο μέχρι τον ποτ. Καλαμά. Βέβαια τελεσίδικα τότε παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα μόνο το διαμέρισμα της Θεσσαλίας και από την Ήπειρο το διαμέρισμα της Άρτας.
Στην «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους», ο Παπαρρηγόπουλος γράφει: "..τούτο επιτεύχθη, χάριν των προσπαθειών της Αγγλίας, και ειδικότερα του φιλέλληνα Πρωθυπουργού αυτής Γλάδστωνα. Διότι! οι Γάλλοι και οι Ρώσοι παρά τις εκκλήσεις του αδιαφόρησαν, η δε Γερμανία και Αυστρία στάθηκαν εναντίον της Ενώσεως..".
Είναι χαρακτηριστικό αυτό που είπε ο Γλάδστων μετά την Επέκταση των Ελληνικών συνόρων στην Θεσσαλία και την Άρτα: «Ποτέ άλλοτε στην ζωή μου δεν αισθάνθηκα μεγαλύτερη χαρά, από αυτήν που ένοιωσα όταν έγινε η αναίμακτη ένωση της Θεσσαλίας με την Μητέρα Ελλάδα».
Τα λόγια αυτά είναι γραμμένα με χρυσά γράμματα στον Ανδριάντα του Φιλέλληνα Γλάδστων που τοποθετήθηκε μπροστά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, εις ένδειξη τιμής και ευγνωμοσύνης, προς τον μεγάλο φιλέλληνα.
Περνώντας προ καιρού, έξω από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, πρόσεξα τρεις φοιτητές να κάθονται στο πεζούλι του Ανδριάντα μπροστά στο Πανεπιστήμιο και να κουβεντιάζουν, ήταν ένα κορίτσι και δύο αγόρια.
Την στιγμή εκείνη δεν άντεξα στον πειρασμό, και αφού τους χαιρέτησα, τους ρώτησα «μπορώ να σας κάμω μια ερώτηση;». Οι φοιτητές ευγενέστατα μου απαντούν «ευχαρίστως κύριε»… και! τότε τους ερωτώ: «Μήπως γνωρίζετε ποιος είναι αυτός του ανδριάντα και τι ρόλο έπαιξε στην Ελληνική Ιστορία;»
Οι φοιτητές κοιτάζονται μεταξύ των, με απορία, γυρίζουν, κοιτάζουν το άγαλμα, γυρίζουν και με αμηχανία με απαντούν: «Δυστυχώς κύριε δεν γνωρίζουμε τίποτε».
Ο Φιλελληνισμός, βέβαια, ως ιδεολογικό κίνημα δεν έχει ημερομηνία λήξεως, έστω κι αν παρουσιάζει διακυμάνσεις που οφείλονται σε πολιτικές συγκυρίες και απογοήτευση ίσως πολλών Φιλελλήνων από τους σύγχρονους Έλληνες.
Ας αναφερθούμε στοιχειωδώς σε σύγχρονα παραδείγματα φιλελληνισμού, για να κλείσουμε έτσι τα συμπεράσματά μας:
- Η Γερμανίδα Ιστορικός και συγγραφέας LEONARDA SEELING, εξεγέρθηκε με τα επιτιμητικά δημοσιεύματα του Γερμανικού τύπου. Σύμφωνα με δημοσίευμα της Deutsche Welle, η Καθηγήτρια πρότεινε την επιβολή σε ευρωπαϊκό επίπεδο ενός συμβολικού πολιτιστικού φόρου, για την διάσωση της Ελλάδος. Πρότεινε όποιος χρησιμοποιεί σήμερα στην Ευρώπη ελληνικές λέξεις, να πληρώνει πέντε λεπτά του ευρώ, για κάθε μια λέξη. Δηλ. μόλις ο Ευρωπαίος πει «ιδέα», «ψυχή», «δημοκρατία», «πολιτική», «μουσείο», κ.λπ. για κάθε μία λέξη να κατακυρώνεται 5 σεντς στον Ελληνικό Δημόσιο Κορβανά.
- Ο μεγάλος αμερικανός ηθοποιός ΡΟΜΠΙΝ ΟΥΙΛΙΑΜΣ το 2011 είχε εκφράσει τον θαυμασμό του και την αγάπη του για την Ελλάδα, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Η ανθρωπότητα οφείλει να υποκλίνεται στην Ελληνική Ιστορία. Και! απευθυνόμενος προς τους Έλληνες, είπε: Μπορεί η οικονομία της χώρας σας να μην πηγαίνει καλά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είσαστε ανίσχυροι. Τα οικονομικά δεδομένα αλλάζουν συνεχώς για όλους. Αυτό που δεν αλλάζει είναι η Κληρονομιά, η Ταυτότητά σας. Ο Παρθενώνας δεν φεύγει από την Αθήνα. Είναι εκεί, για να θυμίζει ότι η πρόοδος και η ακμή μπορούν να επιστρέψουν…». Επίσης είπε: «Στην Αγγλία δεν πήγα πουθενά. Τι να δω; Το παλάτι του Μπάκιγχαμ; Δεν με ενδιαφέρει. Όπως και αν πάω στην Γερμανία, δεν θα πάω να δω το τείχος του Βερολίνου. Ωστόσο, την Δήλο, τον Παρθενώνα και τις Μυκήνες δεν μπορείς να τις αγνοήσεις».
