*** ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ Από τις δικές μας περιηγήσεις
ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ Από τις δικές μας περιηγήσεις Τρίτη 16 Φεβρουαρίου 2016 : 10ο κεφάλαιο
Αράχωβα
Αρφαρά Καλαμάτας
Ι.Μ. Διονυσίου
Διώρυγα Κορίνθου Ισθμός
*** Άγναντα Άρτας
Στο κέντρο των Τζουμέρκων (Αθαμανικά Όρη), 45 χλμ νοτιοανατολικά των Ιωαννίνων και 55
*** ΚΡΕΜΑΣΤΗ ΓΕΦΥΡΑ ΤΣΑΚΩΝΑΣ στο ΝΟΜΟ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ 2016 Φωτογραφίες ...
*** Γέφυρα Τσακώνας: Ανατομία ενός εντυπωσιακού έργου
~ Η 2η μεγαλύτερη γέφυρα στην Ελλάδα από πλευράς ανοίγματος μετά τη γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου, συγκαταλέγεται μεταξύ των μεγαλύτερων τοξωτών γεφυρών παγκοσμίως και έχει ήδη προσελκύσει το ενδιαφέρον ξένων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων
Ιωάννα Μπρατσιάκου
~ Ένα μοναδικό για τα ελληνικά δεδομένα έργο παραδόθηκε πριν από λίγες ημέρες ολοκληρώνοντας ουσιαστικά τον νέο αυτοκινητόδρομο Κορίνθου – Τριπόλεως – Καλαμάτας. Πρόκειται για την γέφυρα Τ4 στην περιοχή Τσακώνα στα σύνορα Αρκαδίας - Μεσσηνίας, μία τοξωτή, κρεμαστή γέφυρα, πραγματικό επίτευγμα των μηχανικών, καθώς κατασκευάστηκε πάνω σε ενεργή κατολίσθηση. Είναι η 2η μεγαλύτερη στην Ελλάδα από πλευράς ανοίγματος μετά τη γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου, συγκαταλέγεται μεταξύ των μεγαλύτερων τοξωτών γεφυρών παγκοσμίως και έχει ήδη προσελκύσει το ενδιαφέρον ξένων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Με απλά λόγια, πρόκειται για ένα τεράστιο τόξο που έχει στηθεί πάνω σε δύο βάθρα και η γέφυρα κρέμεται από αυτό το τόξο, δεν στηρίζεται πουθενά, ούτως ώστε να μην επηρεάζεται από την κατολισθαίνουσα περιοχή που βρίσκεται από κάτω της.
~ Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Τον Φεβρουάριο του 2003 ενεργοποιήθηκε στην περιοχή μία από τις μεγαλύτερες κατολισθήσεις που έχουν παρατηρηθεί σε ελληνικό οδικό δίκτυο. Όγκος 6.000.000 κ.μ. ολισθημένων υλικών μετακινήθηκαν έως και 100 μέτρα αποκόπτοντας πλήρως τη εθνική οδό. Αφού διερευνήθηκαν όλες οι εναλλακτικές μέθοδοι αποκατάστασης ή παράκαμψης του σημείου αποφασίστηκε η κατασκευή της γέφυρας, καθώς αποδεσμεύει τον αυτοκινητόδρομο από μελλοντικές κατολισθήσεις που δεν μπορούν να αποκλειστούν από τους γεωλόγους.
- Η μελέτη του έργου έγινε από ελληνικά γραφεία μελετών, ενώ η κατασκευή του από την ελληνική εταιρεία ΤΕΡΝΑ Α.Ε., μέλος του Oμίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Απασχολήθηκαν συνολικά πάνω από 600 άνθρωποι, οι οποίοι –όπως σημειώνει η εταιρία- στη μεγάλη τους πλειοψηφία ήταν Έλληνες πολίτες.
Η γέφυρα είναι ένας χαλύβδινος τοξωτός φορέας με αναρτημένο το κατάστρωμά του, συνδυαζόμενο με ένα φορέα από προεντεταμένο σκυρόδεμα προς την πλευρά της Τρίπολης. Έχει συνολικό μήκος 390 μ. και μέγιστο ελεύθερο άνοιγμα 300 μ. Το κατάστρωμά της έχει πλάτος 20,40 μ. στο προεντεταμένο τμήμα της και 22,80 μ. στο τοξωτό, ενώ περιλαμβάνει 4 λωρίδες κυκλοφορίας. Ο τοξωτός φορέας, ο οποίος αποτελεί σημαντική πρωτοτυπία για την Ελλάδα, αποτελείται από δύο παραβολικά τόξα που ενώνονται μεταξύ τους με αντιανέμιο σύνδεσμο.
~** Μοναδικότητα
- Σύμφωνα με τον διευθυντή του έργου, πολιτικό μηχανικό, Νίκο Ντονά, η μοναδικότητα της γέφυρας έχει να κάνει με μια σειρά από παράγοντες: «Καταρχήν έχει να κάνει με το σχεδιασμό της, το μεγάλο ύψος και το μέγεθος του ανοίγματος που επιβλήθηκε από το σχεδιασμό ώστε να γεφυρώσει την κατολίσθηση. Επιπλέον, είναι σημαντική η έκταση των έργων που έγιναν για την κατασκευή των βάθρων της γέφυρας που φτάνουν 30 μέτρα κάτω από το έδαφος. Και βέβαια, ήταν πάρα πολύ μεγάλη η δυσκολία της κατασκευής των τόξων. Σκεφτείτε ότι φτιάχτηκαν από φορείς τεραστίας διατομής. Υπήρχε δυσκολία και στην παραγωγή τους στο εργοστάσιο και στη συναρμολόγησή τους στο εργοτάξιο αλλά κυρίως στην ανέγερσή τους σε αυτά τα ύψη. Χρησιμοποιήθηκαν μέθοδοι οι οποίες είναι πρωτόγνωρες για τα ελληνικά δεδομένα».
~Γέφυρα Τσακώνας Βίντεο : https://youtu.be/EpiQFsAnF3k .-
~ *Φωτογραφίες - βίντεο: ΤΕΡΝΑ Α.Ε.
~* Η κατασκευή και η ανέγερση του τόξου
Για τις δυσκολίες της κατασκευής και της ανέγερσης του τόξου μίλησε στο WE του News247 ο Αχιλλέας Πατσιούρας, ο οποίος εργάστηκε ως υπεύθυνος μηχανικός ανέγερσης των μεταλλικών στοιχείων της γέφυρας στη εταιρία ΕΜΕΚ ΑΕ, για λογαριασμό της ΤΕΡΝΑ Α.Ε, ενώ απασχολήθηκε και ως project manager για την βιομηχανοποίηση του τόξου στο εργοστάσιο. Όπως μας εξηγεί, για την κατασκευή του μεταλλικού τόξου δούλεψαν υπό πολύ δύσκολες συνθήκες 130 άνθρωποι συνολικά, 50 στο εργοστάσιο και 80 στην ανέγερση. «Ξεκινήσαμε την ανέγερση του τόξου αρχές Ιουλίου του 2014 και την είχαμε ολοκληρώσει τέλη Δεκεμβρίου. Για τέτοιο έργο το χρονικό διάστημα είναι πολύ μικρό, ακολουθήσαμε όμως πολύ αυστηρό χρονοδιάγραμμα διότι βρισκόμασταν πάνω σε ενεργή κατολίσθηση, αν μας έπιανε ο χειμώνας δεν ξέραμε τι μπορούσε να συμβεί με τις βροχές και την κακοκαιρία».
Χωρίς πυλώνες
~
*** Ναύπακτος
Χτισμένη στους πρόποδες της οροσειράς της Πίνδου, στην είσοδο του Κορινθιακού κόλπου, η Ναύπακτος στέκει με το ένα πόδι στο βουνό κι με το άλλο στη θάλασσα.
Φορτωμένη με 2,5 χιλιάδες χρόνια ιστορίας, συνεχίζει να έλκει το ενδιαφέρον επισκεπτών που θα περπατήσουν τα πλακόστρωτα καλντερίμια που σκαρφαλώνουν το ενετικό της κάστρο, θα χορέψουν στους ρυθμούς του κοσμοπολίτικου λιμανιού, θα κάνουν μπάνιο στις καθαρές παραλίες της όμορης Φωκίδας και φυσικά θα πραγματοποιήσουν λουκούλλεια γεύματα στα ψητοπωλεία του Νιόκαστρου.
Για τους υπερδραστήριους, ένα σωρό εναλλακτικές δραστηριότητες περιτριγυρίζουν την περιοχή της Ναυπάκτου δίνοντας ενδιαφέρον στην παραμονή. Kite surf, rafting στον Εύηνο, ορειβασία, πεζοπορία, 4Χ4, paintball και ο κατάλογος συνεχίζεται μακρύς.
Μόλις 2 ώρες απ’ την πρωτεύουσα, η Ναύπακτος κρατά τις ισορροπίες ανάμεσα στη φύση και τη νυχτερινή ζωή, την χαλαρή βόλτα και τα extreme sports.
Και φυσικά, η Ναύπακτος κρατά το κλειδί για την πόρτα που οδηγεί στην μαγευτική Ορεινή Ναυπακτία
*** ΓΑΛΑΞΙΔΙ
~«ΤO ΓAΛAΞEIΔI βρίσκεται στον Κορινθιακό, από της Στερεάς τα μέρη. Βαθιά χωμένο, βρέχεται από τα Κρισαϊκά νερά, καθώς έχουν ονοματίσει τη θάλασσα που κρύβεται στην αγκαλιά του. Ολόγυρα ζώνεται από ψηλά βουνά, που του χαρίζουνε απανεμιά και σιγουριά. Στ’ αλήθεια, ο κόρφος του είναι έτσι φτιαγμένος, που θαρρείς πως ήταν βουλή θεού να γίνει το Γαλαξείδι τόπος ναυτικός. Η πολιτεία, τα πολύ παλιά χρόνια, είτανε χτισμένη στη βουνοπλαγιά. Μα κάποιος απ’ τους πολίτες της πεθύμησε μια μέρα να κατεβεί να παιζογλεντίσει με τη θάλασσα… Κοντά σε τούτον τ’ αποφάσισε κι άλλος, στον άλλον κι άλλος, κ’ έτσι συνάχτηκαν οι πρώτες φαμελιές που είδε ο τόπος. Σαν κατεβήκανε, στήσανε δύο-τρία καλύβια ξύλινα κι αρχίνησαν να σκέφτουνται πώς θα ζήσουν».
ΑΘΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΣΤΟΝ Ι.Ν. ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ – ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΑΛΑΞΙΔΙΟΥ:
Για τη βυζαντινή και τη δυτική τεχνοτροπία και αρχιτεκτονική, σ΄ έναν ιερό ναό που συνδυάζει αρμονικά τα στοιχεία της ορθόδοξης και ρωμαιοκαθολικής χριστιανικής παράδοσης και συγκεκριμένα τον περίφημο και πανέμορφο ναό του Αγίου Νικολάου Γαλαξιδίου είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν οι μαθητές της Γ΄ τάξης του Γυμνασίου της ιστορικής κωμόπολης, κάνοντας το μάθημά τους εντός του ναού.
Στο πλαίσιο μιας διαθεματικής προσέγγισης συνεργάσθηκαν για το βιωματικό αυτό μάθημα τρείς καθηγητικές ειδικότητες και ειδικότερα οι εκπαιδευτικοί του μαθήματος των Θρησκευτικών Χάρης Ανδρεόπουλος (ΠΕ01), των Εικαστικών Ναταλία Βάβουρα(ΠΕ08) και Μαθηματικών Γιάννα Γκούλτα (ΠΕ03), ενημερώνοντας σφαιρικά και πολυπεπίπεδα του μαθητές του σχολείου για την ιστορία του ναού και των στοιχείων του λατρευτικού του πλούτου, που τον κάνουν ξεχωριστό σε πανελλήνιο επίπεδο. Για την ιστορία του ναού – τρίκλιτη βασιλική μετά τρούλου – που αποτελεί την “ιερή κορωνίδα” του Γαλαξιδίου από το 1900, υψώνεται μεγαλόπρεπος στη κορυφή της πόλης Γαλαξιδίου και είναι ορατός από στεριά και θάλασσα μίλησε ο θεολόγος Χάρης Ανδρεόπουλος, εστιάζοντας στο τέμπλο που ανήκει στα αριστουργήματα της ξυλογλυπτικής τέχνης του 19ου αιώνα. Κατασκευάσθηκε τη δεκαετία 1840 – 1850 από ομάδα Ηπειρωτών ξυλογλυπτών, σε ξύλο οξειάς που το έφερναν Γαλαξιδιώτες ναυτικοί και είναι τεχνοτροπίας “μπαρόκ” (baroque). Kυριαρχείται από παραστάσεις και γεγονότα τα Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης πραγματικά θεόπνευστες στη σύλληψη και ασυναγώνιστες στη τεχνική τους εκτέλεση. Στην ιστορία της κατασκευής του τέμπλου αναφέρθηκε και ο ιεροψάλτης του ναού και θεολόγος κ. Μανώλης Μάλλιος που είχε την ευγενή καλοσύνη να υποδεχθεί τους καθηγητές και τους μαθητές του Γυμνασίου και να διευκολύνει τη διεξαγωγή του βιωματικού μαθήματος.
H διευθύντρια του Γυμνασίου Γαλαξιδίου κ. Βάντα Καραμανώλη και οι καθηγητές του σχολείου ευχαριστούν τον προϊστάμενο του ναού πρωτ. π. Κων/νο Μάλλιο για την συνεργασία στη διεξαγωγή του μαθήματος στο ναό, ενός μαθήματος το οποίο οι μαθητές ιδιαίτερα το χάρηκαν μέσα από την εμπειρία της βιωματικής μάθησης.
. Το μπρίκι «Άγιος Σπυρίδων» των Χαράλαμπου, Κωνσταντίνου και Παναγιώτη Χ. Αρβανίτη, ναυπηγημένο γύρω στα 1860. Στα μέσα του 19ου αι. η γαλαξειδιώτικη ναυτιλία αγγίζει τη μεγαλύτερη ακμή της με 300 περίπου ιστιοφόρα (πηγή: Μουσείο Γαλαξιδίου, «Γαλαξιδιώτικα καράβια», εκδ. «Μέλισσα» 1988).