Τέλος, λέει ο ΡΟΜΠΕΡΤ ΛΙΝΤΕΛ, μόλις προ ημερών: «Το Ελληνικό τοπίο αποτελεί την ωραιότερη παρηγοριά για τον Άνθρωπο που θρηνεί τον χαμένο του Παράδεισο».
Χρέος μας είναι η ευγνωμοσύνη για τ’ ακριβό αγαθό της ελευθερίας να μην αναφέρεται μόνο στους δικούς μας ήρωες προγόνους, αλλά και στους ευγενείς Φιλέλληνες που «απώλεσαν το παν, πλην της τιμής».
Επιβάλλεται σ’ εμάς τους Έλληνες, όταν εορτάζουμε την ημέρα της Έναρξης των αγώνων, της Εθνικής μας παλιγγενεσίας και της πολιτιστικής μας ελευθερίας, του πιο πολύτιμου αγαθού της ανθρώπινης ζωής, να ενθυμούμεθα, να τιμούμε και να διαιωνίζουμε την Ιστορική γνώση στις νεότερες γεννεές των Ελλήνων. Τους αγώνες, την προσφορά και τις θυσίες των Φιλελλήνων εκείνων, για την Ελευθερία και την πολιτική μας ανεξαρτησία από τον πιο βάρβαρο ζυγό του αλλόφυλου και αλλόθρησκου κατακτητή.
Λέει ο Πλούταρχος για την Ιστορία: Ευτυχείς είναι οι λαοί που γνωρίζουν την Ιστορία τους, αλλοίμονο στους λαούς που την λησμόνησαν, είναι μοιραίο κάποτε να χαθούν από το πρόσωπο της γης.
Ιωάννης Μ. Ασλανίδης
Αντγος ε.α.
Επίτιμος Δκτής της Σ.Σ.Ε.
*** Η πραγματική Εθνική Εορτή πρέπει να εορτάζεται την 23η Μαρτίου
Γράφει οΘανάσης Κουκοβίστας
Απότοκο της Συμφωνίας των Κιτριών ήταν η παμμανιάτικη σύναξη στην Αρεόπολη (τότε Τσίμοβα), 17 Μαρτίου 1821, όπου αποφασίστηκε να αρχίσει ο αγώνας για την ελευθερία.
Μία υποχρέωση των Μανιατών για την αυτονομία τους, ήταν να παράσχουν στρατιωτική προστασία στον αγά της Καλαμάτας, όποτε αυτός το ζητούσε. Τις ημέρες του Μαρτίου 1821 είχαν πληθύνει οι ενδείξεις ότι οι Έλληνες ετοίμαζαν επανάσταση, ιδιαίτερα μετά την αποκάλυψη του φορτίου όπλων που είχε φτάσει στην Καρδαμύλη, στις 18 του μήνα. Τότε ο αγάς Σουλεϊμάν Αρναούτογλου ζήτησε από τον Μπέη της Μάνης Πέτρο Μαυρομιχάλη να του παράσχει προστασία, όπως είχε υποχρέωση. Ο Πετρόμπεης έστειλε στις 22 Μαρτίου στην Καλαμάτα 150 άνδρες υπό την αρχηγία του γιου του Ηλία Μαυρομιχάλη. Αυτοί κατέλαβαν επίκαιρες θέσεις στην πόλη και άλλοι οπλισμένοι Έλληνες ενίσχυαν ην δύναμή τους.
Θορυβηθείς ο αγάς, ζήτησε από τον Μαυρομιχάλη να έλθει ο ίδιος προς προστασία του με περισσότερους άνδρες. Την επαύριο, 23 Μαρτίου, έφθασαν στην Καλαμάτα 2. 000 Μανιάτες (κατά την αφήγηση του Κολοκοτρώνη) με επικεφαλής τον Πετρόμπεη και τον μπέη της Καρδαμύλης Παναγιώτη Μούρτζινο. Ενώθηκαν με τους υπολοίπους και όλοι μαζί έφθασαν στην κατοικία του Σουλεϊμάν Αρναούτογλου. Αλλά, αντί να του προσφέρουν προστασία, του ζήτησαν να παραδοθεί και να τους παραδώσει τα κλειδιά της πόλης. Η Καλαμάτα ήταν η πρώτη ελληνική πόλη που απελευθερώθηκε από τον τουρκικό ζυγό, χωρίς μάλιστα να χυθεί σταγόνα αίμα.