«ΤO ΓAΛAΞEIΔI βρίσκεται στον Κορινθιακό, από της Στερεάς τα μέρη. Βαθιά χωμένο, βρέχεται από τα Κρισαϊκά νερά, καθώς έχουν ονοματίσει τη θάλασσα που κρύβεται στην αγκαλιά του. Ολόγυρα ζώνεται από ψηλά βουνά, που του χαρίζουνε απανεμιά και σιγουριά. Στ’ αλήθεια, ο κόρφος του είναι έτσι φτιαγμένος, που θαρρείς πως ήταν βουλή θεού να γίνει το Γαλαξείδι τόπος ναυτικός. Η πολιτεία, τα πολύ παλιά χρόνια, είτανε χτισμένη στη βουνοπλαγιά. Μα κάποιος απ’ τους πολίτες της πεθύμησε μια μέρα να κατεβεί να παιζογλεντίσει με τη θάλασσα… Κοντά σε τούτον τ’ αποφάσισε κι άλλος, στον άλλον κι άλλος, κ’ έτσι συνάχτηκαν οι πρώτες φαμελιές που είδε ο τόπος. Σαν κατεβήκανε, στήσανε δύο-τρία καλύβια ξύλινα κι αρχίνησαν να σκέφτουνται πώς θα ζήσουν».
Τα παραπάνω, αν και ο λόγος της λογοτεχνίας, περιγράφουν με επάρκεια τη σύνδεση της ανάπτυξης της ναυτιλίας του Γαλαξειδιού -που στέκει σήμερα μια πολιτεία νοσταλγός των ποντοπόρων ιστιοφόρων- με τη γεωφυσική του θέση. Και πράγματι, έως το 1950, οπότε έγινε η διάνοιξη της οδού Ιτέας-Γαλαξειδίου-Ναυπάκτου, ο μοναδικός τρόπος επικοινωνίας του με τον υπόλοιπο κόσμο ήταν οι δρόμοι της θάλασσας που οδηγούσαν προς το Αίγιο, την Πάτρα, τον Πειραιά αλλά και το Λιβόρνο, τη Μασσαλία και κυρίως τη Βενετία και την Οδησσό. Eτσι, η πόλη διαμόρφωσε μια οικονομία προσαρμοσμένη στο υγρό στοιχείο και εξελίχθηκε σε ακμάζουσα ναυτική πολιτεία.
~ Γαλαξείδι
Αν η ιστορία του σας κινεί το ενδιαφέρον, τότε η ομορφιά και η γραφικότητά του, σίγουρα θα σας κάνει να το λατρέψετε. Το ιδανικό μέρος για αυτούς που αναζητούν ατμόσφαιρα «νησιού», μόλις δυόμισι ώρες οδικώς από την Αθήνα. Το Γαλαξείδι αποτελεί προορισμό παντός τύπου και καιρού. Είναι μία μικρή παραθαλάσσια κωμόπολη του νομού Φωκίδας , που μπορεί να την απολαύσει κανείς εξίσου το χειμώνα και το καλοκαίρι. Διαθέτει γραφικότητα νησιού και φυσική ομορφιά βουνού, συνδυασμός που συμβάλλει στο ευχάριστο και αναζωογονητικό κλίμα. Απέναντι απ την Ιτέα, καθρεφτίζεται με χάρη η μικρή πολιτεία των φημισμένων ναυτικών, το όμορφο “Γαλαξίδι ή Γαλαξείδι”. Στέκεται υπερήφανο και αρχοντικό στον Κορινθιακό κόλπο και πιο συγκεκριμένα στην καρδιά του Κρισσαίου Κόλπου, στην τοποθεσία της αρχαίας λοκρικής πόλης Χάλαιον που μετονομάστηκε σε Οιάνθη. Απέχει 34 χλμ από τον αρχαίο χώρο των Δελφών, 29 χλμ. από την Άμφισσα και 200 χλμ. από την Αθήνα. Πρόκειται για τη ναυτική πολιτεία που κουβαλά στην πλάτη της ιστορία 4.000 και πλέον χρόνων. Χαρακτηρισμένη ως παραδοσιακός και διατηρητέος οικισμός. Παλιό ναυτικό κέντρο που έδρασε στα χρόνια της ιστιοφόρου ναυσιπλοΐας, με ένδοξη συμμετοχή στον κατά θάλασσα αγώνα του ’21 και με τα ίχνη των πολυταξιδεμένων ναυτικών- κατοίκων του. Γνώρισε ιδιαίτερη ακμή το 18ο και 19ο αιώνα όταν τα γαλαξειδιώτικα καράβια ταξίδευαν σε όλο τον κόσμο. Αναμφισβήτητα στο Γαλαξείδι η αρχιτεκτονική έκφραση επηρεάστηκε από το επάγγελμα των κατοίκων του, που σαν κοσμογυρισμένοι καπεταναίοι φέρανε οικοδομικά υλικά και τεχνίτες από το εξωτερικό . Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του γνωρίσματα αποτελούν τα γραφικά σοκάκια, τα κουκλίστικα καπετανόσπιτα , τα γραφικά αρχοντικά αλλά και το λιμάνι, που θυμίζει έντονα νησιωτικό τοπίο σε συνδιασμό με τις πανέμορφες εκκλησιές του. Το σημερινό του όνομα διατηρείται από τον δέκατο αιώνα, από τον βυζαντινό τοπάρχη Γαλαξείδι, και παρά τις καταστροφές που υπέστη στην πάροδο των αιώνων από ξένους κατακτητές (Σλάβους, Φράγκους, Καταλάνους, Ιππότες της Ρόδου, Τούρκους), κατάφερε να διατηρήσει την ταυτότητα και την αίγλη του. Είναι μια από τις πιο καλοδιατηρημένες παραδοσιακές πόλεις της Ελλάδας, με δύο φυσικά λιμάνια, την Αγορά και το Χηρόλακα. Το Γαλαξείδι είναι χτισμένο επάνω σε λοφίσκους, με θέα βραχονησίδες, υφάλους, εκκλησάκια και φάρους. Ο τόπος αυτός φημίζεται για τη μεγάλη ιστορική διαδρομή του και τη διαχρονική γραφικότητά του. Είναι το μέρος εκείνο όπου η ευημερία των κατοίκων αντανακλάται στα καλοδιατηρημένα αρχοντικά του. Ναυτική πολιτεία και παλιό εμπορικό λιμάνι που φιλοξενεί 2.000 περίπου μόνιμους κατοίκους. Το πλέον εκσυγχρονισμένο αλλά και σταθερό στην παράδοση Γαλαξείδι , προσφέρεται για μια θαυμάσια ολιγοήμερη εκδρομή. Η ιδανική γεωγραφική του θέση στις νότιες ακτές της Στερεάς Ελλάδας, σε συνδυασμό με το άνετο οδικό δίκτυο, το καθιστά προσπελάσιμο και σε κοντινή απόσταση από τις περισσότερες μεγάλες πόλεις της Κεντρικής Ελλάδας. Γύρω του και σε ακτίνα μερικών χιλιομέτρων βρίσκονται η Αθήνα, η Πάτρα, η Λάρισα, Κόρινθος, Λαμία, Ναύπακτος).
***
ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ Από τις δικές μας περιηγήσεις Τρίτη 16 Φεβρουαρίου 2016 : 10ο κεφάλαιο
Αράχωβα 
Αρφαρά Καλαμάτας 
Ι.Μ. Διονυσίου 
Διώρυγα Κορίνθου Ισθμός *** Άγναντα Άρτας
Στο κέντρο των Τζουμέρκων (Αθαμανικά Όρη), 45 χλμ νοτιοανατολικά των Ιωαννίνων και 55
χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Άρτας, σ' ένα αλπικό τοπίο σε υψόμετρο 650 μέτρων είναι κτισμένο το κεφαλοχώρι Άγναντα. Απλώνεται στη λεκάνη που σχηματίζεται από τα βουνά Τζουμέρκα και Ξηροβούνι, έχοντας το ψηλότερο σημείο της στο φύτρωμα του βουνού και τα χαμηλότερο να βρέχεται σχεδόν από τον Άραχθο ποταμό. Γύρω της βρίσκονται άλλα χωριά (Τζουμερκοχώρια), όπως η Πράμαντα, οι Κτιστάδες, οι Ραφταναίοι, τα Κουκούλια, το Γραικικό, ο Καταρράκτης. Από το κέντρο του χωριού περνά ο Αγναντίτικος (χείμαρρος, που εκβάλλει στον Άραχθο), ο οποίος χωρίζει το χωριό σε δύο συνοικίες (μαχαλάδες): τον πάνω και τον κάτω μαχαλά, διότι η μία συνοικία είναι πιο ψηλά και αντίστοιχα πιο χαμηλά υψομετρικά από την άλλη.
Η λέξη Άγναντα παράγεται από το επίθετο "Άγναντος,-η,-ο", που σημαίνει "ανοιχτό μέρος", από το οποίο μπορούμε να παρατηρούμε τι συμβαίνει, όχι μόνο γύρω μας, αλλά και μακριά μας. Παλαιότερα το χωριό αποτελούταν από μικροσυνοικίες με σπιτοκάλυβα, τα οποία όμως βρισκόταν σε περίοπτη θέση: Κονάκια, Πλάκες, Ζίφκος, Βίλλια, Κερασιά. Από τις θέσεις αυτές οι κάτοικοι αγνάντευαν το απέναντι βουνό (Ξεροβούνι) προκειμένου να δουν ποιος "πάει κι έρχεται από τα Γιάννενα" κι έτσι προέκυψε το όνομα. Αργότερα το χωριό μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση, όμως διατήρησε τη σημερινή του ονομασία.
Τα (η) Άγναντα, είναι χωριό συγκεντρωμένο με πυκνή δόμηση και σε αμφιθεατρική διάταξη. Τα σπίτια του χωριού σε αρχιτεκτονική παραδοσιακού τοπίου παρουσιάζουν μία ωραία σύνθεση. Οι αυλές των σπιτιών ευρύχωρες, πλακοστρωμένες, με λουλούδια φυτεμένες στις άκρες και από πάνω τους απλώνονται οι κληματαριές. Στα δρομάκια περνά αυλάκι με νερό από το βουνό για πότισμα των κήπων. Τα περισσότερα από τα σπίτια είναι λιθόκτιστα από σκούρα πελεκητή πέτρα, μονώροφα, διώροφα μερικά και τριώροφα, ανάλογα με το μέρος που έχουν χτιστεί και την κλίση που έχει το έδαφος. Οι στέγες των σπιτιών τετράκλινες σκεπασμένες με σκούρες πλάκες ή κεραμίδια.
Τα (η) Άγναντα ήταν άλλοτε έδρα της Επαρχίας Τζουμέρκων και πρωτεύουσα του Δήμου Αγνάντων. Αποτελεί κέντρο των Δυτικών Τζουμέρκων, με τακτική επικοινωνία (2 φορές την ημέρα) τόσο με την Άρτα όσο και με τα Ιωάννινα. Η έκταση της Κοινότητας είναι 32.100 στρέμματα, από τα οποία τα καλλιεργήσιμα και τα σε αγρανάπαυση είναι 2000 στρέμματα.
Η Άγναντα είχε το 1828 100 οικογένειες, το 1854 135 οικογένειες, το 1882 1229 κατοίκους, το 1907 1214 κατοίκους. Στους νεώτερους χρόνους: 1920: 1246, 1940: 1616, 1961: 1806, 1981: 1213, 2001:901.
Άν και στη σημερινή περιοχή των Τζουμέρκων έζησε και αναπτύχθηκε η φυλή των Αθαμάνων ήδη πριν από τον 4ο αιώνα π.Χ.[4], για το πρώτο χωριό, στη θέση που βρίσκεται σήμερα η Άγναντα, μπορούμε να μιλήσουμε με στοιχεία μόνο από το 1729 μ.Χ. Κάποια από τα ιστορικά γεγονότα που περιγράφονται από τότε σχετικά με το χωριό είναι: η εγκατάσταση Σουλιωτών στο χωριό το 1803-05 μετά από την εκδίωξή τους από τον Αλή Πασά, το κάψιμο του χωριού από τουρκικά στρατεύματα του Τοπάλ Πασά στις 31 Ιουλίου 1827 (καταδίωκαν τον Γ. Μπακόλα), το Κοινό Στρατηγείο Ηπείρου ΕΑΜ ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ και η κοινή ομιλία του Ναπολέοντα Ζέρβα με τον Άρη Βελουχιώτη στις 16 Αυγούστου 1943 στα συγκεντρωμένα πλήθη, η πυρπόληση 86 σπιτιών και εκτέλεση 5 χωριανών από τους Γερμανούς στις 25-26-27 Οκτωβρίου 1943.
*** Γέφυρα Τσακώνας: Ανατομία ενός εντυπωσιακού έργου
Ιωάννα Μπρατσιάκου
~ Ένα μοναδικό για τα ελληνικά δεδομένα έργο παραδόθηκε πριν από λίγες ημέρες ολοκληρώνοντας ουσιαστικά τον νέο αυτοκινητόδρομο Κορίνθου – Τριπόλεως – Καλαμάτας. Πρόκειται για την γέφυρα Τ4 στην περιοχή Τσακώνα στα σύνορα Αρκαδίας - Μεσσηνίας, μία τοξωτή, κρεμαστή γέφυρα, πραγματικό επίτευγμα των μηχανικών, καθώς κατασκευάστηκε πάνω σε ενεργή κατολίσθηση. Είναι η 2η μεγαλύτερη στην Ελλάδα από πλευράς ανοίγματος μετά τη γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου, συγκαταλέγεται μεταξύ των μεγαλύτερων τοξωτών γεφυρών παγκοσμίως και έχει ήδη προσελκύσει το ενδιαφέρον ξένων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Με απλά λόγια, πρόκειται για ένα τεράστιο τόξο που έχει στηθεί πάνω σε δύο βάθρα και η γέφυρα κρέμεται από αυτό το τόξο, δεν στηρίζεται πουθενά, ούτως ώστε να μην επηρεάζεται από την κατολισθαίνουσα περιοχή που βρίσκεται από κάτω της.
~ Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Τον Φεβρουάριο του 2003 ενεργοποιήθηκε στην περιοχή μία από τις μεγαλύτερες κατολισθήσεις που έχουν παρατηρηθεί σε ελληνικό οδικό δίκτυο. Όγκος 6.000.000 κ.μ. ολισθημένων υλικών μετακινήθηκαν έως και 100 μέτρα αποκόπτοντας πλήρως τη εθνική οδό. Αφού διερευνήθηκαν όλες οι εναλλακτικές μέθοδοι αποκατάστασης ή παράκαμψης του σημείου αποφασίστηκε η κατασκευή της γέφυρας, καθώς αποδεσμεύει τον αυτοκινητόδρομο από μελλοντικές κατολισθήσεις που δεν μπορούν να αποκλειστούν από τους γεωλόγους.- Η μελέτη του έργου έγινε από ελληνικά γραφεία μελετών, ενώ η κατασκευή του από την ελληνική εταιρεία ΤΕΡΝΑ Α.Ε., μέλος του Oμίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Απασχολήθηκαν συνολικά πάνω από 600 άνθρωποι, οι οποίοι –όπως σημειώνει η εταιρία- στη μεγάλη τους πλειοψηφία ήταν Έλληνες πολίτες.
Ο συνολικός προϋπολογισμός κατασκευής ανέρχεται σε 22.850.000 ευρώ.