Πότε ακριβώς παραδόθηκε η πόλη
Πολλοί εμβριθείς ιστορικοί θέλουν η Μεσσηνιακή Γερουσία ή Μεσσηνιακή Σύγκλητος να συστήθηκε την 25η Μαρτίου και η προκήρυξη προς τις ευρωπαϊκές αυλές στάλθηκε στις 26 Μαρτίου. Δεν έχουν βέβαια λάβει τον κόπο να ρίξουν μια ματιά στην ημερομηνία της ίδιας της προκήρυξης ή να σταθούν στην πρώτη παράγραφό της. Η Προκήρυξη στέλνεται εκ μέρους του αρχιστρατήγου των σπαρτιατικών στρατευμάτων Πέτρου Μαυρομιχάλη και εκ μέρους της Μεσσηνιακής Συγκλήτου. Ημερομηνία υπογραφής η 23η Μαρτίου. Για να υπάρχουν αυτά τα στοιχεία στην Προκήρυξη, δεν αποφασίστηκε ούτε η ονομασία σπαρτιατικά στρατεύματα ούτε η Μεσσηνιακή Σύγκλητος συστήθηκαν εκείνη την ημέρα. Υπήρχε σχέδιο και είχε αποφασιστεί από καιρό. Από καιρό θα πρέπει να είχε αποφασιστεί και το πνεύμα της Προκήρυξης, αν όχι το πλήρες κείμενο. Δεν είναι δυνατόν όλα αυτά να αποφασίζονται και υλοποιούνται σε μια ημέρα, και μάλιστα ημέρα αναταραχής.
Είναι πιθανό η παράδοση της πόλης να έγινε στις 22 Μαρτίου, όπως γράφει ο Φωτάκος στα «Απομνημονεύματά» του, και να επικράτησε ημερομηνία εορτασμού, η ημερομηνία της Προκήρυξης, η 23η Μαρτίου. Όμως για την σύσταση της Μεσσηνιακής Γερουσίας ο Φωτάκος γράφει: «Μετά ταύτα (σ. σ. εννοεί την παράδοση της πόλης) έκαμαν οι καπετανέοι συμβούλιον πώς να εξαπλώσουν την επανάστασιν∙ απεφασίσθη λοιπόν να υπάγουν να πολιορκήσουν μαζύ με τους εντοπίους τα φρούρια της Μεσσηνίας, Μεθώνην, Κορώνην και Νεόκαστρον, οι δε γέροντες Π. Μαυρομιχάλης, Ιωάννης και Γεώργιος Καπετανάκηδες, ο Ν. Χρηστέας, ο Π. Κυβέλος, ο Ιωάννης Κατσής ή Μαυρομιχάλης, ο Κυριακούλης Κουτράκος, ο Πατριαρχέας και άλλοι έμειναν εις τας Καλάμας δια την ευταξίαν και έκαμαν την λεγομένη Γερουσίαν των Καλαμών».
Ασαφής είναι και η ημερομηνία της δοξολογίας για την απελευθέρωση της πόλης. Ο ιστορικός Φίνλεϋ την τοποθετεί στις 24 Μαρτίου. Στην «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως» γράφει: «Στις 5 Απριλίου (χρονολογεί με το νέο ημερολόγιο) έγινε η πρώτη ευχαριστήρια δοξολογία της Ελληνικής Εκκλησίας, ευχαριστήρια για την επιτυχία των Ελληνικών όπλων. Η τελετή έγινε στην όχθη του χειμάρρου που περνά μέσα από την Καλαμάτα. Εικοσιτέσσερις παπάδες ιερουργήσανε και ολόγυρα πέντε χιλιάδες αρματωμένοι άνδρες. Ποτέ δοξολογία δεν έγινε με μεγαλύτερη θέρμη, ποτέ καρδιές δεν ξεχειλίσανε από ειλικρινέστερη αφοσίωση στον Ουρανό, ούτε θερμότερη ευγνωμοσύνη για την Εκκλησία τους και το Θεό τους. Δάκρυα πατριωτισμού τρέχανε πάνω στα μάγουλα σκληρών πολεμιστών και ανελέητοι ληστές κλαίγανε με λυγμούς σαν μικρά παιδιά. Όλοι οι παρευρισκόμενοι νοιώθανε ότι τα γεγονότα ανοίγανε καινούργια εποχή στην ελληνική ιστορία και όταν η νέα Ελλάδα αποκτήσει ιστορικούς, καλλιτέχνες και ποιητές, αναμφίβολα αυτή η σκηνή θα πάρει θέση στο πάνθεον της δόξας». Οι νέα Ελλάδα απέκτησε και καλλιτέχνες και ποιητές και ιστορικούς, αλλά αντί για το πάνθεον της δόξας την πέταξαν στον καιάδα της λήθης.
Διαστρεβλώσεων το ανάγνωσμα
Η πρώτη διαστρέβλωση έγινε από την επίσημη πολιτεία Στις 15 Μαρτίου 1838 εξεδόθη το παρακάτω Διάταγμα του Όθωνα:
«Επί τη προτάσει της Ημετέρας επί των Εκκλησιαστικών κλπ Γραμματείας θεωρήσαντες ότι η ημέρα της 25ης Μαρτίου, λαμπράν καθ’ εαυτήν εις πάντα Έλληνα δια την εν αυτή τελουμένην εορτήν του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου, είναι προσέτι λαμπρά και χαρμόσυνος δια την κατ’ αυτήν την ημέρα έναρξιν του περί ανεξαρτησίας αγώνος του ελληνικού έθνους καθιερούμεν την ημέρα αυτή εις το διηνεκές, ως ημέρα εθνικής εορτής».