~** Βασικά χαρακτηριστικά
Η γέφυρα είναι ένας χαλύβδινος τοξωτός φορέας με αναρτημένο το κατάστρωμά του, συνδυαζόμενο με ένα φορέα από προεντεταμένο σκυρόδεμα προς την πλευρά της Τρίπολης. Έχει συνολικό μήκος 390 μ. και μέγιστο ελεύθερο άνοιγμα 300 μ. Το κατάστρωμά της έχει πλάτος 20,40 μ. στο προεντεταμένο τμήμα της και 22,80 μ. στο τοξωτό, ενώ περιλαμβάνει 4 λωρίδες κυκλοφορίας. Ο τοξωτός φορέας, ο οποίος αποτελεί σημαντική πρωτοτυπία για την Ελλάδα, αποτελείται από δύο παραβολικά τόξα που ενώνονται μεταξύ τους με αντιανέμιο σύνδεσμο.~** Μοναδικότητα
- Σύμφωνα με τον διευθυντή του έργου, πολιτικό μηχανικό, Νίκο Ντονά, η μοναδικότητα της γέφυρας έχει να κάνει με μια σειρά από παράγοντες: «Καταρχήν έχει να κάνει με το σχεδιασμό της, το μεγάλο ύψος και το μέγεθος του ανοίγματος που επιβλήθηκε από το σχεδιασμό ώστε να γεφυρώσει την κατολίσθηση. Επιπλέον, είναι σημαντική η έκταση των έργων που έγιναν για την κατασκευή των βάθρων της γέφυρας που φτάνουν 30 μέτρα κάτω από το έδαφος. Και βέβαια, ήταν πάρα πολύ μεγάλη η δυσκολία της κατασκευής των τόξων. Σκεφτείτε ότι φτιάχτηκαν από φορείς τεραστίας διατομής. Υπήρχε δυσκολία και στην παραγωγή τους στο εργοστάσιο και στη συναρμολόγησή τους στο εργοτάξιο αλλά κυρίως στην ανέγερσή τους σε αυτά τα ύψη. Χρησιμοποιήθηκαν μέθοδοι οι οποίες είναι πρωτόγνωρες για τα ελληνικά δεδομένα».
~Γέφυρα Τσακώνας Βίντεο : https://youtu.be/EpiQFsAnF3k .-
~ *Φωτογραφίες - βίντεο: ΤΕΡΝΑ Α.Ε.
~* Η κατασκευή και η ανέγερση του τόξου
Για τις δυσκολίες της κατασκευής και της ανέγερσης του τόξου μίλησε στο WE του News247 ο Αχιλλέας Πατσιούρας, ο οποίος εργάστηκε ως υπεύθυνος μηχανικός ανέγερσης των μεταλλικών στοιχείων της γέφυρας στη εταιρία ΕΜΕΚ ΑΕ, για λογαριασμό της ΤΕΡΝΑ Α.Ε, ενώ απασχολήθηκε και ως project manager για την βιομηχανοποίηση του τόξου στο εργοστάσιο. Όπως μας εξηγεί, για την κατασκευή του μεταλλικού τόξου δούλεψαν υπό πολύ δύσκολες συνθήκες 130 άνθρωποι συνολικά, 50 στο εργοστάσιο και 80 στην ανέγερση. «Ξεκινήσαμε την ανέγερση του τόξου αρχές Ιουλίου του 2014 και την είχαμε ολοκληρώσει τέλη Δεκεμβρίου. Για τέτοιο έργο το χρονικό διάστημα είναι πολύ μικρό, ακολουθήσαμε όμως πολύ αυστηρό χρονοδιάγραμμα διότι βρισκόμασταν πάνω σε ενεργή κατολίσθηση, αν μας έπιανε ο χειμώνας δεν ξέραμε τι μπορούσε να συμβεί με τις βροχές και την κακοκαιρία».
«Η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν το γεγονός ότι το τόξο για να μπορέσει να φτάσει σε τόσο μεγάλο ύψος πάτησε σε πύργους που ήταν μέσα σε μια ενεργή κατολίσθηση. Τα επιμέρους τμήματα φτιάχτηκαν στην Αθήνα , είχαν μέγιστο μήκος 15 μέτρα και τα μεταφέραμε σε νταλίκες. Στο εργοτάξιο τα ενώναμε σε σπονδύλους των 40 μέτρων. Είχαμε λοιπόν 40 μέτρα από τη μία πλευρά και 40 από την άλλη, με πλάτος 22 μέτρα τα οποία συνδέονταν με σωλήνες μεταξύ τους για να δημιουργηθεί το διπλό τόξο. Αυτό σχημάτιζε ένα τμήμα με μέγιστο βάρος 340 τόνων και έφτανε μέχρι 65 μέτρα ύψος. Για να το ανεβάσουμε μας έπαιρνε μιάμιση - δύο μέρες. Το κομμάτι ανέβαινε 5 μέτρα την ώρα κι έπρεπε να φτάσουμε στα 65 μέτρα».
Αδιάκοπες εργασίες μέρα νύχτα
Σύμφωνα με τον Αχιλλέα Πατσιούρα, όλο το διπλό μεταλλικό τόξο 250 μέτρων είναι συγκολλητό, δεν υπάρχουν κοχλιωτές συνδέσεις. «Τα κομμάτια του τόξου έπρεπε να κουμπώσουν το ένα με το άλλο και να συγκολληθούν με μια απόλυτη γεωμετρική ακρίβεια. Ξεκινήσαμε λοιπόν από τη μεριά της Τρίπολης και από τη μεριά της Καλαμάτας και σιγά σιγά βρεθήκαμε στο κέντρο για να το κλείσουμε. Για να ενωθούν τα τόξα ανά σημείο μας πήρε γύρω στις 15 μέρες συνεχόμενης 24ωρης εργασίας, η μία βάρδια διαδεχόταν την άλλη, ενώ απαγορευόταν να σταματήσουν οι συγκολλήσεις πριν την ολοκλήρωση της διαμόρφωσης της τελικής διατομής. Κάθε συγκόλληση έχει ελεγχθεί πλήρως με υπερήχους, τεχνολογία που μπορεί να δείξει ατέλειες μέσα στο μέταλλο της τάξεως χιλιοστών. Βέβαια, οι άνθρωποι που ήταν μέσα στο τόξο και έκαναν τις συγκολλήσεις, δούλευαν σε θερμοκρασίες 60 βαθμών κελσίου, με όλες τις προφυλάξεις βέβαια, στολές, μάσκες, δερμάτινα γάντια, ποδιές κλπ, σε πολύ δύσκολες συνθήκες αλλά ασφαλείς. Η ασφάλεια όλων είχε προτεραιότητα».
~ 
Χωρίς πυλώνες
Η ανακούφιση για όλους ήρθε όταν είδαν το τόξο να στέκεται μόνο του, χωρίς τους πυλώνες στήριξης. «Εκεί ουσιαστικά ολοκληρώθηκε επιτυχημένα μια δουλειά 7 περίπου μηνών και μπορούσαμε να είμαστε σίγουροι ότι το προϊόν είχε ολοκληρωθεί, διότι η ανέγερση των καλωδίων και του καταστρώματος θα ήταν μεν κάτι δύσκολο αλλά όχι ακατόρθωτο. Είναι σημαντικό ότι όλοι οι άνθρωποι που συμμετείχαν ήταν εξειδικευμένοι και έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό. Ο καθένας μας ξεπέρασε τον εαυτό του. Εμπιστευτήκαμε ο ένας τον άλλον. Και τα καταφέραμε».
~ *Φωτογραφίες - βίντεο: ΕΜΕΚ Α.Ε. / Παναγιώτης Σμυρνιώτης 
~
*** Ναύπακτος
Χτισμένη στους πρόποδες της οροσειράς της Πίνδου, στην είσοδο του Κορινθιακού κόλπου, η Ναύπακτος στέκει με το ένα πόδι στο βουνό κι με το άλλο στη θάλασσα.
Φορτωμένη με 2,5 χιλιάδες χρόνια ιστορίας, συνεχίζει να έλκει το ενδιαφέρον επισκεπτών που θα περπατήσουν τα πλακόστρωτα καλντερίμια που σκαρφαλώνουν το ενετικό της κάστρο, θα χορέψουν στους ρυθμούς του κοσμοπολίτικου λιμανιού, θα κάνουν μπάνιο στις καθαρές παραλίες της όμορης Φωκίδας και φυσικά θα πραγματοποιήσουν λουκούλλεια γεύματα στα ψητοπωλεία του Νιόκαστρου.
Για τους υπερδραστήριους, ένα σωρό εναλλακτικές δραστηριότητες περιτριγυρίζουν την περιοχή της Ναυπάκτου δίνοντας ενδιαφέρον στην παραμονή. Kite surf, rafting στον Εύηνο, ορειβασία, πεζοπορία, 4Χ4, paintball και ο κατάλογος συνεχίζεται μακρύς.
Μόλις 2 ώρες απ’ την πρωτεύουσα, η Ναύπακτος κρατά τις ισορροπίες ανάμεσα στη φύση και τη νυχτερινή ζωή, την χαλαρή βόλτα και τα extreme sports.
Και φυσικά, η Ναύπακτος κρατά το κλειδί για την πόρτα που οδηγεί στην μαγευτική Ορεινή Ναυπακτία
*** ΓΑΛΑΞΙΔΙ
~«ΤO ΓAΛAΞEIΔI βρίσκεται στον Κορινθιακό, από της Στερεάς τα μέρη. Βαθιά χωμένο, βρέχεται από τα Κρισαϊκά νερά, καθώς έχουν ονοματίσει τη θάλασσα που κρύβεται στην αγκαλιά του. Ολόγυρα ζώνεται από ψηλά βουνά, που του χαρίζουνε απανεμιά και σιγουριά. Στ’ αλήθεια, ο κόρφος του είναι έτσι φτιαγμένος, που θαρρείς πως ήταν βουλή θεού να γίνει το Γαλαξείδι τόπος ναυτικός. Η πολιτεία, τα πολύ παλιά χρόνια, είτανε χτισμένη στη βουνοπλαγιά. Μα κάποιος απ’ τους πολίτες της πεθύμησε μια μέρα να κατεβεί να παιζογλεντίσει με τη θάλασσα… Κοντά σε τούτον τ’ αποφάσισε κι άλλος, στον άλλον κι άλλος, κ’ έτσι συνάχτηκαν οι πρώτες φαμελιές που είδε ο τόπος. Σαν κατεβήκανε, στήσανε δύο-τρία καλύβια ξύλινα κι αρχίνησαν να σκέφτουνται πώς θα ζήσουν».
ΑΘΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΣΤΟΝ Ι.Ν. ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ – ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΑΛΑΞΙΔΙΟΥ:
Για τη βυζαντινή και τη δυτική τεχνοτροπία και αρχιτεκτονική, σ΄ έναν ιερό ναό που συνδυάζει αρμονικά τα στοιχεία της ορθόδοξης και ρωμαιοκαθολικής χριστιανικής παράδοσης και συγκεκριμένα τον περίφημο και πανέμορφο ναό του Αγίου Νικολάου Γαλαξιδίου είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν οι μαθητές της Γ΄ τάξης του Γυμνασίου της ιστορικής κωμόπολης, κάνοντας το μάθημά τους εντός του ναού.Στο πλαίσιο μιας διαθεματικής προσέγγισης συνεργάσθηκαν για το βιωματικό αυτό μάθημα τρείς καθηγητικές ειδικότητες και ειδικότερα οι εκπαιδευτικοί του μαθήματος των Θρησκευτικών Χάρης Ανδρεόπουλος (ΠΕ01), των Εικαστικών Ναταλία Βάβουρα(ΠΕ08) και Μαθηματικών Γιάννα Γκούλτα (ΠΕ03), ενημερώνοντας σφαιρικά και πολυπεπίπεδα του μαθητές του σχολείου για την ιστορία του ναού και των στοιχείων του λατρευτικού του πλούτου, που τον κάνουν ξεχωριστό σε πανελλήνιο επίπεδο. Για την ιστορία του ναού – τρίκλιτη βασιλική μετά τρούλου – που αποτελεί την “ιερή κορωνίδα” του Γαλαξιδίου από το 1900, υψώνεται μεγαλόπρεπος στη κορυφή της πόλης Γαλαξιδίου και είναι ορατός από στεριά και θάλασσα μίλησε ο θεολόγος Χάρης Ανδρεόπουλος, εστιάζοντας στο τέμπλο που ανήκει στα αριστουργήματα της ξυλογλυπτικής τέχνης του 19ου αιώνα. Κατασκευάσθηκε τη δεκαετία 1840 – 1850 από ομάδα Ηπειρωτών ξυλογλυπτών, σε ξύλο οξειάς που το έφερναν Γαλαξιδιώτες ναυτικοί και είναι τεχνοτροπίας “μπαρόκ” (baroque). Kυριαρχείται από παραστάσεις και γεγονότα τα Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης πραγματικά θεόπνευστες στη σύλληψη και ασυναγώνιστες στη τεχνική τους εκτέλεση. Στην ιστορία της κατασκευής του τέμπλου αναφέρθηκε και ο ιεροψάλτης του ναού και θεολόγος κ. Μανώλης Μάλλιος που είχε την ευγενή καλοσύνη να υποδεχθεί τους καθηγητές και τους μαθητές του Γυμνασίου και να διευκολύνει τη διεξαγωγή του βιωματικού μαθήματος.
Η καθηγήτρια Εικαστικών κ. Ναταλία Βάβουρα αναφέρθηκε στις διαφορές της αγιογραφικής τεχνοτροπίας των εικόνων που υπάρχουν στο ναό, τονίζοντας τον μυστικό και ασκητικό χαρακτήρα της ορθόδοξης και τον “νατουραλιστικό” της δυτικής. Σημειώνεται ότι στο ναό υπάρχει πλήθος εικόνων δυτικής τεχνοτροπίας που προέρχονται από δωρεές ναυτικών που ταξίδευαν σε χώρες της δύσης μεταφέροντας στο τόπο τους και στο ναό και τη σχετική πολιτιστική εκκλησιαστική παράδοση της δυτικής χριστιανοσύνης. Τέλος, η μαθηματικός του σχολείου κ. Γιάννα Γκούλτα επεσήμανε τα χαρακτηριστικά της στερεομετρικής σχηματοποίησης του τέμπλου και των δυτικής τεχνοτροπίας εικόνων, ως απότοκα της δυτικής επιρροής. Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι και σήμερα οι ανά τον κόσμο Γαλαξιδιώτες συνεχίζουν να προσφέρουν για το ναό, στη χάρη του προστάτη του Αγ. Νικολάου.
H διευθύντρια του Γυμνασίου Γαλαξιδίου κ. Βάντα Καραμανώλη και οι καθηγητές του σχολείου ευχαριστούν τον προϊστάμενο του ναού πρωτ. π. Κων/νο Μάλλιο για την συνεργασία στη διεξαγωγή του μαθήματος στο ναό, ενός μαθήματος το οποίο οι μαθητές ιδιαίτερα το χάρηκαν μέσα από την εμπειρία της βιωματικής μάθησης.
EΛENH MΠENEKH
Iστορικός
. Το μπρίκι «Άγιος Σπυρίδων» των Χαράλαμπου, Κωνσταντίνου και Παναγιώτη Χ. Αρβανίτη, ναυπηγημένο γύρω στα 1860. Στα μέσα του 19ου αι. η γαλαξειδιώτικη ναυτιλία αγγίζει τη μεγαλύτερη ακμή της με 300 περίπου ιστιοφόρα (πηγή: Μουσείο Γαλαξιδίου, «Γαλαξιδιώτικα καράβια», εκδ. «Μέλισσα» 1988). 
«ΤO ΓAΛAΞEIΔI βρίσκεται στον Κορινθιακό, από της Στερεάς τα μέρη. Βαθιά χωμένο, βρέχεται από τα Κρισαϊκά νερά, καθώς έχουν ονοματίσει τη θάλασσα που κρύβεται στην αγκαλιά του. Ολόγυρα ζώνεται από ψηλά βουνά, που του χαρίζουνε απανεμιά και σιγουριά. Στ’ αλήθεια, ο κόρφος του είναι έτσι φτιαγμένος, που θαρρείς πως ήταν βουλή θεού να γίνει το Γαλαξείδι τόπος ναυτικός. Η πολιτεία, τα πολύ παλιά χρόνια, είτανε χτισμένη στη βουνοπλαγιά. Μα κάποιος απ’ τους πολίτες της πεθύμησε μια μέρα να κατεβεί να παιζογλεντίσει με τη θάλασσα… Κοντά σε τούτον τ’ αποφάσισε κι άλλος, στον άλλον κι άλλος, κ’ έτσι συνάχτηκαν οι πρώτες φαμελιές που είδε ο τόπος. Σαν κατεβήκανε, στήσανε δύο-τρία καλύβια ξύλινα κι αρχίνησαν να σκέφτουνται πώς θα ζήσουν».
Tο 1775 το Γαλαξείδι ήταν το τέταρτο ναυτικό λιμάνι του ελληνικού χώρου με 70 μεγάλα καράβια συνολικής χωρητικότητας 10.000 τόννων και πλήρωμα 1.100 ναύτες. Το γαλαξειδιώτικο ναυτικό επωφελήθηκε από τις ανακατατάξεις κατά τους ναπολεόντειους πολέμους και, σύμφωνα με τον Άγγλο κλασικό φιλόλογο και περιηγητή T. Smart Hughes, εκείνη την εποχή, «κάθε μέλος του πληρώματος έχει μερδικό στο καράβι ή το φορτίο. Αυτή η συμμετοχή όχι μόνο ηλεκτρίζει το επιχειρηματικό πνεύμα και τη δραστηριότητα, αλλά και καλλιεργεί τη φρονιμάδα, τη λιτότητα και την αυστηρή οικονομία. Ξερό ψωμί, ελιές, λίγο παστόψαρο και κρασί από το πιο συνηθισμένο είναι το καθιερωμένο σιτηρέσιό τους. Δεν είδα ποτέ λαό να δέχεται με τόση υπομονή τους κόπους και τις στερήσεις…».
Απώλειες του Αγώνα
Τις παραμονές της Eπανάστασης του 1821, το Γαλαξείδι ήταν μια ανθούσα πολίχνη, που απολάμβανε ένα είδος αυτονομίας παραχωρημένης από τον Αλή Πασά και πολλοί Γαλαξειδιώτες ναυμάχοι αναδείχθηκαν σε μεγάλες μορφές του Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Οι Κωνσταντίνος και Σπυρίδων Δεδούσης, Δρόσος Βλάμης, Ηλίας Φούντας, Γεώργιος Αλύκουρης, Ανδρέας Καμμένος, Δημήτριος Μουλδής, Ανδρέας Λουκέρης, Δημήτριος Μπακογεωργάκης, Δημήτριος Ανατσίτος όπλισαν τα καλύτερα από τα πλοία τους και τα έθεσαν στη διάθεση του Αγώνα. Ο Ηλίας Μητρόπουλος, ο επικαλούμενος «περιστερά» προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες στην πολιορκία της Ακρόπολης και ο Σπύρος Δεδούσης «τίμιος πατριώτης και γενναίος κιντυνώδης» σκοτώθηκε στην ίδια πολιορκία. Κι όταν την 23η Σεπτεμβρίου 1821 αποβιβάστηκε στην πολιτεία όλο το τουρκικό στράτευμα, οι Τούρκοι κράτησαν τα 30 από τα 70 πλοία που βρίσκονταν στο λιμάνι της και έκαψαν τα υπόλοιπα.
Από έκθεση του εκτάκτου Επιτρόπου Κ. Μεταξά προς την κυβέρνηση του νεοπαγούς ελληνικού κράτους, το 1830, γνωρίζουμε ότι: «Το Γαλαξείδιον ήδη έχει 650 οικογενείας και συμπεριλαμβάνουν 2.815 ψυχές… Οι Γαλαξειδιώται είναι όλοι σχεδόν ναύται, μετέρχονται οι ίδιοι με τα πλοία των μικρόν εμπόριον, άλλοι ναύται και άλλοι ως έμποροι. Είναι συγχρόνως και κτηματίαι… Η πόλις και η περιφέρεια αυτής έχουσα πέντε καλούς λιμένας και έχοντας οι κάτοικοι 34 πλοία της Αης κλάσσεως και 73 της Βας και ούσα η πόλις παραθαλάσσιος και κατάλληλος δι’ εμπόριον, δυνάμεθα να συμπεράνωμεν ότι ημπορεί να κατασταθή εμπορικήν πόλις της Βας τάξεως».
H μεγάλη ακμή
Η πόλη ανέκαμψε γρήγορα από τις απώλειες του Αγώνα και ο στόλος της άρχισε να ξανακτίζεται στα ναυπηγεία του Πειραιά και της Αίγινας αρχικώς, ενώ λίγο αργότερα μετακαλείται από την Αίγινα ο ναυπηγός Καλούδης κι αρχίζουν να κατασκευάζονται ιστιοφόρα σε ταρσανάδες της πόλης. Εκτός από τον Αντώνη Καλούδη, μεταξύ των πρώτων ξένων ναυπηγών ήταν ο Μαστροθανάσης Καϊμάκης από την Aμφισσα και ο γιος του Ιωάννης.
Από το 1840 αρχίζει η αυτόνομη ανάπτυξη του γαλαξειδιώτικου στόλου. Στη φάση αυτή, η ναυπηγική πέρασε κυρίως σε Γαλαξειδιώτες, όπως ο Μαστρογιάννης Κανάτας -του οποίου τη δουλειά συνέχισαν ο γιος και ο εγγονός του-, ο Αθανάσιος Μπακλαής, ο Αναγνώστης Κανέλλου Μιχαλόπουλος, ο Νικόλαος Αναγνώστου Μιχαλόπουλος και ο Κωνσταντίνος Παπαπέτρου. Eτσι, στα 1848, το Γαλαξείδι μπορούσε να καταμετρεί στην ιδιοκτησία των κατοίκων του εκατό πλοία, με χωρητικότητα όμως όχι μεγαλύτερη από διακόσιους τόννους. Την ίδια χρονιά, οι Γαλαξειδιώτες κινήθηκαν για την ίδρυση ασφαλιστικού οργανισμού, πράγμα που το κατάφεραν το 1860, όταν ιδρύθηκε η «Ανώνυμος Κινδυνασφαλιστική Εταιρεία το ΓΑΛΑΞΕΙΔΙΟΝ» για να ακολουθήσει η «Αλληλέγγυος Ασφάλεια το ΓΑΛΑΞΕΙΔΙΟΝ» και έξι ακόμη αλληλασφαλιστικές εταιρείες που κάλυπταν τους εταίρους τους σε μια μακρά σειρά από τους θαλάσσιους κινδύνους.
Το 1860 βρίσκει το Γαλαξείδι με περισσότερα από 300 πλοία, πολλά ανάμεσα στους 300 και 800 τόννους. Ο ναυτότοπος έχει φτάσει πια στη μεγαλύτερή του ακμή: 15 έως 20 καράβια ρίχνονταν κάθε χρόνο στη θάλασσα. Στα 1875, ο Παπαπέτρος ναυπηγεί το μπάρκο «Αίολος» του Κουζού 1.150 τόννων, ονομαστό για την κομψότητα, τη στερεότητα και τη γρηγοράδα του. Στα 1880, ο Κανάτας ναυπηγεί το εξαίρετο μπάρκο «Γραβιά» του Ιωάννη Μητρόπουλου, 1.050 τόννων, εφάμιλλο του πρώτου.
Tα πανιά μαζεύονται για πάντα
Είναι στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας του 19ου αι. που καταγράφεται προϊούσα η παρακμή του ναυτικού της πόλης. Ενώ το 1872 το λιμάνι του Γαλαξειδίου είχε 297 νηολογημένα πλοία χωρητικότητας μεγαλύτερης από 34.629 τόννους, είκοσι χρόνια αργότερα είχε 126 ιστιοφόρα, τα οποία το 1903 περιορίστηκαν σε 92. Οι ναυπηγήσεις άρχισαν να γίνονται αραιότερες. Το 1903 πέφτει στη θάλασσα το τελευταίο καράβι -είναι η μεγάλη σκούνα του Νικολάου Κωστέλλου-, και τα πανιά μαζεύονται για πάντα. Η παρακμή της ιστιοφόρου ναυτιλίας επέφερε τη ναυτιλιακή, αλλά και την πληθυσμιακή παρακμή του Γαλαξειδιού. Πολλοί Γαλαξειδιώτες κατέφυγαν οικογενειακώς στον Πειραιά, όπου υπήρχε ήδη μικρή εστία για δραστηριοποίηση στον εμπορικό κλάδο, ενώ πολλοί συνέχισαν την ενασχόληση με τη θάλασσα στους στόλους αιγαιοπελαγίτικων εταιρειών. Στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αι., σημειώθηκε νέα σοβαρή πληθυσμιακή συρρίκνωση και η γερμανική κατοχή έδωσε ένα ακόμη καίριο πλήγμα στην επιβίωση του τόπου.
Ποια στοιχεία εμπόδισαν τους παραδοσιακούς καπετάνιους στο Γαλαξείδι να μετατραπούν σε κοσμοπολίτες εφοπλιστές, όπως συνέβη σε άλλους ναυτότοπους του ελληνικού χώρου, δεν έχει ακόμη διακριβωθεί. Μέσα στις ίδιες τις συνθήκες ανάπτυξης του γαλαξειδιώτικου ναυτικού πρέπει να αναζητηθούν ίσως και τα στοιχεία της αδυναμίας προσαρμογής του. Μια νέα απαραίτητη προσέγγιση της ιστορίας του γαλαξειδιώτικου ναυτικού δεν θα απαντά μόνο στις ανάγκες της τοπικής αυτογνωσίας, αλλά θα αποτελεί ένα ακόμη πρόσθετο τοπικό παράδειγμα στο πλαίσιο της ελληνικής οικονομικής ιστορίας.
Η μικρή χωρητικότητα του γαλαξειδιώτικου ιστιοφόρου τύπου μπρίκι, δεν άντεξε, στα τέλη του 19ου αι., τον αυξανόμενο τότε ανταγωνισμό του ατμόπλοιου. Και στο σημείο αυτό, το ερώτημα της παρακμής του Γαλαξειδιού ως ενός από τους παραδοσιακούς ναυτότοπους, ανάγεται στο ίδιο το ερώτημα της μετάβασης από το ιστίο στον ατμό και τους μηχανισμούς που την επέτρεψαν ή την εμπόδισαν, στο πλαίσιο της οικονομίας του νησιωτικού και παραθαλάσσιου χώρου της Μεσογείου.
Στην περίπτωση του Γαλαξειδιού, οι αιτίες που έχουν προταθεί είναι η αδράνεια των παραδοσιακών δομών μπροστά στο καινοφανές, η αδυναμία του Έλληνα να συνεταιρίζεται -απαραίτητη προϋπόθεση για την εξασφάλιση των απαιτούμενων ποσών για επένδυση σε ατμόπλοια- και η νοοτροπία του ανεξάρτητου καπετάνιου-ιδιοκτήτη.
ΠΗΓΗ: kathimerini.gr
~ Γαλαξείδι
Αν η ιστορία του σας κινεί το ενδιαφέρον, τότε η ομορφιά και η γραφικότητά του, σίγουρα θα σας κάνει να το λατρέψετε. Το ιδανικό μέρος για αυτούς που αναζητούν ατμόσφαιρα «νησιού», μόλις δυόμισι ώρες οδικώς από την Αθήνα. Το Γαλαξείδι αποτελεί προορισμό παντός τύπου και καιρού. Είναι μία μικρή παραθαλάσσια κωμόπολη του νομού Φωκίδας , που μπορεί να την απολαύσει κανείς εξίσου το χειμώνα και το καλοκαίρι. Διαθέτει γραφικότητα νησιού και φυσική ομορφιά βουνού, συνδυασμός που συμβάλλει στο ευχάριστο και αναζωογονητικό κλίμα. Απέναντι απ την Ιτέα, καθρεφτίζεται με χάρη η μικρή πολιτεία των φημισμένων ναυτικών, το όμορφο “Γαλαξίδι ή Γαλαξείδι”. Στέκεται υπερήφανο και αρχοντικό στον Κορινθιακό κόλπο και πιο συγκεκριμένα στην καρδιά του Κρισσαίου Κόλπου, στην τοποθεσία της αρχαίας λοκρικής πόλης Χάλαιον που μετονομάστηκε σε Οιάνθη. Απέχει 34 χλμ από τον αρχαίο χώρο των Δελφών, 29 χλμ. από την Άμφισσα και 200 χλμ. από την Αθήνα. Πρόκειται για τη ναυτική πολιτεία που κουβαλά στην πλάτη της ιστορία 4.000 και πλέον χρόνων. Χαρακτηρισμένη ως παραδοσιακός και διατηρητέος οικισμός. Παλιό ναυτικό κέντρο που έδρασε στα χρόνια της ιστιοφόρου ναυσιπλοΐας, με ένδοξη συμμετοχή στον κατά θάλασσα αγώνα του ’21 και με τα ίχνη των πολυταξιδεμένων ναυτικών- κατοίκων του. Γνώρισε ιδιαίτερη ακμή το 18ο και 19ο αιώνα όταν τα γαλαξειδιώτικα καράβια ταξίδευαν σε όλο τον κόσμο. Αναμφισβήτητα στο Γαλαξείδι η αρχιτεκτονική έκφραση επηρεάστηκε από το επάγγελμα των κατοίκων του, που σαν κοσμογυρισμένοι καπεταναίοι φέρανε οικοδομικά υλικά και τεχνίτες από το εξωτερικό . Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του γνωρίσματα αποτελούν τα γραφικά σοκάκια, τα κουκλίστικα καπετανόσπιτα , τα γραφικά αρχοντικά αλλά και το λιμάνι, που θυμίζει έντονα νησιωτικό τοπίο σε συνδιασμό με τις πανέμορφες εκκλησιές του. Το σημερινό του όνομα διατηρείται από τον δέκατο αιώνα, από τον βυζαντινό τοπάρχη Γαλαξείδι, και παρά τις καταστροφές που υπέστη στην πάροδο των αιώνων από ξένους κατακτητές (Σλάβους, Φράγκους, Καταλάνους, Ιππότες της Ρόδου, Τούρκους), κατάφερε να διατηρήσει την ταυτότητα και την αίγλη του. Είναι μια από τις πιο καλοδιατηρημένες παραδοσιακές πόλεις της Ελλάδας, με δύο φυσικά λιμάνια, την Αγορά και το Χηρόλακα. Το Γαλαξείδι είναι χτισμένο επάνω σε λοφίσκους, με θέα βραχονησίδες, υφάλους, εκκλησάκια και φάρους. Ο τόπος αυτός φημίζεται για τη μεγάλη ιστορική διαδρομή του και τη διαχρονική γραφικότητά του. Είναι το μέρος εκείνο όπου η ευημερία των κατοίκων αντανακλάται στα καλοδιατηρημένα αρχοντικά του. Ναυτική πολιτεία και παλιό εμπορικό λιμάνι που φιλοξενεί 2.000 περίπου μόνιμους κατοίκους. Το πλέον εκσυγχρονισμένο αλλά και σταθερό στην παράδοση Γαλαξείδι , προσφέρεται για μια θαυμάσια ολιγοήμερη εκδρομή. Η ιδανική γεωγραφική του θέση στις νότιες ακτές της Στερεάς Ελλάδας, σε συνδυασμό με το άνετο οδικό δίκτυο, το καθιστά προσπελάσιμο και σε κοντινή απόσταση από τις περισσότερες μεγάλες πόλεις της Κεντρικής Ελλάδας. Γύρω του και σε ακτίνα μερικών χιλιομέτρων βρίσκονται η Αθήνα, η Πάτρα, η Λάρισα, Κόρινθος, Λαμία, Ναύπακτος).