Θα πρέπει να ερευνήσουμε το ιστορικό τοπίο της εποχής. Τον Ιούλιο του 1833 υπήρξε η πρώτη μεγάλη σύγκρουση του Όθωνα με την εκκλησία, με αιτία την ανακήρυξη του αυτοκέφαλου της ελληνικής εκκλησίας. Η κατάσταση επιδεινώθηκε με την κατάσχεση μέρους της εκκλησιαστικής περιουσίας, κτημάτων των ανενεργών μοναστηρίων. Η εκκλησιαστική αντίδραση ήταν σφοδρή και ενδυμανώθηκε από το ζήτημα που ετέθη περι του θρησκεύματος του διαδόχου του Όθωνα. Μία μυστική εταιρεία, με την ονομασία «Φιλορθόδοξος Εταιρεία», σχεδίαζε να δολοφονήσει τον Όθωνα κατά την διάρκεια κάποιου επισήμου εορτασμού.
Η ενδοτικότητα της πολιτείας απέναντι στην εκκλησία επιβεβαιώθηκε τον επόμενο χρόνο. Το 1839, πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού, με πλοίαρχο τον γιο του θαλασσομάχου του Αγώνα Μιαούλη και επιβάτη των επί των Εκκλησιαστικών υπουργό Γ. Γλαράκη, που υπέγραψε και το Διάταγμα για την 25η Μαρτίου, πήγε στην Άνδρο και από εκεί οδήγησε δεσμώτη τον Θεόφιλο Καΐρη, προκειμένου να δικαστεί από το Συνοδικό Δικαστήριο. Ενώ πρόσφερε η πολιτεία ένα ακόμη δώρο στην εκκλησία. Έπαυσε από γραμματέα της Συνόδου τον Θεόκλητο Φαρμακίδη, ο οποίος πρωτοστάτησε στην ανακήρυξη του αυτοκέφαλου, και τον αναγόρευσε καθηγητή Φιλολογίας στο νεοσύστατο τότε Πανεπιστήμιο.
Η συμπόρευση εκκλησίας και πολιτείας, με υπεροχή της εκκλησίας, συντελέσθηκε με τον τόμο του 1850, του πατριαρχείου. Τότε αναγνωρίστηκε από το πατριαρχείο το αυτοκέφαλο της ελληνικής εκκλησίας, αλλά ταυτόχρονα η ελληνική εκκλησία αναγνώρισε το αδιαφιλονίκητο πρωτείο του πατριαρχείου. Από το 1850 και μετά, πλάστηκαν οι μύθοι του Κρυφού Σχολειού και της ευλογίας του λάβαρου στην Αγία Λαύρα από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό την 25η Μαρτίου.
Ενώ το 1852 πρωτοεμφανίζεται ο όρος ελληνοχριστιανικός πολιτισμός στον πρόλογο συλλογής δημοτικών ασμάτων του Σπυρίδωνα Ζαμπέλιου. Μια άλλη παράμετρος που επενέργησε να ξεχαστεί η 23η Μαρτίου και να γίνεται μια λιγόλογη και ασαφής παραπομπή στην Διακήρυξη, είναι ότι μόνον αυτή δεν κάνει την παραμικρή αναφορά σε θρησκεία και πίστη.
Μερική αποκατάσταση
Σταδιακά, η επέτειος της 23ης Μαρτίου περιέπεσε στην λήθη. Εορτασμός ανεπίσημος και τοπικός ήταν η τιμή προς την επέτειο της απελευθέρωσης της Ελλάδας. Κάποιες σκόρπιες φωνές πνίγηκαν στην επίσημη κρατική σιωπή. Έπρεπε να περάσουν 126 χρόνια από την επέτειο και η Καλαμάτα να έχει έναν φωτισμένο μητροπολίτη, τον Χρυσόστομο Δασκαλάκη. Όταν η προσπάθεια της επιτροπής, που ο ίδιος είχε ορίσει με επικεφαλής τον αείμνηστο Γιάννη Αναπλιώτη, που και αυτός είχε αγωνιστεί για την αναγνώριση της επετείου, να πετύχει από την κυβέρνηση αναγνώριση της 23ης Μαρτίου, καθυστερούσε και δεν προχωρούσε, δια νυκτός αναχώρησε από την Καλαμάτα για την Αθήνα. Αναστατώνοντας τους πάντες και τα πάντα, ο φωτισμένος εκείνος ιεράρχης κατάφερε να εξασφαλίσει την επίσημη αναγνώριση.