***
| Επτάλοφος - Αγόριανη Παρνασσού : ~  Ο Επτάλοφος ή Αγόριανη είναι χωριό κτισμένο στις βορειονατολικές πλαγιές του Παρνασσού, πολύ κοντά στα όρια του Εθνικού Δρυμού Παρνασσού, σε υψόμετρο 830 μέτρων. Ανήκει στο νομό Φωκίδας και έχει περίπου 700 μόνιμους κατοίκους.\  Τα τελευταία χρόνια αναπτύσεται τουριστικά με γοργούς ρυθμούς, γεγονός που οφείλεται στην μικρή απόσταση που χωρίζει το χωριό από τα χιονοδρομικά κέντρα Παρνασσού, καθώς και της θέσης του ανάμεσα στα πυκνά έλατα που κυριαρχούν στην περιοχή και γενικότερα στο υπέροχο φυσικό τοπίο.Η αρχική του ονομασία μέχρι το 1928 ήταν Αγόριανη οπότε ονομάστηκε Επτάλοφος για τον λόγο ότι ήταν κτισμένο πάνω σε επτά λόφους. Το χωριό διαθέτει πολλά νερά και πολλές φυσικές ομορφιές, ωραίες ταβέρνες με παραδοσιακά εδέσματα, αρκετά καταλύματα που θα καλύψουν τις όποιες απαιτήσεις των επισκεπτών σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Η επίσκεψη στους καταρράκτες του Επτάλοφου που βρίσκονται μέσα στο χωριό και πολύ κοντά στην κεντρική πλατεία, αποτυπώνει την προίκα που απλόχερα έδωσε η φύση στον τόπο, (στην κεντρική πλατεία υπάρχουν ενημερωτικές πινακίδες για τη διαδρομή που θα ακολουθήσετε).  Χωριό ιστορικό, καταφύγιο των βυζαντινών αυτοκρατόρων Κομνηνών, πατρίδα των αγωνιστών και οπλαρχηγών του '21 (Κομνά, Θόδωρου και Σταμάτη Τράκα κ.ά.).Κάηκε σχεδόν ολοσχερώς κατά την περίοδο της κατοχής από τους Γερμανούς κατακτητές, τον Οκτώβριο του 1943 ως αντίποινα για τη δράση ανταρτών στην περιοχή. Επισκευθείτε
 Για τη διαμονή σας στον Επτάλοφο - Αγόριανη Φωκίδας, μπορείτε να κλείσετε δωμάτιο σε κάποιο από τα ξενοδοχεία ή ενοικιαζόμενα δωμάτια της περιοχής. Στον Επτάλοφο - Αγόριανη υπάρχουν ξενοδοχεία, ξενώνες, ενοικιαζόμενα δωμάτια και διαμερίσματα, διαφόρων κατηγοριών και τύπων, που μπορούν να ικανοποιήσουν κάθε απαίτηση. Λίστα με ξενοδοχεία και καταλύματα, καθώς και επιλογές με προσφορές για οικονομικές διακοπές, μπορείτε να δείτε πιο κάτω, στον κατάλογο με τα καταλύματα της πόλης και στην σελίδα με τις προσφορές διαμονής. 
Η Αγόριανη (σύγχρονο όνομα Επτάλοφoς), το χωριό που κάθεται θρονιασμένο στην αγκαλιά του Παρνασσού κι αγναντεύει το Καλλίδρομο και το Ζητούνι, είναι ένα από τα ομορφότερα και αναπτυσσόμενα χωριά της Ορεινής Παρνασσίδας.
Μόλις μια ανάσα από το Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού – το καλύτερο της Ελλάδας – και μόνο 2 ώρες από την Αθήνα, αποτελεί την ιδανικότερη τοποθεσία για weekend και διακοπές στο βουνό, με ιδανικό κλίμα και τις 4 εποχές.
Η Αγόριανη είναι κτισμένη πάνω σε επτά λόφους και σε υψόμετρο 900 μ.. Εκείνο που την καθιστά μοναδική, είναι η φυσική της ομορφιά. Πλατάνια, φτελιές, κερασιές, μηλιές και φυσικά τα υπέροχα έλατα του Παρνασσού, δημιουργούν μια μοναδική σύνθεση πράσινου, διαφορετική κάθε εποχή του χρόνου.
Πολλές πηγές με γάργαρα νερά και καταρράκτες δημιουργούν μια σπάνια εικόνα, ακόμα και μέσα στην πλατεία του χωριού.
Σας προσκαλούμε να ανακαλύψετε αυτοπροσώπως τα μοναδικά τοπία και την απαράμιλλη χάρη της Αγόριανης – καθώς η αίσθηση γαλήνης και τα φυσικά κάλλη της αδικούνται, εάν περιγραφθούν με λέξεις! Οι αποστάσεις σε κοντινούς προορισμούς:Χιονοδρομικό κέντρο Παρνασσού 17 χλμ
~Ο μεγάλος ορεινός όγκος του Παρνασσού βρίσκεται ανάμεσά τους. Τα δύο χωριά χωρίζουν 25 χιλιόμετρα. Και όχι μόνο. Η Αράχωβα είναι ίσως ο πιο γνωστός χειμερινός προορισμός στην Ελλάδα. Από την άλλη, η Αγόριανη (ή Επτάλοφος, επειδή είναι χτισμένη πάνω σε επτά λόφους) είναι ένα μικρό παραδοσιακό χωριό στη βόρεια πλευρά του Παρνασσού. Φτάνοντας στην Αράχωβα, θα διασχίσεις τον κεντρικό δρόμο, με τις ταβέρνες, τις καφετέριες και τα καταστήματα με τα τοπικά προϊόντα να σου αποσπούν την προσοχή. Στην Αγόριανη θα βρεις ανοιχτό το καφενείο στην πλατεία και 1 – 2 μικρά ταβερνάκια. Στην Αράχωβα, η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από τους… VIP που έχουν περάσει τα τελευταία χρόνια από τα πολυτελή resorts. Στην Αγόριανη, πάλι, περιστρέφεται γύρω από το βουνό και τα μανιτάρια. Η Αγόριανη μπορεί να είναι ανερχόμενος προορισμός και οι ιδιόκτητες κατοικίες να ξεπηδούν σαν τα μανιτάρια που φυτρώνουν λίγα χιλιόμετρα πιο πάνω, αλλά διατηρεί ακόμα την ατμόσφαιρα ενός αυθεντικού χωριού – και με όλα τα καλά του φυσικού πλούτου του Παρνασσού να είναι το ίδιο προσβάσιμα και κοντινά. ΔΙΑΜΟΝΗ ΑΡΑΧΩΒΑ Αριάδνη (Τ/22670-31.247, 6946- 437.101, www.ariad.gr). Ξενώνας με πέτρα στους τοίχους και ξύλινα παραδοσιακά ταβάνια. Σε όλα τα δωμάτια θα βρείτε τζάκι, αυτόνομη θέρμανση, ασύρματο Internet και θέα στο χωριό. 40 – 60 ευρώ το δίκλινο με πρωινό. Νεφέλες (Τ/22670- 32.777, 6979-357.070, www.nefeles.com). Ροζ, φιστικί, γαλάζιο, μοβ, κίτρινο: όποιο και αν επιλέξετε από τα 10 συνολικά δωμάτια του ξενώνα, θα μείνετε ικανοποιημένοι. Τα δωμάτια δανείζονται τα ονόματά τους από τις Μούσες. Ολα διαθέτουν αυτόνομα μπαλκόνια με θέα προς τη μεριά των Δελφών και την κοιλάδα. Υπάρχουν και τετράκλινα δωμάτια και σοφίτες με τζάκι. 50 – 75 ευρώ το δίκλινο με πρωινό.  ΑΓΟΡΙΑΝΗ (ή ΕΠΤΑΛΟΦΟΣ)Το Μπαλκόνι της Αγόριανης (Τ/22340-61.127, www.balcony.gr). Λειτουργεί από το 1981, διαθέτει εστιατόριο και πολλά ανακαινισμένα δωμάτια. Η διακόσμηση των δωματίων είναι παραδοσιακή, με λάμπες, φλοκάτες και κουρτινάκια στα παράθυρα. Στον δεύτερο όροφο υπάρχουν και σοφίτες για πιο ρομαντική διαμονή. Από 40 ευρώ το δίκλινο με πρωινό. Μαυρόδημος Hotel (Τ/22340-61.289, www.agoriani.com). Διαθέτει 14 δωμάτια, το καθένα διαφορετικό, αλλά όλα με σκούρο ξύλο και ενδιαφέρουσα διακόσμηση. Υπάρχει και εστιατόριο που σερβίρει παραδοσιακά πιάτα. Από 60 ευρώ το δίκλινο με πρωινό. Ασημίνα (Τ/22340-61.492, 6974-198.391). Πέτρινος ξενώνας 12 δωματίων με θέα στο χωριό. Ολα έχουν βεράντες και παραδοσιακή διακόσμηση, ενώ οι σοφίτες διαθέτουν τζάκι και μεγάλες βεράντες. Από 60 ευρώ το δίκλινο με πρωινό. Πετράδι (Τ/6974-744.741, www.petradi-eptalofos.com). Ανετες κατοικίες στο δρόμο Αράχωβας – Αγόριανης. Οι διώροφες μεζονέτες είναι ιδανικές για οικογένειες και παρέες, διαθέτουν τζάκι, πλήρως εξοπλισμένη κουζίνα και όλες τις ανέσεις. Από 150 ευρώ για δύο άτομα με πρωινό. Υδριάδες (Τ/22340-61.403, 6932-604.502, www.idriades.com). Καινούργια άφιξη στο χωριό, που πρωτολειτούργησε τα περασμένα Χριστούγεννα. Με μοντέρνα αισθητική, τα 4 δωμάτια και τα 2 διαμερίσματα είναι διακοσμημένα με γήινους χρωματισμούς, έχουν ξύλινα πατώματα, τζάκι και χαρούμενες φλοράλ ταπετσαρίες στα υπνοδωμάτια. Από 60 ευρώ το δίκλινο με πρωινό. ΦΑΓΗΤΟ
• Γκρίζα Αρκούδα (Τ/22340-61.277). Είναι γνωστή στους μανιταρόφιλους αλλά και στους καλοφαγάδες της περιοχής. Τα φρέσκα μανιτάρια μαγειρεύονται με όλους τους πιθανούς τρόπους, αλλά σίγουρα θα πετύχετε και κάποια σπεσιαλιτέ: πανσέτα με σάλτσα μελιού, αγριογούρουνο, ζαρκάδι, ακόμη και φασιανό! 10 – 15 ευρώ το άτομο.
• Δόκανο (Τ/22340-61.495). Στην πλατεία του χωριού, προσφέρει την εμπειρία αυθεντικού κουτουκιού. Χαμηλοτάβανο, με δυνατό τζάκι και ιδιαίτερη μουσική, σερβίρει κοκορέτσι, αρνάκι, σπληνάντερο, προβατίνα, σπιτικές πίτες και καυτή φασολάδα. Από 12 ευρώ το άτομο. ΑΡΑΧΩΒΑ • Το Ρακοπωλείο (Πλατεία Λάκκα, T/22670-31.827) βρίσκεται πίσω από την κεντρική πλατεία. Είναι ανοιχτό από νωρίς για τσιπουράκι και μεζέδες (τηγανιά, λουκάνικο κ.λπ.), αλλά και μέχρι αργά, για καυτές σούπες για τους ξενύχτηδες και τους άυπνους. 14 – 18 ευρώ το άτομο. ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ Αράχωβα: 172 χλμ. / Αγόριανη: 197 χλμ. ΑΜΦΙΚΛΕΙΑ Στην άλλη πλευρά του Παρνασσού  ΔΙΑΜΟΝΗ Ξενοδοχεία στην Αμφίκλεια  Αμφίκαια (Τ/22340-48.860, www.amfikaia.gr). Σε διακόσια στρέμματα γης, το κτήμα φιλοξενεί βιολογικές καλλιέργειες, πολλά ζώα και 16 παραδοσιακά πετρόχτιστα ή ξύλινα σπίτια. Τα σπίτια έχουν τζάκι, μεγάλα παράθυρα, που φωτίζουν τους χώρους, και κάθε πρωί θα σας περιμένει πρωινό με ντόπια προϊόντα, σπιτικές μαρμελάδες και ψωμί ψημένο στα ξύλα. Από 105 ευρώ το σπιτάκι για δύο άτομα, με πρωινό.Κυριακή (Τ/22340-29.011, www.xenonaskiriaki.gr). Το πανέμορφο Χαγιάτι του με τους κόκκινους καναπέδες και τη θέα είναι το ιδανικό σημείο για να πιείτε καφέ και να ξεκινήσετε τη μέρα σας. Μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα στα 8 ατμοσφαιρικά δωμάτια του ξενώνα ή τα 5 στούντιο στο ανακαινισμένο πέτρινο αρχοντικό, στον παλιό οικισμό της Αμφίκλειας. Από 130 ευρώ το δίκλινο με πρωινό. ΦΑΓΗΤΟ   Στις 20 και 21 Νοεμβρίου διοργανώνεται στην Αμφίκλεια Εκθεση Ψωμιού. Η έκθεση περιλαμβάνει τοπικά προϊόντα από αλεύρι και καλαμπόκι, καθώς και δημητριακά, κουλούρια κ.λπ. Ευκαιρία και για μια επίσκεψη στο Μουσείο Αρτου (Τ/22340-23.044), που διηγείται την ιστορία του ψωμιού και εξηγεί τους τρόπους παρασκευής του.  *** Δελφοί       Οι Κωμόπολη των Δελφών υπάγεται διοικητικά στο Νομό Φωκίδας και φιλοξενούν ένα πληθυσμό που ανέρχεται σε 2.300 κατοίκους περίπου. Είναι χτισμένη στις πλαγιές του Παρνασσού σε υψόμετρο 570 μέτρων και βρίσκεται σε πολύ κοντινή απόσταση από τον ομώνυμο αρχαιολογικό χώρο. Παλαιότερα ο οικισμός βρισκόταν επί του αρχαιολογικού χώρου και ονομαζόταν Καστρί. Η μεταφορά του συνδυάστηκε με την μετονομασία του και πραγματοποιήθηκε το 1892 με την έναρξη των ανασκαφών. Σχεδόν από τον πρώτο καιρό της δημιουργίας του γνώρισε σημαντική τουριστική ανάπτυξη και μέχρι σήμερα αυτός είναι ο τομέας που απασχολεί την πλειοψηφία του ενεργού της πληθυσμού. Στους Δελφούς βρίσκεται το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών αλλά και το Μουσείο Δελφικών Εορτών που ήταν το σπίτι του Άγγελου και Εύας Σικελιανού που πρωτοστάτησαν στην προσπάθεια αναβίωσης της Δελφικής ιδέας .-
~
 *** Η Αράχωβα (ή Αράχοβα) είναι μία ορεινή κωμόπολη του Νομού Βοιωτίας χτισμένη στις νότιες πλαγιές του Παρνασσού σε υψόμετρο 968 μέτρων. Αποτελούσε έδρα[1] του ομώνυμου δήμου μέχρι τα τέλη του ενώ με την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης εντάχθηκε στον νέο Δήμο Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας, του οποίου αποτελεί Δημοτική Ενότητα. Ο πληθυσμός της σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είναι 2.657 κάτοικοι. Αποτελεί δημοφιλές χειμερινό θέρετρο, χάρη στην ύπαρξη χιονοδρομικού κέντρου, (που τελευταία επεκτάθηκε και ανακαινίστηκε) και τη μικρή της απόσταση από την Αθήνα (153 χιλιόμετρα). *** ΧΙΟΝΟΔΡΟΜΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ :  Η πρόσβαση στις εγκαταστάσεις του X.K.Π είναι προσιτή από ένα οδικό δίκτυο το οποίο αποχιονίζεται συνεχώς με τα εκχιονιστικά μηχανήματα που διαθέτει το κέντρο. Πρόσβαση υπάρχει από σχεδόν όλες τις πλευρές του ορεινού όγκου του Παρνασσού και κατ’ επέκταση, από οποιοδήποτε σημείο της Ελλάδας οδικά. Από Αθήνα, φτάνοντας στη Λιβαδειά, μπορεί να επιλέξει, ο επισκέπτης τη διαδρομή: Τιθορέα - Αμφίκλεια – ΧΚΠ Τιθορέα – Αμφίκλεια – Πολύδροσος - ΧΚΠ Αράχωβα – Διασταύρωση – ΧΚΠ  Από Βόρεια Ελλάδα, φτάνοντας στη Λαμία, ακολουθεί κανείς την Εθνική οδό προς Αθήνα και λίγο πριν τη διασταύρωση Θερμοπυλών ακολουθεί την έξοδο δεξιά προς Άμφισσα – Πάτρα. Στο χωριό Γραβιά στρίβει αριστερά προς Μαριολάτα - Λιλαία – Πολύδροσο - Αμφίκλεια.  Από Πάτρα, ακολουθεί ο επισκέπτης το δρόμο Ναύπακτος - Ιτέα και από εκεί μπορείτε να επιλέξετε μεταξύ των διαδρομών Ιτέα - Δελφοί - Αράχοβα - XKΠ ή Ιτέα - 'Aμφισσα - Γραβιά - Λιλαία. – Πολύδροσο – ΧΚΠ. Απόσταση από Αθήνα: 180 χλμ. Απόσταση από Θεσσαλονίκη: 370 χλμ. Απόσταση από Πάτρα: 160 χλμ. Απόσταση ΧΚΠ από το αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος: 205 χλμ. ~ *** *** ΓΕΦΥΡΑ ΡΙΟ-ΑΝΤΙΡΙΟ ..ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ : ~  Το όραμα -όνηρο του Χ. Τρικούπη ~ Έχουν περάσει περισσότερα από εκατό χρόνια από τη στιγμή που ο τότε Πρωθυπουργός της Ελλάδας, Χαρίλαος Τρικούπης, οραματίσθηκε τη γεφύρωση των περίπου τριών χιλιομέτρων που χωρίζουν το Ρίο από το Αντίρριο. Το 2004, το μεγαλόπνοο αυτό όραμα έγινε πραγματικότητα. Η Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου αποτελεί ορόσημο της Ελλάδας του 21ου αιώνα και βελτίωσε την καθημερινότητα μέρους των κατοίκων της χώρας συντελώντας μεταξύ άλλων στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής.   ~ Το 1880, ο Χαρίλαος Τρικούπης εξελέγη Πρωθυπουργός της Ελλάδας. Γεννημένος στο Ναύπλιο, οραματίστηκε την ένωση της περιοχής Μεσολογγίου από την οποία καταγόταν (βόρεια ακτή του Κορινθιακού Κόλπου) με την Αχαΐα, στην Πελοπόννησο (νότια ακτή). Στις 29 Μαρτίου 1889, μίλησε στο Κοινοβούλιο για την ανάγκη γεφύρωσης του Στενού Ρίου-Αντιρρίου. Ωστόσο, η κατασκευή του έργου αυτού δεν ήταν τεχνικά εφικτή μέχρι τα τέλη του 20ου αιώνα. Έτσι, χρειάστηκε σχεδόν ένας αιώνας μέχρι το Ελληνικό Δημόσιο να προκηρύξει διαγωνισμό για την κατασκευή μόνιμης ζεύξης. Η πρόσκληση σε διαγωνισμό το 1991 και ο διαγωνισμός του Δεκεμβρίου 1993 οδήγησαν στην υπογραφή, στις 3 Ιανουαρίου 1996, της Σύμβασης Παραχώρησης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε. για τη μελέτη, κατασκευή, χρηματοδότηση, συντήρηση και λειτουργία της Γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου.   Η σύμβαση τέθηκε σε πλήρη ισχύ στα τέλη του 1997 όταν εξασφαλίστηκε η πλήρης χρηματοδότηση του έργου. Χρειάστηκαν δύο χρόνια για να συμφωνηθεί η πρώτη χρηματοδότηση έργου υποδομής με παραχώρηση σε ιδιώτες στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας και η κύρια δανειακή σύμβαση με την ΕΤΕπ υπεγράφη στις 25 Ιουλίου 1997, ενώ το τελικό συμφωνητικό χρηματοδότησης υπεγράφη στις 17 Δεκεμβρίου 1997. Στις 19 Ιουλίου 1998, ο κ. Κώστας Σημίτης, Πρωθυπουργός της Ελλάδας, θεμελίωσε το έργο της Γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου παρουσία του κ. Κωστή Στεφανόπουλου, Προέδρου της Δημοκρατίας. Στις 12 Αυγούστου 2004, παραμονή της έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, ο Υπουργός ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. κ. Γεώργιος Σουφλιάς εγκαινίασε τη Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, τέσσερις μήνες νωρίτερα από την συμβατική ημερομηνία ολοκλήρωσης των εργασιών. ~     Η εταιρεία ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε. συστάθηκε το 1995 από τη γαλλική VINCI και έξι ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες, με έδρα το Χαλάνδρι Αττικής και με αποκλειστικό σκοπό τη σύναψη με το Ελληνικό Δημόσιο και την υλοποίηση της Σύμβασης Παραχώρησης της Γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου. Ως Παραχωρησιούχος, η ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε. έχει την ευθύνη της μελέτης, κατασκευής, χρηματοδότησης, συντήρησης και λειτουργίας της Γέφυρας στη διάρκεια των 42 ετών της περιόδου παραχώρησης. Για να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις της, έχει υπογράψει μέχρι σήμερα περισσότερες από 50 συμβάσεις, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται η σύμβαση κατασκευής με την Κατασκευάστρια Κοινοπραξία καθώς και οι πολυάριθμες αναλυτικές χρηματοδοτικές συμβάσεις με τους Δανειστές. Κατά τη διάρκεια της περιόδου κατασκευής ο Παραχωρησιούχος εξασφάλισε την εύρυθμη διαχείριση όλου του χρηματοδοτικού πλαισίου του έργου, καθώς και την κάλυψη των καθημερινών χρηματοδοτικών αναγκών του. Από τον Αύγουστο 2004, οπότε και έληξε η κατασκευαστική περίοδος και μέχρι τη λήξη της περιόδου παραχώρησης, η ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε. είναι υπεύθυνη για την ομαλή λειτουργία του έργου (μέσα στο πλαίσιο της σύμβασης παραχώρησης), για τη συντήρησή του και όλες τις απαραίτητες βελτιώσεις, ώστε το έργο να βρίσκεται πάντα στη πρωτοπορία των τεχνολογικών εξελίξεων. Σκοπός της είναι μέσα από τη συμβατικά χρηστή διαχείριση του έργου, η κοινωνική αναβάθμιση της ευρύτερης περιοχής. Για αυτόν το λόγο, η Γέφυρα έχει αναπτύξει και προτίθεται στο μέλλον να αναπτύξει ακόμα περισσότερο την εμπορική, κοινωνική και χορηγική στρατηγική της. Οι μέτοχοι της ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε. είναι:
    Καινοτόμες μελέτες και μέθοδοι υπεράκτιας κατασκευής χρησιμοποιήθηκαν, ώστε να γίνει πραγματικότητα αυτή η μοναδική καλωδιωτή γέφυρα πολλαπλών ανοιγμάτων. Αξίζει να επισημανθούν μεταξύ άλλων η υιοθέτηση και εφαρμογή της λύσης αβαθούς θεμελίωσης σε ενισχυμένο πυθμένα, το συνεχές και πλήρως αναρτημένο κατάστρωμα καθ’ όλο το μήκος της γέφυρας (2.252 m), το ευμέγεθες σύστημα σεισμικής απόσβεσης, τα εξοπλισμένα με ειδικές αντισεισμικές διατάξεις καλώδια ανάρτησης, οι αρμοί διαστολής που μπορούν να παραλάβουν μεγάλες μετατοπίσεις ως προς τον άξονα της γέφυρας και εγκάρσια. Επικεφαλής της μελέτης και κατασκευής ήταν η γαλλική εταιρεία Vinci σε συνεργασία με τις μεγαλύτερες ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες (Άκτωρ, J&P και Αθηνά). Γεωφυσικό Περιβάλλον κατασκευής του Έργου Το περιβάλλον στο οποίο κατασκευάστηκε η γέφυρα παρουσιάζει έναν συνδυασμό φυσικών αντιξοοτήτων που καθιστά το έργο αυτό αρκετά περίπλοκο, όπως το πλάτος του Στενού που είναι περίπου 2.500 μέτρα, το βάθος της θάλασσας (ως και 65 μέτρα) σε συνδυασμό με τα βαθιά χαλαρά αλλουβιακά στρώματα, η πιθανότητα έντονης σεισμικής δραστηριότητας, οι τεκτονικές μετακινήσεις και οι εξαιρετικά ισχυροί άνεμοι. Υπέδαφος  Το ανάγλυφο του πυθμένα εμφανίζει απότομες κλίσεις προς τις δύο ακτές και ένα μεγάλο οριζόντιο επίπεδο σε βάθος περίπου 60 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η διερεύνηση των πρώτων 100 μέτρων του πυθμένα κατέδειξε την απουσία βραχώδους υποστρώματος. Σύμφωνα με γεωλογικές μελέτες, το πάχος των ιζημάτων που αποτελούνται από παχιές αργιλικές στρώσεις αναμεμειγμένες, σε ορισμένα σημεία, με λεπτή άμμο και ιλύ υπερβαίνει τα 500 μέτρα.