Στις 17 Απριλίου 1947 υπεγράφη από τον τότε βασιλέα Παύλο και τον τότε υπουργό Εσωτερικών Γεώργιο Παπανδρέου το πιο κάτω Βασιλικό Διάταγμα, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 72/19 Απριλίου 1947:
«Επιθυμούντες όπως, η επέτειος της 23ης Μαρτίου 1821 καθ’ ην η πόλις των Καλαμών, απετίναξε πρώτη τον Τουρκικόν ζυγόν, εορτάζηται ως εμπρέπει εις το ιστορικόν τούτο γεγονός, προτάσει του Ημετέρου επί των Εσωτερικών Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν:
1) Την 23 Μαρτίου θα εορτάζεται, ως τοπική εορτή, η επέτειος της απελευθερώσεως της πόλεως των Καλαμών.
2) Κατά ταύτην θα τελήται εις τον εν Καλάμαις διασωζόμενον ιστορικών φραγκοβυζαντινόν Ναόν των «Αγίων Αποστόλων» δοξολογία εις ανάμνησιν της ιστορικής ημέρας και επιμνημόσυνος δέησις υπέρ των ηρώων της Ελευθερίας.
Εις τον επί των Εσωτερικών υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος».
Η ασέβεια προς ένα μοναδικό μνημείο
Η εφημερίδα «Θάρρος» αναδημοσίευσε, στις 16 Οκτωβρίου 1994, από την «Ηχώ Μεσσηνίας», της 15ης Φεβρουαρίου 1956, το πιο κάτω συμφωνητικό ενοικίου:
«Δια του παρόντος γράμματος φανερώνομεν ημείς οι κάτωθι υπογεγραμμένοι, ότι από σήμερον νοικιάζομεν το σπίτι του κυρ Νικολού Κορφιωτάκη δια γρόσια εξακόσια, ήτοι νούμερο 600 τον χρόνον, το οποίον... να καθήση ο ενδοξότατος μπέης, εφένδης αχμέτ μπέη εφένδης βοϊβόντας μας και αυτά τα γρόσια 600, το νοίκι του σπητίου, να μη μπένουν για λογαριασμό της... του τόπου ούτινος του δίδομεν το παρόν μας γράμμα εις χείρας του, τα οποία γρόσια να του δίδομεν εις δύο... το ήμισυ τελειώνοντες οι εξ μήνες και το άλλο ήμισυ τέλος του χρόνου και ούτως βεβαιώνομεν.
1816 Οκτωβρίου 15 Καλαμάτα
Ηλίας Τζάννες βεβαιώνω
Πανάγος Κυριακός βεβαιώνω».
Σίγουρα πρόκειται για το κτήριο της πλατείας Υπαπαντής, γνωστό ως Κορφιωτάκειο. Από την ιστορία είναι γνωστό ότι εντός της οικίας του ο Σουλεϊμάν Αρναούτογλου διαπραγματεύτηκε την παράδοση της πόλης και την εξασφάλιση της φυγής του. Είχαν περάσει 193 χρόνια από την ημερομηνία παράδοσης της πόλης και βάρβαρος νους και ανόσια χέρια οδήγησαν την μπουλντόζα να κατεδαφίσει το ιστορικό κτήριο. Ήταν 7 Οκτωβρίου 1994, ημέρα Σάββατο. Ο Κώστας Αθανασόπουλος, αντιδήμαρχος Καλαμάτας, έδωσε εντολή στον χειριστή του μηχανήματος Σταύρο Παναγιωτόπουλο να γκρεμίσει το μνημείο, αν και είχε κριθεί διατηρητέο. Τοπικός και αθηναϊκός τύπος είχαν χαρακτηρίσει την πράξη έγκλημα. Ο τότε Γ. Γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού Γιώργος Θωμάς, που έφθασε στην πόλη 4 ημέρες μετά την κατεδάφιση, χαρακτήρισε την πράξη βάρβαρη.
Η εφημερίδα «Ελευθερία», της Καλαμάτας, καιρό πριν την κατεδάφιση είχε επισημάνει τον κίνδυνο κατεδάφισης του μνημείου και είχε προσπαθήσει να την αποτρέψει. Ακούστηκαν εκείνη την εποχή ανιστόρητα επιχειρήματα υπέρ της κατεδάφισης. Είχαν χαρακτηρίσει το Κορφιωτάκειο μνημείο «Οθωμανικής τυραννίας και βαρβαρότητας του φονταμενταλισμού». Κατ’ αρχήν, εκτός από διοικητήριο του αγά της Καλαμάτας, υπήρξε το κτήριο εντός του οποίου υπεγράφη η απελευθέρωση της πόλης. Για όσους που σήμερα δεν διακατέχονται από τον σύνδρομο του ραγιαδισμού, το Κορφιωτάκειο αποτελούσε μνημείο απελευθέρωσης. Όσο για την βαρβαρότητα του φονταμενταλισμού, θα πρέπει να γνωρίζουν, όσοι υποστηρίζουν αυτή την άποψη, ότι οι Οθωμανοί ουδέποτε υπήρξαν φονταμεταλιστές. Αντίθετα, υπήρξαν ανεξίθρησκοι και οι αρχηγοί των εκκλησιών εντός της αυτοκρατορίας συνδιοικούσαν με τον σουλτάνο, που, μάλιστα, είχε παραχωρήσει μεγάλα προνόμια και κοσμική εξουσία στον πατριάρχη.