Σεισμοί & τεκτονικές μετακινήσεις
 Ο Κορινθιακός Κόλπος και πιο συγκεκριμένα η βόρεια ακτή της Πελοποννήσου χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη μεγάλου αριθμού ενεργών ρηγμάτων, όπως του Ξυλοκάστρου, του Αιγίου, της Ελίκης, του Ψαθοπύργου, της Πάτρας κ.ά. που αποτυπώνονται στον σχετικό χάρτη.Στα ρήγματα εντοπίζεται η πλειονότητα των σεισμών που καταγράφονται στην περιοχή ως αποτέλεσμα των τεκτονικών μετακινήσεων μεταξύ Στερεάς Ελλάδας και Πελοποννήσου που φθάνουν κάποια χιλιοστά τον χρόνο. Η ανάλυση σεισμικού κινδύνου κατέληξε ότι ένας σεισμός κοντινού πεδίου μεγέθους ως και 6,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ είναι καθοριστικός για τον ορισμό της σεισμικής δράσης στην περιοχή του έργου. Στον χάρτη, οι κύκλοι και τα τετράγωνα αντιστοιχούν σε ιστορικούς και καταγεγραμμένους από τα όργανα σεισμούς μεγέθους μεγαλύτερου των 5,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Άνεμοι Λόγω της μορφολογίας των γύρω ορεινών όγκων, το Στενό Ρίου-Αντιρρίου είναι γνωστό για τους συχνούς και ισχυρούς ανέμους. Η ταχύτητα αναφοράς του ανέμου (ωριαίος μέσος όρος σε 10 μέτρα ύψος, περίοδος επαναφοράς 120 έτη) εκτιμήθηκε στα 30 m/sec με βάση μια πλούσια βάση δεδομένων μετρήσεων ανέμων. Φορτία μελέτης Τα σεισμικά φορτία σχεδιασμού ορίζονται με τη μορφή φάσματος απόκρισης στο επίπεδο του πυθμένα της θάλασσας. Η μέγιστη επιτάχυνση εδάφους ισούται με 0,48 g και η μέγιστη φασματική επιτάχυνση ισούται με 1,2 g για περιόδους μεταξύ 0,2 s και 1,0 s. Το φάσμα αυτό θεωρείται ότι αντιστοιχεί σε σεισμό με περίοδο επαναφοράς 2.000 ετών ή σε σεισμικό γεγονός με 5% πιθανότητα υπέρβασης για τη διάρκεια ζωής των 120 ετών. Στο ακόλουθο σχήμα, το φάσμα μελέτης της Γέφυρας συγκρίνεται με αυτό που απαιτείται από τον Ελληνικό Αντισεισμικό Κανονισμό (EAK 2000).  Δεδομένων των τεκτονικών μετακινήσεων στην περιοχή και της διάρκειας ζωής των 120 ετών της γέφυρας, οι συμβατικές προδιαγραφές απαιτούσαν η Γέφυρα να μπορεί να παραλάβει πιθανές κινήσεις ρηγμάτων ως και 2 μέτρων προς κάθε κατεύθυνση, οριζόντια και/ή κατακόρυφα μεταξύ δύο διαδοχικών βάθρων, σε συνδυασμό με κατακόρυφη κλίση 1/500 των πυλώνων.Η ταχύτητα αναφοράς του ανέμου (ωριαίος μέσος όρος σε 10 μέτρα ύψος, περίοδος επαναφοράς 120 έτη) που ελήφθη ήταν 32 m/sec. Στο επίπεδο του καταστρώματος (57 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας) η ταχύτητα ανέμου αναφοράς (μέση 10’) είναι 50 m/sec. Ωστόσο, τα εύκαμπτα καταστρώματα, των καλωδιωτών (όπως της Γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου) και των κρεμαστών γεφυρών, είναι επιρρεπή σε αεροδυναμικά φαινόμενα που δύνανται να δημιουργήσουν συνθήκες αστάθειας. Οι υπάρχουσες προδιαγραφές απαιτούν η αεροδυναμική ευστάθεια των εύκαμπτων γεφυρών με άνοιγμα μεγαλύτερο των 200 μέτρων να επιβεβαιώνεται με αεροδυναμικές δοκιμές. Για τη Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου οι προδιαγραφές απαιτούσαν η κρίσιμη ταχύτητα ανέμου για «αστάθεια σε πτερυγισμό» (flutter instability) να είναι μεγαλύτερη των 74 m/sec και το εύρος ταλάντωσης λόγω «διάχυσης δίνης» (vortex shedding) να παραμένει περιορισμένο. Επίσης, η γέφυρα πρέπει να είναι ικανή να αντέξει σε πρόσκρουση δεξαμενόπλοιου 180.000 τόνων dwt που πλέει με ταχύτητα 16 κόμβων. Αυτό αντιστοιχεί σε οριζόντιο στατικό φορτίο 28.000 τόνων που εφαρμόζεται σε ύψος 67 μέτρων (3 μέτρα πάνω από τη συνήθη επιφάνεια της θάλασσας) από τη βάση των βάθρων. Σχεδιασμός Εξαρχής ήταν σαφές ότι το κρίσιμο φορτίο για το μεγαλύτερο τμήμα της κατασκευής είναι ο συνδυασμός τυχηματικού σεισμικού φορτίου. Ο κρίσιμος τυχηματικός σεισμικός συνδυασμός φόρτισης συνίσταται στον σεισμό σχεδιασμού και 50% των τεκτονικών μετακινήσεων. Η επιλεγείσα λύση προκρίθηκε μετά από εξέταση ενός μεγάλου αριθμού εναλλακτικών επιλογών τόσο ως προς το είδος της ανάρτησης (καλωδιωτής έναντι κρεμαστής γέφυρας) όσο και ως προς το σύστημα θεμελίωσης. Αναφορικά με τα θεμέλια, η φέρουσα ικανότητα και οι αντίστοιχες κατασκευαστικές μέθοδοι αποτελούσαν βασικό μέλημα σε αυτές τις δύσκολες περιβαλλοντικές συνθήκες που χαρακτηρίζονται από χαλαρό έδαφος έδρασης, σημαντικές σεισμικές επιταχύνσεις και μεγάλο βάθος νερού. Εξετάστηκαν και εναλλακτικά συστήματα θεμελίωσης (όπως η θεμελίωση με πασσάλους, οι βαθιά πακτωμένοι θάλαμοι και η αντικατάσταση εδάφους) με τα αντίστοιχα πλεονεκτήματά τους σε ό,τι αφορά τον εξορθολογισμό του κόστους κατασκευής, τη δυνατότητα υλοποίησης και την τεχνική αρτιότητα. Η ανάλυση αυτή κατέδειξε ότι η αβαθής θεμελίωση ήταν η πιο ικανοποιητική λύση υπό την προϋπόθεση ότι θα ήταν εφικτή η σημαντική βελτίωση των 20 πρώτων μέτρων του εδάφους. Αυτό επιτεύχθηκε με τη χρήση μεταλλικών ενθεμάτων. Αν και οι θεμελιώσεις αυτές μοιάζουν με θεμελιώσεις με πασσάλους, δεν συμπεριφέρονται σε καμία περίπτωση ως τέτοιες, αφού δεν υπάρχει σύνδεση μεταξύ των ενθεμάτων και του θεμελίου, το οποίο θα επιτρέψει στη θεμελίωση να ανασηκωθεί μερικώς ή να ολισθήσει σε σχέση με το έδαφος κατά τη διάρκεια ενός σεισμικού γεγονότος. Ένα άλλο μοναδικό χαρακτηριστικό του έργου αυτού είναι το συνεχές καλωδιωτό κατάστρωμα, το οποίο εκτός του ότι είναι το μακρύτερο στον κόσμο είναι και πλήρως αναρτημένο. Αυτό δημιουργεί ένα αποτελεσματικό σύστημα μόνωσης που μειώνει σημαντικά τις σεισμικές δυνάμεις που ασκούνται στο κατάστρωμα και ταυτόχρονα εξασφαλίζει την απαιτούμενη ευκαμψία ώστε να παραλαμβάνονται οι πιθανές μετακινήσεις ρηγμάτων μεταξύ των γειτονικών βάθρων. Στην εγκάρσια διεύθυνση, το κατάστρωμα θα συμπεριφέρεται σαν εκκρεμές και οι πλευρικές του κινήσεις πρέπει να περιορίζονται. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση υδραυλικών αποσβεστήρων στους πυλώνες (4) και στα μεταβατικά ακρόβαθρα (2) στόχος των οποίων είναι να περιορίσουν τις σχετικές πλευρικές μετατοπίσεις μεταξύ του καταστρώματος και των πυλώνων απορροφώντας μεγάλο μέρος της ενέργειας που εισάγεται κατά τη διάρκεια σεισμικών γεγονότων. Επιπρόσθετα, το κατάστρωμα πρέπει να παραμένει σταθερό κατά τη διάρκεια πολύ ισχυρών ανέμων αποτρέποντας την άσκοπη καταπόνηση του συστήματος απόσβεσης. Για τον σκοπό αυτόν είναι συνδεδεμένο με κάθε πυλώνα μέσω μιας οριζόντιας μεταλλικής ράβδου (που ονομάζεται «αναστολέας εγκάρσιας στήριξης») η οποία «απελευθερώνει» το κατάστρωμα σε περίπτωση ισχυρού σεισμικού γεγονότος, επιτρέποντας έτσι στους αποσβεστήρες να ενεργοποιηθούν. Ο αρμός διαστολής έχει σχεδιαστεί για να παραλαμβάνει τις μέγιστες μετακινήσεις χωρίς καμία ζημιά (σε κατάσταση λειτουργικότητας-SLS) και περιορισμένες/ελεγχόμενες βλάβες για τον σεισμό σχεδιασμού. Περιγραφή της γέφυρας  Η γέφυρα αποτελείται από τις εξής κατασκευές:
 Όπως αναφέρθηκε ανωτέρω η άνω στρώση του υπεδάφους κάτω από τα θεμέλια των πυλώνων ενισχύθηκε με ενθέματα, τα οποία είναι κοίλοι μεταλλικοί σωλήνες διαμέτρου 2 μέτρων και μήκους 25 έως 30 μέτρων που εμπήγνυνται ανά αποστάσεις 7 μέτρων μεταξύ τους. Στη θέση των βάθρων τοποθετήθηκαν κατά περίπτωση 110-200 τέτοιοι σωλήνες. Μια στρώση αμμοχάλικου πάχους 3 μέτρων επιμελημένα διαστρωμένη καλύπτει τα ενθέματα αυτά. Τα θεμέλια (αποτελούμενα από 32 θαλάμους), από οπλισμένο σκυρόδεμα διαμέτρου 90 μέτρων (που ονομάζονται πέδιλα), εδράζονται στη στρώση του αμμοχάλικου.Ένας κώνος διαμέτρου από 38 ως 26 μέτρα αποτελεί το κάτω μέρος του βάθρου. Στο επάνω μέρος του βάθρου υπάρχει μια οκταγωνική δομή (κορμός βάθρου) και μια ανεστραμμένη πυραμίδα ύψους περίπου 15 μέτρων (κεφαλή βάθρου). Κάθε πυλώνας αποτελείται από μια τετράγωνη βάση πλευράς 38 μέτρων (βάση πυλώνα) και τέσσερα σκέλη από οπλισμένο σκυρόδεμα. Τα σκέλη, διατομής 4x4 μέτρων ξεκινούν από τις 4 γωνίες της βάσης πυλώνα και ενώνονται στην κορυφή της κεφαλής πυλώνα προσφέροντας την απαραίτητη ακαμψία, ώστε να υπάρχει αντοχή σε ασύμμετρα φορτία λειτουργίας και σεισμικές δυνάμεις.  Τα καλώδια ανάρτησης είναι τοποθετημένα σε δύο κεκλιμένες διατάξεις, με το κάτω μέρος τους να αγκυρώνεται στις πλευρές του καταστρώματος και το πάνω μέρος τους στην κεφαλή πυλώνα. Αποτελούνται από 43 ως 73 παράλληλους γαλβανισμένους τένοντες που προστατεύονται από μια στρώση εξηλασμένου πολυαιθυλενίου υψηλής πυκνότητας (HDPE). Τέλος, όλοι οι τένοντες είναι τοποθετημένοι μέσα σε περίβλημα από HDPE. Το σύστημα καλωδίων ανάρτησης που έχει προμηθεύσει η εταιρεία Freyssinet (του ομίλου VINCI) είναι εξοπλισμένο με ειδικά εξαρτήματα που σχετίζονται με τη συμπεριφορά του σε ισχυρούς σεισμούς. Περιλαμβάνει διατάξεις που ασφαλίζουν τις σφήνες σε περίπτωση που το καλώδιο αποφορτίζεται και σωλήνες εκτροπής στην αγκύρωση, για να ελέγχεται η καμπυλότητα του καλωδίου στη διάρκεια σεισμικών ταλαντώσεων. Το κατάστρωμα έχει πλάτος 27,2 μέτρα με δύο λωρίδες κυκλοφορίας, μια λωρίδα ασφαλείας και πεζοδρόμιο σε κάθε κατεύθυνση. Πρόκειται για μια σύμμεικτη κατασκευή με χαλύβδινο σκελετό, που αποτελείται από δύο διαμήκεις πλακοδοκούς ύψους 2,2 μέτρων σε κάθε πλευρά με εγκάρσιες πλακοδοκούς ανά 4 μέτρα. Η επάνω πλάκα είναι κατασκευασμένη από οπλισμένο σκυρόδεμα. Εκτενείς δοκιμές πραγματοποιήθηκαν σε αεροδυναμική σήραγγα του γαλλικού ερευνητικού κέντρου CSTB – Nantes, ώστε να προσδιοριστεί η βέλτιστη γεωμετρία της διατομής του καταστρώματος και να διασφαλιστεί ότι πληρούνται όλες οι αεροδυναμικές απαιτήσεις. Η ανωδομή του καταστρώματος είναι συνεχής και πλήρως ανηρτημένη με καλώδια ανάρτησης σε όλο το μήκος της. Ένα μοναδικό σε μέγεθος σύστημα απόσβεσης συνδέει το κατάστρωμα με την κορυφή του κάθε βάθρου και περιορίζει την πλευρική κίνηση του καταστρώματος κατά τη διάρκεια του σεισμού σχεδιασμού, απορροφώντας τη σεισμική ενέργεια. Το σύστημα αντισεισμικής προστασίας περιλαμβάνει αναστολείς εγκάρσιων στηρίξεων (ικανότητα 10.5 MN και 3.5 MN στα κυρίως βάθρα και τα μεταβατικά ακρόβαθρα αντιστοίχως) και ιξώδεις αποσβεστήρες (ικανότητας 3,5 MN ο καθένας) που λειτουργούν παράλληλα και συνδέουν εγκάρσια το κατάστρωμα με τα βάθρα. Οι αναστολείς είναι σχεδιασμένοι ως σταθερή σύνδεση που προστατεύει τα υδραυλικά εξαρτήματα παραλαμβάνοντας τα φορτία ανέμου. Σε περίπτωση σεισμού οι αναστολείς εγκάρσιων στηρίξεων είναι σχεδιασμένοι να διαρρέουν, αφήνοντας τους ιξώδεις αποσβεστήρες ελεύθερους να απορροφήσουν την ενέργεια που εκλύεται από τον σεισμό στην κατασκευή. Οι υδραυλικοί αποσβεστήρες που κατασκευάστηκαν από την FIP-Industriale S.p.A μπορούν να παραλάβουν μετατοπίσεις -1650mm/+1850mm στα κυρίως βάθρα και -2600mm/+2600mm στα μεταβατικά ακρόβαθρα. Μετά από ένα σεισμικό γεγονός η σταθεροποίηση του καταστρώματος μπορεί να επιτευχθεί σε μικρό χρονικό διάστημα με αντικατάσταση εξαρτημάτων των αναστολέων των εγκάρσιων στηρίξεων. Στη διαμήκη διεύθυνση, το κατάστρωμα είναι ελεύθερο να πραγματοποιεί όλες τις επιβαλλόμενες θερμικές και τεκτονικές μετακινήσεις. Για τον λόγο αυτό τα ακρόβαθρα είναι μεταλλικά περιστρεφόμενα πλαίσια (αρθρωτά στις άκρες τους) που παραλαμβάνουν τις μεγάλες μετακινήσεις του καταστρώματος μήκους 2.252 μέτρων. Μεταξύ της κυρίως γέφυρας και των γεφυρών πρόσβασης, οι αρμοί συστολο-διαστολών, που έχει προμηθεύσει η Maurer Söhne, μπορούν να παραλάβουν σε λειτουργία μετακίνηση 1,22 μ (κλείσιμο) και 1,26 μ (άνοιγμα) κατά μήκος και έχουν σχεδιαστεί για μέγιστη μετακίνηση 2,20 μ (κλείσιμο) και 2,81 μ (άνοιγμα) κατά μήκος και +/- 2,50 μ εγκαρσίως για τον σεισμό σχεδιασμού.Σχετικά με τα δομικά υλικά που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή, τα περισσότερα στοιχεία της γέφυρας είναι από οπλισμένο σκυρόδεμα. Η κατηγορία σκυροδέματος κυμαίνεται κυρίως μεταξύ C45/55 και C60/75 και η ποιότητα χάλυβα για τον σιδηροπολισμό ήταν S500s. Για τις προεντεταμένες κατασκευές (στη βάση και την κεφαλή πυλώνα) η χαρακτηριστική αντοχή θραύσης των τενόντων ήταν fpk=1860MPa. Το φάτνωμα του κυρίως καταστρώματος, ο θάλαμος της κεφαλής πυλώνα και το περιστρεφόμενο πλαίσιο (στα ακρόβαθρα) είναι κατασκευασμένα από δομικό χάλυβα ποιότητας S460 και/ή S355. Τέλος, οι τένοντες των καλωδίων ανάρτησης έχουν εγγυημένη εφελκυστική αντοχή θραύσης FGUTS=1770MPa. Μέθοδοι κατασκευής Οι μέθοδοι κατασκευής και η αλληλουχία των κατασκευαστικών εργασιών για τα θεμέλια είναι αυτές που συνήθως χρησιμοποιούνται για την κατασκευή υπερθαλάσσιων πλατφορμών από σκυρόδεμα:
 Η ξηρά δεξαμενή τοποθετήθηκε κοντά στο εργοτάξιο. Είχε μήκος 200 μέτρων, πλάτος 100 μέτρων και βάθος 14 μέτρων και μπορούσε να υποστηρίξει την ταυτόχρονη κατασκευή δύο θεμελίων. Είχε ένα ασυνήθιστο σύστημα σφράγισης: το πρώτο θεμέλιο κατασκευαζόταν πίσω από ένα ανάχωμα, αλλά όταν ρυμουλκείτο έξω, το δεύτερο θεμέλιο, η κατασκευή του οποίου είχε ήδη αρχίσει, έπλεε στη μπροστινή θέση και χρησίμευε ως θύρα της δεξαμενής.Η βυθοκόρυση του πυθμένα, η έμπηξη ενθεμάτων, η τοποθέτηση και η διάστρωση κατάλληλα διαβαθμισμένου εδαφικού υλικού σε βάθος 65 μέτρων ήταν το πιο σημαντικό θαλάσσιο εγχείρημα που απαιτούσε ειδικό εξοπλισμό και διαδικασίες. Ουσιαστικά, η πλωτή εξέδρα ήταν μια ιδιοκατασκευή που βασίστηκε στο πολύ γνωστό σύστημα των εξεδρών τεταμένης κατακορύφου αγκυρώσεως (TLP), που χρησιμοποιήθηκε όμως για πρώτη φορά σε κινητό εξοπλισμό. Το σύστημα αυτό βασίστηκε στην ενεργό κατακόρυφη αγκύρωση σε αντίβαρα τοποθετημένα στον πυθμένα της θάλασσας. Η τάνυση σε αυτά τα κάθετα συρματόσχοινα αγκύρωσης ρυθμίστηκε έτσι ώστε να δίνει την απαραίτητη σταθερότητα στην εξέδρα σε σχέση με τις κινήσεις της θάλασσας και τα φορτία που χειρίζεται ο γερανός που υπάρχει στο κατάστρωμά της. Αυξάνοντας την τάνυση στα συρματόσχοινα αγκύρωσης, η άνωση της εξέδρας επιτρέπει στα βάρη αγκύρωσης να ανασηκώνονται από τον πυθμένα της θάλασσας. Τότε η εξέδρα, μαζί με τα βάρη της, μπορούν να πλεύσουν σε νέα θέση.  Όπως προαναφέρθηκε, όταν ολοκληρώθηκαν οι βάσεις των βάθρων ρυμουλκήθηκαν και στη συνέχεια ποντίστηκαν στην οριστική τους θέση. Οι θάλαμοι που δημιουργούνται στα θεμέλια από τις ακτινωτές δοκούς χρησιμοποιήθηκαν για τον έλεγχο της αντιστάθμισης και της πόντισης με διαφορικό ερματισμό. Στη συνέχεια, οι βάσεις των βάθρων πληρώθηκαν με νερό για να επιταχυνθούν οι καθιζήσεις, που είναι σημαντικές (μεταξύ 0,1 και 0,2 m). Αυτή η προφόρτιση διατηρήθηκε και κατά την κατασκευή του κορμού και της κεφαλής βάθρου, επιτρέποντας έτσι τη διόρθωση των πιθανών διαφορικών καθιζήσεων πριν την κατασκευή των πυλώνων και της ανωδομής καταστρώματος.Το κατάστρωμα της κυρίως γέφυρας ανεγέρθη χρησιμοποιώντας την τεχνική της αμφίπλευρης προβολοδόμησης με προκατασκευασμένα στοιχεία καταστρώματος μήκους 12 μέτρων, συμπεριλαμβανομένης της πλάκας σκυροδέματός τους. Το συνολικό βάρος ενός προκατασκευασμένου τεμαχίου ήταν 340 τόνοι και τοποθετήθηκε με τη χρήση πλωτού γερανού (TAKLIFT 7). Ο ρυθμός ανέγερσης ολόκληρης της δομής καταστρώματος έφτανε τα 60 μέτρα την εβδομάδα. ~ ΓΕΦΥΡΑ ΡΙΟΥ – ΑΝΤΙΡΡΙΟΥ Η μεγαλύτερη καλωδιωτή γέφυρα της Ευρώπης 
Η γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου «Χαρίλαος Τρικούπης» βρίσκεται στην διασταύρωση δύο μεγάλων οδικών δικτύων. Του άξονα Αθηνών – Κορίνθου – Πατρών – Καλαμάτας (‘Ολυμπία Οδός ) και του άξονα Αντιρρίου – Ιωαννίνων (Ιονία Οδός) οι οποίοι συνδέουν σημαντικές Ελληνικές πόλεις και αποτελούν μέρους του Ευρωπαϊκού οδικού δικτύου.
Η γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου είναι η μεγαλύτερη καλωδιωτή γέφυρα του κόσμου με μήκος 2253 μέτρα ενώ καινοτόμες μελέτες και μέθοδοι υπεράκτιας κατασκευής χρησιμοποιήθηκαν ώστε να γίνει πραγματικότητα αυτή η μοναδική καλωδιωτή γέφυρα πολλαπλών ανοιγμάτων.
Σας συνιστούμε ανεπιφύλακτα να περπατήσετε την γέφυρα αφού υπάρχει ειδική ζώνη για τους πεζούς. Πιο συγκεκριμένα η Γέφυρα διαθέτει προστατευμένα πεζοδρόμια τόσο στην ανατολική όσο και τη δυτική πλευρά της. Πρόσβαση στα πεζοδρόμια αυτά έχετε μέσω των κλιμακοστασίων που υπάρχουν στην πλευρά του Ρίου και του Αντιρρίου ή από τους χώρους στάθμευσης κοντά στον Σταθμό Διοδίων.
Τηλέφωνα επικοινωνίας:
26340 39010
26340 39011 ~ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ Από τις δικές μας περιηγήσεις Τετάρτη 03 Φεβρουαρίου 2016 : http://dimmetoparfara.blogspot.gr/2016/02/03-2016.html .- Το Άγιον Όρος Ι.Μ. Παναγίας Ελεούσας στα στενά της Κλεισούρας Λίμνη Στυμφαλία στην ορεινή Κορινθία Η Ορεινή Χαλκιδική - όρος Χολομώντας Χαλκιδική : , Επτά χωριά , Ουρανούπολη , Παρθενώνας , Νικήτη , Βουρβουρού , Κρυοπηγή , Άφυτος , Ταξιάρχης .- Βασιλικά Βοιωτίας Βασιλικά Εύβοιας Καστανιές Έβρου Βαρθολομιό Ηλείας Τοιχιό Καστοριάς Μηλιά Γρεβενών ~ 9ο μέρος Θεματολογία από τις περιηγήσεις-βόλτες στις ομορφιές της Ελλάδα μας : ~ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ Από τις δικές μας περιηγήσεις Παρασκευή 05 Φεβρουαρίου 2016 : 9ο μέρος -κεφάλαιο: http://vlasisarfarablogspot.blogspot.gr/2016/02/05-2016.html .- Ναύπλιο Σπέτσες Ύδρα Πόρος Αίγινα Τα πρώτα 250 χωριά του Ν. Μεσσηνίας ~ 10ο Κεφάλαιο Θεματολογία από τις περιηγήσεις-βόλτες στις ομορφιές της Ελλάδα μας : ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ Από τις δικές μας περιηγήσεις Τρίτη 16 Φεβρουαρίου 2016 : 10ο κεφάλαιο 'Αγναντα Άρτας Κρεμαστή γέφυρα Τσακώνας Ν. Μεσσηνίας Ναύπακτος Γαλαξίδι Αγόριανη ή Επτάλοφος Αράχωβα Δελφοί Χ.Κ. Παρνασσός Γέφυρα Ρίο-Αντίρριο ..Χαρίλαου Τρικούπη
ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2016 :
Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Δευτέρα 01 Φεβρουαρίου 2016 : http://snsarfara.blogspot.gr/2016/01/arfara-news-01-2016.html .- ~Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Τρίτη 02 Φεβρουαρίου 2016: http://httpdimmetoparfarablogspotcom.blogspot.gr/2016/02/arfara-news-02-2016.html .- ~Το αγιάζι της ενημέρωσης , Η Εφημερίδα μας ,Τρίτη 02 Φεβρουαρίου 2016 : http://arfara-messinia-stamos-stamos.blogspot.gr/2016/02/02-2016.html .- ~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Τετάρτη 04 Φεβρουαρίου 2016 : http://arfara-messinia-stamos.blogspot.gr/2016/02/arfara-news-04-2016.html .- ~ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ Από τις δικές μας περιηγήσεις Τετάρτη 03 Φεβρουαρίου 2016 : http://dimmetoparfara.blogspot.gr/2016/02/03-2016.html .- ~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Πέμπτη 04 Φεβρουαρίου 2016 : http://snsstamoskal.blogspot.gr/2016/02/arfara-news-04-2016.html .- ~ΥΓΕΙΑ γιά ΟΛΟΥΣ μας Πέμπτη 04 Φεβρουαρίου 2016 : http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2016/02/04-2016.html .- ~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Παρασκευή 05 Φεβρουαρίου 2016 : http://arfara-messinias-stamos-2010.blogspot.gr/2016/02/arfara-news-05-2016.html .- ~ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ Από τις δικές μας περιηγήσεις Παρασκευή 05 Φεβρουαρίου 2016 : 9ο μέρος -κεφάλαιο: http://vlasisarfarablogspot.blogspot.gr/2016/02/05-2016.html .- ~ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Σάββατο 06 Φεβρουαρίου 2016 : http://arfara-kalamata-greece.blogspot.gr/2016/02/arfara-news-06-2016.html .- ~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Κυριακή 07 Φεβρουαρίου 2016 : http://arfara-messinias-stamos.blogspot.gr/2016/02/arfara-news-07-2016.html .- ~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Δευτέρα 08-Φεβρουαρίου -2016 : http://vlasiosarfara.blogspot.gr/2016/02/arfara-news-08-2016.html .- ~Η Εφημνερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Τρίτη 09 Φεβρουαρίου 2016 : http://arfaramessiniasgreece.blogspot.gr/2016/02/arfara-news-09-2016.html .- ~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Τετάρτη 10 Φεβρουάριος 2016 : http://snsarfara-stamos-dynami.blogspot.gr/2016/02/arfara-news-10-2016.html .- ~ Το αγιάζι της ενημέρωσης Τετάρτη 10 Φεβρουαρίου 2016 : http://arfara-messinia-stamos-stamos.blogspot.gr/2016/02/10-2016.html .- ~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Πέμπτη 11 Φεβρουαρίου 2016 : http://vlasisarfarablogspotcom.blogspot.gr/2016/02/arfara-news-11-2016.html .- ~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου 2016: http://stamos-dynami.blogspot.gr/2016/02/arfara-news-12-2016.html .- ~ ΥΓΕΙΑ γιά ΟΛΟΥΣ μας Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου 2016 : http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.gr/2016/02/12-2016.html .- ~ Αθλητικό Σαββατοκύριακο 13 και 14 Φεβρουαρίου 2016 : http://asterasarfaron2011.blogspot.gr/2016/02/13-14-2016.html .- ~ ~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Σάββατο 13 Φεβρουαρίου 2016 : http://snsarfara.blogspot.gr/2016/02/arfara-news-13-2016.html .- ~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Κυριακή 14 Φεβρουαρίου 2016 : http://httpdimmetoparfarablogspotcom.blogspot.gr/2016/02/arfara-news-14-2016.html .- ~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Δευτέρα 15 Φεβρουαρίου 2016: http://arfara-messinia-stamos.blogspot.gr/2016/02/arfara-news-15-2016.html .- ~ Η Εφημερίδα μας ARFARA NEWS στο αγιάζι της ενημέρωσης Τρίτη 16 Φεβρουαρίου 2016 : http://dimmetoparfara.blogspot.gr/2016/02/arfara-news-16-2016.html .- ~ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ Από τις δικές μας περιηγήσεις Τρίτη 16 Φεβρουαρίου 2016 : 10ο κεφάλαιο : http://dimmetoparfara.blogspot.gr/2016/02/16-2016.html .- ~ ~ Συνεργάτης σε (10) Ιστολόγια Αναρτήσεων: 1. STAMOS -ARFARA -GREECE, 2. Arfara-Messinias- asteras-arfaron , 3. Stamos Arfara Messinias Greece , 4. ARFARA - KALAMATAS , 5. ASTERAS ARFARON 2011 , 6. Arfara-Messinias 2 , 7. stamos-dynami , 8. Arfara-Messinias , 9. Arfara-Messinias 1 - FOTOS , 10. vlasios , 11. ΑΡΦΑΡΑ-ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ-ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ , 12. http://arfara-messinias-stamos-2010 , ~13. http:// arfara-messinias-news.blogspot.com , 14. http://dimmetop.arfara.blogspot.com , 15. http:// arfara-messinias-news.blogspot.com , https://www.facebook.com/panathinaikokoinima , ^ STAMOS -ARFARA -GREECE ,^ stamos-dynami ,^ Arfara-Messinias ,^, Arfara-Messinias 1 - FOTOS ,http://dimmetop.arfara.blogspot.com , ^ Arfara-Messinias 2 , 2. - Stamos Skoulikas = Stamos Skoulikas Σύνολον 10.092 βίντεο .- |