Ερωτήματα μετά την κατεδάφιση
Έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε. Στη δίκη που ακολούθησε την κατεδάφιση, οι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν. Όμως δύο ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα.
1) Υπήρχε έγγραφη αίτηση της μητρόπολης προς τον δήμο για κατεδάφιση του κτηρίου;
2) Με ποια δικαιοπρακτικά έγγραφα (κληροδοτήματος, δωρεάς, παραχώρησης, αγοράς) έχει περιέλθει στην κυριότητα της μητρόπολης το Κορφιωτάκειο;
Ως προς το πρώτο ερώτημα, υπήρξαν δημοσιεύματα που έγραφαν περί συνεννοήσεως του τότε μητροπολίτη Χρυσοστόμου Θέμελη και του δήμου. Λαμβάνει άλλη διάσταση η έγγραφη συνεννόηση και άλλη η προφορική. Ο δήμος δεν είχε δικαίωμα παρέμβασης σε ξένη ιδιοκτησία και το επικαλέσθηκε αυτό, όταν κατηγορήθηκε η δημοτική αρχή, γιατί δεν είχε γκρεμίσει άλλα σαθρά κτήρια της πόλης. Άλλωστε, όπως φαίνεται και από δημοσιεύματα της εποχής, το σκαπτικό μηχάνημα πέρασε μέσα από το οικόπεδο του σημερινού νέου μητροπολιτικού μεγάρου. Ζητήθηκε και δόθηκε ή δεν δόθηκε άδεια, είναι άγνωστο.
Σήμερα, η προσπάθεια ανοικοδόμησης του κτίσματος έχει μείνει ημιτελής, καθώς το κόστος είναι μεγάλο και η μητρόπολη αδυνατεί να ανταποκριθεί. Όμως σύμφωνα με δημόσιες δηλώσεις του σημερινού μητροπολίτη Χρυσοστόμου, το κτήριο, όποτε αποπερατωθεί, θα λειτουργήσει σαν Εκκλησιαστικό Μουσείο. Είναι φυσικά δικαίωμα του κάθε ιδιοκτήτη να μεταχειρίζεται το κτίσμα του όπως επιθυμεί. Από την ώρα που το Κορφιωτάκειο δεν απετέλεσε περιουσία του καλαματιανού λαού, για να λειτουργήσει εκεί μνημείο της Εθνικής Απελευθέρωσης, θα διαιωνίζεται εσαεί η έλλειψη σεβασμού προς την Εθνική Παλιγγενεσία.
Υ. Γ. Πολλά από τα στοιχεία του άρθρου παρεχώρησε από τα αρχείο του ο Ανδρέας Μουτεβελής.
Y.Γ. 2 .- ο Θανάσης Κουκοβίτσας έφυγε φέτος 2016 από τούτη τη ζωή .- Τον γνώρισα και τα λέγαμε σε πρωϊνό καφέ στο Dafy στην κεντρική πλατεία της Καλαμάτας , πού μου έδωσε και το τελευταίο του δημοσιογραφικό βιβλίο -πόνημα .-
~ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΜΑΡΤΙΟΥ 2016 :
~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Τρίτη 01 Μαρτίου 2016 : http://dimmetoparfara.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-01-2016.html .-
~ΥΓΕΙΑ γιά ΟΛΟΥΣ μας Τρίτη 01 Μαρτίου 2016 : http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2016/03/01-2016.html .-
~Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Τετάρτη 02 Μαρτίου 2016 : http://vlasisarfarablogspot.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-02-2016.html .-
~ Η εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Τσικνο-Πέμπτη 03- Μαρτίου 2016 ~ : http://snsstamoskal.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-03-2016.html .-
~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Παρασκευή 04 Μαρτίου 2016 : http://arfara-messinias-stamos-2010.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-04-2016.html .-
~Στο αγιάζι της ενημέρωσης Arfara News Παρασκευή 04 Μαρτίου 2016 : http://arfara-kalamata-greece.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-04-2016.html .-
~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Σάββατο 05 Μαρτίου 2016 : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-05-2016.html .-
~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Κυριακή 06 Μαρτίου 2016: http://arfara-messinias-stamos.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-06-2016.html .-
~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Δευτέρα 07 Μαρτίου 2016 : http://snsarfara-stamos-dynami.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-07-2016.html .-
~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Τρίτη 08 Μαρτίου 2016: http://vlasisarfarablogspotcom.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-08-2016.html .- ~ Το αγιάζι της ενημέρωσης Arfara News Τρίτη 08 Μαρτίου 2016 : http://arfaramessiniasgreece.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-08-2016.html .-
~ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ Από τις δικές μας περιηγήσεις Τρίτη 08 Μαρτίου 2016 : { Ενδέκατο 11ο Κεφάλαιο -μέρος } : http://arfara-messinia-stamos-stamos.blogspot.gr/2016/03/08-2016.html .-
~Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Τετάρτη 09 Μαρτίου 2016 : http://stamos-dynami.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-09-2016.html .-
~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Πέμπτη 10 Μαρτίου 2016: http://snsarfara.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-10-2016.html .-
~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Παρασκευή 11 Μαρτίου 2016 : http://httpdimmetoparfarablogspotcom.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-11-2016.html .- ~ΥΓΕΙΑ για ΟΛΟΥΣ μας , Παρασκευή 11Μαρτίου 2016 , Α.- ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΕ ΑΜΕΣΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2016/03/11-2016.html .- ~ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ Από τις δικές μας περιηγήσεις Παρασκευή 11 Μαρτίου 2016 , { Δωδέκατο 12ο Κεφάλαιο -μέρος } : http://vlasisarfarablogspot.blogspot.gr/2016/03/11-2016.html .-
~Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Σάββατο 12 Μαρτίου 2016 : http://arfara-messinia-stamos.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-12-2016.html .-
~ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ 12 και 13 Μαρτίου 2016 : 'Όλες οι Αθλητικές Ειδήσεις της εβδομάδας σε μιά σελίδα !!! : http://asterasarfaron2011.blogspot.gr/2016/03/12-13-2016.html .-
~Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Κυριακή 13 Μαρτίου 2016 : http://arfaramessiniasgreece.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-13-2016.html .-
~ Το αγιάζι της ενημέρωσης , Arfara News , Κυριακή 13 Μαρτίου 2016 : http://arfara-messinia-stamos-stamos.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-13-2016.html .-
~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Καθαρή Δευτέρα 14 Μαρτίου 2016 : http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-14-2016.html .-
~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Τρίτη 15 Μαρτίου 2016 : http://dimmetoparfara.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-15-2016.html .-
~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Τετάρτη 16 Μαρτίου 2016 : http://snsstamoskal.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-16-2016.html .-
~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Πέμπτη 17 Μαρτίου 2016 : http://arfara-messinias-stamos-2010.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-17-2016.html .-
~ Στο αγιάζι της ενημέρωσης Arfara News Πέμπτη 17 Μαρτίου 2016 : http://arfara-kalamata-greece.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-17-2016.html .- ~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Παρασκευή 18 Μαρτίου 2016 : http://arfara-messinias-stamos.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-18-2016.html .-
~ Το αγιάζι της ενημέρωσης Arfara News Παρασκευή 18 Μαρτίου 2016 : http://snsarfara-stamos-dynami.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-18-2016.html .-
~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Σάββατο 19 Μαρτίου 2016 : http://vlasisarfarablogspotcom.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-19-2016.html .-
~ Αθλητικό Σάββατο-κύριακο 19 , 20 και 21 Μαρτίου 2016 : http://asterasarfaron2011.blogspot.gr/2016/03/19-20-21-2016.html .-
~ ~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Κυριακή 20 Μαρτίου 2016: http://stamos-dynami.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-20-2016.html .-
~ ~Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Δευτέρα 21 Μαρτίου 2016 : http://snsarfara.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-21-2016.html .-
~ ~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Τρίτη 22 Μαρτίου 2016 : http://httpdimmetoparfarablogspotcom.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-22-2016.html .-
~ Το αγιάζι της ενημέρωσης Arfara News Τρίτη 22 Μαρτίου 2016 : http://vlasisarfarablogspot.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-22-2016.html .-
~ Το αγιάζι της ενημέρωσης Arfara News Τετάρτη 23 Μαρτίου 2016 : http://dimmetoparfara.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-23-2016.html .-
~
~ ~Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Δευτέρα 21 Μαρτίου 2016 : http://snsarfara.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-21-2016.html .-
~ ~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Τρίτη 22 Μαρτίου 2016 : http://httpdimmetoparfarablogspotcom.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-22-2016.html .-
~ Το αγιάζι της ενημέρωσης Arfara News Τρίτη 22 Μαρτίου 2016 : http://vlasisarfarablogspot.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-22-2016.html .-
~ Το αγιάζι της ενημέρωσης Arfara News Τετάρτη 23 Μαρτίου 2016 : http://dimmetoparfara.blogspot.gr/2016/03/arfara-news-23-2016.html .-
~
~ Συνεργάτης σε (10) Ιστολόγια Αναρτήσεων:
1. STAMOS
-ARFARA -GREECE,
2. Arfara-Messinias-
asteras-arfaron ,
3. Stamos
Arfara Messinias Greece ,
4. ARFARA - KALAMATAS ,
5. ASTERAS ARFARON
2011 ,
6. Arfara-Messinias 2 ,
7. stamos-dynami ,
8. Arfara-Messinias ,
9. Arfara-Messinias 1 -
FOTOS ,
10. vlasios ,11. ΑΡΦΑΡΑ-ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ-ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ,12. http://arfara-messinias-stamos-2010 , ~13. http:// arfara-messinias-news.blogspot.com ,14. http://dimmetop.arfara.blogspot.com , 15. http:// arfara-messinias-news.blogspot.com , https://www.facebook.com/panathinaikokoinima , ^ STAMOS -ARFARA -GREECE ,^ stamos-dynami ,^ Arfara-Messinias ,^, Arfara-Messinias 1 - FOTOS ,http://dimmetop.arfara.blogspot.com , ^ Arfara-Messinias 2 ,
~
*** BINTEOΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ...ΒΙΝΤΕΟΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ:
1. - Stamatios Skoulikas = Stamatios Skoulikas , http://www.youtube.com/stamos01 , 4549 Video. - Σταματης Σκουλικας
2. - Stamos Skoulikas = Stamos Skoulikas
http://www.youtube.com/stamatios01 , 2875 video. σταμος σκουλικας ,
3. - Vlasis Skoulikas = Vlasis Skoulikas , +Stamos ,.
http://www.youtube.com/vlasiskal . = 2875 video. - https://plus.google.com/u/0/+VlasisSkoulikas/posts?csrc=yt&cfem=1 ,.- - βλάσης σκούλικας ,
Σύνολον 10.299 βίντεο .-
~ http://facebook.com/home.php?=home?#!/?ref=home , 4812 /. - https://www.facebook.com/stamatios.skoulikas ,
https://www.facebook.com/profile.php?id=1037492258 , 590 / - https://www.facebook.com/stamatios.n.skoulikas .- ,
https://www.facebook.com/arfarakalamatasmessinias , = ARFARA MESSINIAS 1.572 Arfara Kalamatas Messinias | Facebook ,
*** https://www.facebook.com/SYLLOGOS.ARFARON.AG.THEODOROI , «ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΙ «ΑΡΦΑ ΡΩΝ.- 568 -
https://twitter.com/ , Skoulikas
@stamos01 . ,, http://messinia1234.com/?page_id=937 ,
~ https://www.facebook.com/pages/agios-floros/257560450948935 510. - ΑΓΙΟΣΦΛΩΡΟΣ
~ https://www.facebook.com/profile.php?id=100009016280105 .- = Βρωμόβρυσης Σύλλογος ΔΑΓΡΕ 139 .-
*** http://www.twitter.com/stamos01/ , 685/502/28 , 20,5 χιλ./261 / 11 .-
~
1. STAMOS
-ARFARA -GREECE,
2. Arfara-Messinias-
asteras-arfaron ,
3. Stamos
Arfara Messinias Greece ,
4. ARFARA - KALAMATAS ,
5. ASTERAS ARFARON
2011 ,
6. Arfara-Messinias 2 ,
7. stamos-dynami ,
8. Arfara-Messinias ,
9. Arfara-Messinias 1 -
FOTOS ,
10. vlasios ,11. ΑΡΦΑΡΑ-ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ-ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ,12. http://arfara-messinias-stamos-2010 , ~13. http:// arfara-messinias-news.blogspot.com ,14. http://dimmetop.arfara.blogspot.com , 15. http:// arfara-messinias-news.blogspot.com , https://www.facebook.com/panathinaikokoinima , ^ STAMOS -ARFARA -GREECE ,^ stamos-dynami ,^ Arfara-Messinias ,^, Arfara-Messinias 1 - FOTOS ,http://dimmetop.arfara.blogspot.com , ^ Arfara-Messinias 2 ,
~
*** BINTEOΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ...ΒΙΝΤΕΟΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ:
1. - Stamatios Skoulikas = Stamatios Skoulikas , http://www.youtube.com/stamos01 , 4549 Video. - Σταματης Σκουλικας
2. - Stamos Skoulikas = Stamos Skoulikas
http://www.youtube.com/stamatios01 , 2875 video. σταμος σκουλικας ,
3. - Vlasis Skoulikas = Vlasis Skoulikas , +Stamos ,.
http://www.youtube.com/vlasiskal . = 2875 video. - https://plus.google.com/u/0/+VlasisSkoulikas/posts?csrc=yt&cfem=1 ,.- - βλάσης σκούλικας ,
Σύνολον 10.299 βίντεο .-
~ http://facebook.com/home.php?=home?#!/?ref=home , 4812 /. - https://www.facebook.com/stamatios.skoulikas ,
https://www.facebook.com/profile.php?id=1037492258 , 590 / - https://www.facebook.com/stamatios.n.skoulikas .- ,
https://www.facebook.com/arfarakalamatasmessinias , = ARFARA MESSINIAS 1.572 Arfara Kalamatas Messinias | Facebook ,
*** https://www.facebook.com/SYLLOGOS.ARFARON.AG.THEODOROI , «ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΙ «ΑΡΦΑ ΡΩΝ.- 568 -
https://twitter.com/ , Skoulikas
@stamos01 . ,, http://messinia1234.com/?page_id=937 ,
~ https://www.facebook.com/pages/agios-floros/257560450948935 510. - ΑΓΙΟΣΦΛΩΡΟΣ
~ https://www.facebook.com/profile.php?id=100009016280105 .- = Βρωμόβρυσης Σύλλογος ΔΑΓΡΕ 139 .-
*** http://www.twitter.com/stamos01/ , 685/502/28 , 20,5 χιλ./261 / 11 .-
~
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου